Apliko de la numeraloj

El Kitakujo

(Malsamoj inter versioj)
Iri al: navigado, serĉi
(→Kalkulado / Toáneni)
Linio 6: Linio 6:
=== Kalkulado / Toáneni ===
=== Kalkulado / Toáneni ===
 +
{| {{Prettytable}}
 +
! rowspan="3" | adicio
 +
gatlísteni
 +
| gatlístaj X gudaj/su Y
 +
| adiciu X al Y
 +
| X + Y = Z
 +
|-
 +
| X gudaj Y teésa Z
 +
| kum gudaj śaś teésa gao
 +
| 3 + 6 = 9
 +
|-
 +
| X su Y teésa Z
 +
| ojn su gao teésa dik
 +
| 1 + 9 =10
 +
|-
 +
! rowspan="3" | substraho
 +
padéteni
 +
| padétaj Y ot X
 +
| subtrahu Y de X
 +
| X - Y = Z
 +
|-
 +
| X pa Y teésa Z (#1)
 +
| pit pa kum teésa kek
 +
| 7 - 3 = 4
 +
|-
 +
| X pa Y teésa neŋ Z (#2)
 +
| śaś pa gao teésa neŋ kum
 +
| 6 - 9 = -3
 +
|-
 +
! rowspan="3" | multiplikado
 +
máŋepisintjeni
 +
| máŋepisintjaj X diŋ Y
 +
| multobligu X per Y
 +
| X * Y = Z
 +
|-
 +
| X-koartaw Y teésa Z
 +
| ek-koartaw piŋ teésa dik
 +
| 2 * 5 = 10
 +
|-
 +
| X-mul Y teésa Z
 +
| piŋ-mul śaś teésa kumdik
 +
| 5 * 6 = 30
 +
|-
 +
! rowspan="3" | divido
 +
dájleni
 +
| dájlaj X diŋ Y
 +
| dividu X per Y
 +
| X : Y = Z
 +
|-
 +
| X bidájla diŋ Y teésa Z
 +
| bat bidájla diŋ kek teésa ek
 +
| 8 : 4 = 2
 +
|-
 +
| X bidájla diŋ Y teésa Z dźiŋ' z
 +
| dik ojn bidájla diŋ śaś teésa ojn dźiŋ' bat kum
 +
| 11 : 6 = 1,83
 +
|-
 +
! rowspan="3" | potencigo
 +
tálameni
 +
| tálamaj X diŋ Y
 +
| potencigu X per Y
 +
| X<sup>Y</sup> = Z
 +
|-
 +
| Y-enśe tálamo ot X teésa Z
 +
| ékenśe tálamo ot kum teésa gao
 +
| 3<sup>2</sup> = 9
 +
|-
 +
| Xum(#3)Y teésa Z
 +
| doromkum teésa śaśdik kek
 +
| 4<sup>3</sup> = 64
 +
|-
 +
! rowspan="2" | radikado
 +
bóneni
 +
| úmaj tla X-enśen bónin ot Y
 +
| tiru la Xan radikon el Y
 +
| x√Y = Z
 +
|-
 +
| tla X-enśe bóni ot Y teésa Z
 +
| tla kum-enśe bóni ot ékdik pit teésa kum
 +
| 3√27 = 3
 +
|}
 +
{{Komento-3|
 +
teksto1=#1: Se X estas pli granda ol Y.|
 +
teksto2=#2: Se X estas malpli granda ol Y.|
 +
teksto3=#3: La varianto de -um- ĉiam devas adaptiĝi al la antaŭa numeralo.}}
 +
== Ordinalaj numeraloj / páŋari tàlu-sónori ==

Kiel registrite je 10:28, 24. Mar 2006

Enhavo

Fundamentaj / púmtari

Nombrado / Júpeni

RIM: La apliko okazas kiel en Esperanto. Do kun pluralo post 2 ĝis ∞. Ne estu uzata iu kazo (genitivo singulara kiel en baltaj kaj slavaj lingvoj) post 2 ĝis 4 resp. ekde 5 ĝis 8 (plurale) nur pro la numeralo, sed pro iu prepoziciaĵo aŭ postpozicio (nur kun postpozitivo). Anstataŭ ek + substantivo/adjektivo uzeblas la dualo je -ki: ek púmuri = púmuki "du arboj". Krome ili neniam estas deklinaciataj!

ekz.: ojn míci "unu katino", kum áplori "tri pomoj", śaś-sínte éwrori "sescent eŭroj"

Kalkulado / Toáneni

adicio

gatlísteni

 gatlístaj X gudaj/su Y adiciu X al Y X + Y = Z
X gudaj Y teésa Z kum gudaj śaś teésa gao 3 + 6 = 9
X su Y teésa Z ojn su gao teésa dik 1 + 9 =10
substraho

padéteni

 padétaj Y ot X subtrahu Y de X X - Y = Z
X pa Y teésa Z (#1) pit pa kum teésa kek 7 - 3 = 4
X pa Y teésa neŋ Z (#2) śaś pa gao teésa neŋ kum 6 - 9 = -3
multiplikado

máŋepisintjeni

 máŋepisintjaj X diŋ Y multobligu X per Y X * Y = Z
X-koartaw Y teésa Z ek-koartaw piŋ teésa dik 2 * 5 = 10
X-mul Y teésa Z piŋ-mul śaś teésa kumdik 5 * 6 = 30
divido

dájleni

 dájlaj X diŋ Y dividu X per Y X : Y = Z
X bidájla diŋ Y teésa Z bat bidájla diŋ kek teésa ek 8 : 4 = 2
X bidájla diŋ Y teésa Z dźiŋ' z dik ojn bidájla diŋ śaś teésa ojn dźiŋ' bat kum 11 : 6 = 1,83
potencigo

tálameni

 tálamaj X diŋ Y potencigu X per Y XY = Z
Y-enśe tálamo ot X teésa Z ékenśe tálamo ot kum teésa gao 32 = 9
Xum(#3)Y teésa Z doromkum teésa śaśdik kek 43 = 64
radikado

bóneni

 úmaj tla X-enśen bónin ot Y tiru la Xan radikon el Y x√Y = Z
tla X-enśe bóni ot Y teésa Z tla kum-enśe bóni ot ékdik pit teésa kum 3√27 = 3
  • #1: Se X estas pli granda ol Y.
  • #2: Se X estas malpli granda ol Y.
  • #3: La varianto de -um- ĉiam devas adaptiĝi al la antaŭa numeralo.

Ordinalaj numeraloj / páŋari tàlu-sónori

Elŝutita el "http://kitakujo.de/w/index.php?title=Apliko_de_la_numeraloj"
Personaj iloj