Substantivo
El Kitakujo
(→Distingoj / únsuri) |
(→Plantoj / zóltukori) |
||
| Linio 43: | Linio 43: | ||
=== Plantoj / zóltukori === | === Plantoj / zóltukori === | ||
Se temas pri plantoj, eblas distingi inter planto kaj ties frukto. Tio okazas laŭ kvar manieroj. | Se temas pri plantoj, eblas distingi inter planto kaj ties frukto. Tio okazas laŭ kvar manieroj. | ||
| + | |||
| + | #La vorto pri planto finiĝas je -i aŭ -u, kaj la koncerna frukto finiĝas je -o, ekz.: | ||
| + | |||
| + | Baza formo Senco Devena formo Senco Etimo | ||
| + | kílni kverko kílno glano Arm.: kalin (gen.) kalnoy; kalni; | ||
| + | Lit.: gylė, gìlė, Mn.Pr.: gile | ||
| + | indímu citron-arbo indímo citrono Knjr.: indimu | ||
| + | icúŋi oranĝ-arbo icúŋo oranĝo Knjr.: icunga | ||
Kiel registrite je 12:19, 27. Jan 2006
Enhavo |
Trajtoj
Ĝia plej grava trajto estas la deklinacieblo, kiu okazas per sufiksoj laŭ sekva-ĉapitra sistemo. Ekzistas tri tipoj de deklinaciaj sufiksoj: unu por la numero, kaj unu por la kazo. Tria tipo de sufikso fakte estas konjugacia, ĉar ĝi esprimas tempon.
Krome substantivo povas havi unu el la jenaj finaĵoj:
| finaĵo | genro | modeloj |
|---|---|---|
| -i | ingenra | Sans.: -ī/-nī, Rom.: -i/-ni; Malt.: -i (#1); Kvn.: -i (#2) |
| -o | neŭtra | Sl.: -o #3 |
| -u | virgenra | Div.: -u (#4); Malt.: -u (#5); Kvn.: -u (#6), Klk.: -u (#7) |
- #1: vuci "voĉo"
- #2: En quendi 'Elbenfrau', aini 'Heilige', heri 'Herrin, Frau', tári 'Königin'
- #3: Rus.: вино [vino], Pl./Sor.: wino, Ĉeĥ./Slvk.: vino
- #4: Gt.: sunus, Lit.: sūnùs, Sans.: sūnus, Mn.Angl./Frs./Pld./A.Ger.: sunu "filo"; Ĝerm.: magu 'Sohn'
- #5: seklu "jarcento"
- #6: En quendu 'Elbenmann', ainu 'Heiliger', heru 'Herr, Meister', hanu 'Männchen, Mann'
- #7: manu "viro", abu "mi", ebu "ci", ibu "li", su "si" Lingvo inventita de Markus Heupel
Nur malmultaj ne havas tian vokalan finaĵon. Sed la vortfarado povas kaŭzi, ke eĉ ili alprenas almenaŭ mal-neŭtran finaĵon por esprimi genron. Ekz.: kaw "bovo" > káwi "bovino".
Dum la aplikado de la vortfara sistemo povas okazi ŝanĝiĝo de la genro.
La genrodistingo ŝanĝiĝis dum la evoluo de la Kitaka lingvo.
Distingoj / únsuri
Bestoj kaj homoj / êlukori va gúmori
Se temas en la radiko pri vivaĵo distinganta seksojn (ekz. ĉevalo, hundo k.a.), la baza formo finiĝas je -o (Ĝi nur mencias la specon), la formo je -i estas ina kaj la formo je -u estas vira laŭ la sekso de la koncerna estaĵo (besto aŭ homo). La formo por ido estas farata per la sufikso -ok-, ekz.: ádvo "ĉevalo" > ádvoko "ĉevalido". Se necesas, ankaŭ ĉi tie eblas distingi laŭ la sekso, kiel antaŭe menciita.
Plantoj / zóltukori
Se temas pri plantoj, eblas distingi inter planto kaj ties frukto. Tio okazas laŭ kvar manieroj.
- La vorto pri planto finiĝas je -i aŭ -u, kaj la koncerna frukto finiĝas je -o, ekz.:
Baza formo Senco Devena formo Senco Etimo kílni kverko kílno glano Arm.: kalin (gen.) kalnoy; kalni; Lit.: gylė, gìlė, Mn.Pr.: gile indímu citron-arbo indímo citrono Knjr.: indimu icúŋi oranĝ-arbo icúŋo oranĝo Knjr.: icunga
