Adverbo
El Kitakujo
(Malsamoj inter versioj)
E (14 versioj: Enhava paĝo) |
E (→Lokaj / pjásari: aldono) |
||
| Linio 180: | Linio 180: | ||
! Etimo | ! Etimo | ||
! Al | ! Al | ||
| + | ! Senco | ||
| + | ! De | ||
! Senco | ! Senco | ||
|- | |- | ||
| Linio 188: | Linio 190: | ||
| désnawku | | désnawku | ||
| dekstren | | dekstren | ||
| + | | désnawket | ||
| + | | de dekstre | ||
|- | |- | ||
| [[én-|énaw]] | | [[én-|énaw]] | ||
| Linio 195: | Linio 199: | ||
| énawku | | énawku | ||
| enen | | enen | ||
| + | | énawket | ||
| + | | de ene | ||
|- | |- | ||
| [[fárna|fárnaw]] | | [[fárna|fárnaw]] | ||
| Linio 202: | Linio 208: | ||
| fárnawku | | fárnawku | ||
| malproksimen | | malproksimen | ||
| + | | fárnawket | ||
| + | | de malproksime | ||
|- | |- | ||
| [[ís-|ísaw]] | | [[ís-|ísaw]] | ||
| Linio 209: | Linio 217: | ||
| ísawku | | ísawku | ||
| eksteren | | eksteren | ||
| + | | ísawket | ||
| + | | de ekstere | ||
|- | |- | ||
| - | | [[iúpa|iúpaw]] | + | | [[iúpa|iúpaw]] #1 |
| supre | | supre | ||
| oben | | oben | ||
| Linio 216: | Linio 226: | ||
| iúpawku | | iúpawku | ||
| supren | | supren | ||
| + | | iúpawket | ||
| + | | de supre | ||
|- | |- | ||
| [[kájla|kájlaw]] | | [[kájla|kájlaw]] | ||
| Linio 223: | Linio 235: | ||
| kájlawku | | kájlawku | ||
| proksimen | | proksimen | ||
| + | | káljawket | ||
| + | | de proksime | ||
|- | |- | ||
| [[píre-|píraw]] | | [[píre-|píraw]] | ||
| Linio 230: | Linio 244: | ||
| pírawku | | pírawku | ||
| antaŭen | | antaŭen | ||
| + | | pírawket | ||
| + | | de antaŭe | ||
|- | |- | ||
| [[śúja|śújaw]] | | [[śúja|śújaw]] | ||
| Linio 237: | Linio 253: | ||
| śújawku | | śújawku | ||
| maldekstren | | maldekstren | ||
| + | | śújawket | ||
| + | | de maldekstre | ||
|- | |- | ||
| [[tíla|tílaw]] | | [[tíla|tílaw]] | ||
| Linio 244: | Linio 262: | ||
| tílawku | | tílawku | ||
| malantaŭen | | malantaŭen | ||
| + | | tílawket | ||
| + | | de malantaŭe | ||
|- | |- | ||
| [[túwa|túwaw]] | | [[túwa|túwaw]] | ||
| Linio 251: | Linio 271: | ||
| túwawku | | túwawku | ||
| malproksimen | | malproksimen | ||
| + | | túwawket | ||
| + | | de malproksime | ||
|- | |- | ||
| [[zem|zémaw]] | | [[zem|zémaw]] | ||
| Linio 258: | Linio 280: | ||
| zémawku | | zémawku | ||
| suben | | suben | ||
| + | | zémawket | ||
| + | | de sube | ||
|} | |} | ||
| + | {{Komento-1 | ||
| + | |teksto1=#1: Variantoj estas júpaw, ypaw [ïpaŭ, üpaŭ], íwpa | ||
| + | }} | ||
Kiel registrite je 20:51, 26. Jan 2010
Enhavo |
Bazaj / uráhari
Lokaj / pjásari
Laŭ finno-ugraj kaj malnova-ĝermanaj (ekz. gotaj) modeloj okazas ĉe kelkaj vortoj tri-forma skemo laŭ aldirekto, loko kaj dedirekto. Kelkaj dialektoj plilarĝigas la skemon al kvar formoj laŭ Neneca kaj Eneca modeloj de postpozicioj.
| Kitaka | Senco | Sinn | Al | Senco |
|---|---|---|---|---|
| anć | malsupre | unten | ánćku | malsupren |
| kojpi | tie | dort | ||
| kojt | tien | dorthin | ||
| pojs | for | weg, fort | ||
| tahh | supren; orienten | nach oben; nach Osten | ||
| vin | ekstere | außen | vinku | eksteren |
Tempaj / váktari
| Kitaka | Senco | Sinn |
|---|---|---|
| doŋś (Var.: dojŋś) | ĵus | eben, gerade |
| écer | subite | plötzlich |
| géntaw | ||
| ger | hieraŭ | gestern |
| jaw | jam | schon |
| késbe | intertempe | inzwischen |
| tjédah | nun | nun, jetzt |
| tvaw | tuj | sofort |
| vúbah (Var.: vúbaw) | baldaŭ | bald |
Aliaj / kítari
| Kitaka | Senco |
|---|---|
| akû | jen aŭdu, he |
| áraj | apenaŭ |
| ba | ja |
| bu | vere ne |
| diś | preskaŭ |
| doŋ | do; ja |
| gaj | tre |
| gúraj | proksimume, ĉirkaŭ |
| ić | mem |
| ínke | ankoraŭ |
| kvémed(-) (Var.: kvéme-) | kiu scias |
| lit | iomete |
| maj | ne |
| maŋaw | multe |
| nem | ne |
| nuk | ankoraŭ |
| oće | tre |
| pon | vidite |
| sam | kune |
| taj | tro |
| tarba | sed jes |
| tik | nur |
| vísaw | tute |
| zálaw | domaĝe |
| zával | nepre |
Vortfaraj / sónogèrari
Tiaj adverboj estas formataj el substantiva, adjektiva, verba aŭ numerala radiko resp. el interjekcio per la sukikso -aw. Ekz.: désn-a "dekstra" > désn-aw "dekstre".
Se ĝi estiĝas el adjektivo, la komparacio okazas laŭ ties maniero, se la senco tion permesas.
Lokaj / pjásari
Laŭ finno-ugraj kaj malnova-ĝermanaj (ekz. gotaj) modeloj okazas ĉe kelkaj vortoj tri-forma skemo laŭ aldirekto, loko kaj dedirekto. Kelkaj dialektoj plilarĝigas la skemon al kvar formoj laŭ Neneca kaj Eneca modeloj de postpozicioj.
| Kitaka | Senco | Sinn | Etimo | Al | Senco | De | Senco |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| désnaw | dekstre | rechts | Slov.: désni, Kr.: dèsni, Blg.: десен [désen] | désnawku | dekstren | désnawket | de dekstre |
| énaw | ene | innen | Esp-o/Hisp.: en, Gr.: εν [en] | énawku | enen | énawket | de ene |
| fárnaw | malproksime | fern | Ger.: fern, Angl.: far, Sans.: pára | fárnawku | malproksimen | fárnawket | de malproksime |
| ísaw | ekstere | draußen | Rus.: из [iz] | ísawku | eksteren | ísawket | de ekstere |
| iúpaw #1 | supre | oben | Gt.: iupa | iúpawku | supren | iúpawket | de supre |
| kájlaw | proksime | nah | Keĉ.: ckaylla, kaylla | kájlawku | proksimen | káljawket | de proksime |
| píraw | antaŭe | vorne | Mn.Pr.: pirsdau, Het.: piran | pírawku | antaŭen | pírawket | de antaŭe |
| śújaw | maldekstre | links | Rus.: шуй [ŝuj], Slov.: šûj, šúja | śújawku | maldekstren | śújawket | de maldekstre |
| tílaw | malantaŭe | hinten | Pl.: tyl 'Rückseite' | tílawku | malantaŭen | tílawket | de malantaŭe |
| túwaw | malproksime | fern | Het.: tuwa 'fern, weit' | túwawku | malproksimen | túwawket | de malproksime |
| zémaw | sube | unterhalb | Ltv.: zem | zémawku | suben | zémawket | de sube |
- #1: Variantoj estas júpaw, ypaw [ïpaŭ, üpaŭ], íwpa
