Postpozicioj

El Kitakujo

Kiel registrite je 15:22, 23. Mar 2006 (vidi fonttekston) Wikichefo (Diskuto) E (→Aliaj / kítari: mi aldonis kategorion kaj enmetis ŝablono mi) ← Pli malnova redakto

Nuna versio ekde 16:25, 24. Jan 2010 (vidi fonttekston) WikiSysop (Diskuto | kontribuoj) E (6 versioj: Enhavaj paĝoj)

---

Nuna versio ekde 16:25, 24. Jan 2010

Antaŭ ili ĉiam devas aperi la postpozitivo. Dialektaj kaj parenc-lingvaj aperas sub Tivada lingvo aŭ tie.

RIM: Postpozicioj ekzistas en la finougraj, tjurkaj, dravidaj kaj aliaj lingvoj. Krome ili nur ordigeblas laŭ la Kitaka, ĉar ili mankas en Esperanto.

Enhavo 1 Lokaj / pjásari 1.1 'Vo'-aj / 'vo'-ari 1.2 Sen-'vo'-aj / pa-'vo'-ari 1.3 Kvarebenaj laŭ Samojeda modelo / kek-ojtákari loŋ dźja-samojéda modélo 1.3.1 Kaza bazo 2 Tempaj / váktari 2.1 Senafiksaj / pagubándari 2.2 'No'-aj / 'no'-ari 3 Aliaj / kítari

Lokaj / pjásari

Laŭ finno-ugraj modeloj okazas ĉe kelkaj vortoj tri-forma skemo laŭ aldirekto, loko kaj dedirekto. Kelkaj dialektoj plilarĝigas la skemon al kvar formoj laŭ Neneca resp. Eneca modelo de postpozicioj.

'Vo'-aj / 'vo'-ari

1.	ájsvo'(*)	malantaŭ	Ltv.: aiz
2.	áltvo' (*)	sub	Turk.: alt; Fin.: alta, Est.: alt (Par. Hung.: alatt, Fin.: alla, alle, Est.: all)	Hídol áltvosaj réko tesúra.	Sub ponto fluas rivero.
3.	anpírevo' (*)	malantaŭ	v-u ĉe pírevo'	Paj pérkil anpíre-vosaj testéja.	Li/ŝi staras malantaŭ muro.
4.	ántarvo' (*)	inter	Ind.: antara	Búkuril ántarvosaj pláto sjelájga.	Inter libroj kuŝos folio.
5.	béd-vo' (*)	ĉe, flanke de	Ur.: bedë (Lez.: p'ad, Krz.: bad-ow, Bd.: bodë)	Múal hewrúnil bedvósaj testéja peóso.	Flanke de mia amikino staras hundo.
6.	béjvo' (*)	ĉe	Ger.: bei [baj](k-u Aktk.: b´ey 'LOC')	Légo-me-l béjvosaj túldi testéja.	Ĉe mia lito staras tablo.
7.	énvo' (*)	en	=	Házul énvosaj telájga kívimo.	En domo kuŝas ŝtoneto.
8.	pírevo' (*)	antaŭ	Mn.Pr.: pirsdau, Het.: piran	Házul pírevosaj áwto testéja.	Antaŭ domo staras aŭto.
9.	prétvo' (*)	kontraŭ	Ltv.: pret	Líntu lalénta stínil prétvoku.	Birdo flugis kontraŭ muron.
10.	úpvo' (*)	sur	Pld.: up, (op)	Légo-me-l úpvosaj túso telájga.	Sur mia lito kuŝas kuseno.
11.	úprevo' (*) (Var.: úparvo.)	super	Sans./Pli.: upari, Bng.: upore (Ger.: über, Lat.: super, Gr.: υπερ [iper < hüper])	Lésul úprevoket lént-maśino lalénta.	De super arbaro flugis flugmaŝino.

Sen-'vo'-aj / pa-'vo'-ari

1.	béde	flanke de, ĉe	Ur.: bedë 'on the part of, by' (Lez.: p'ad, Krz.: bad-ow, Bd.: bodë)	házul béde	ĉe domo
2.	bóde	apud	Bd.: bodë (Lez.: p'ad, Krz.: bad-ow, Ur.: bedë)	légol bóde	apud lito
3.	dje	al	Enc.: d'e3	mjákol dje	al tendo
4.	dóre #1	laŭ	Jap.: -dôri	Gogáma śi-temel dórol dóre.	Iru laŭ ĉi tiu vojo.
5.	kim	ekster	Ĥan.(S): kim #2	Ému tla gerádil kim tezíva.	Li loĝas ekster la urbo.
6.	kípe	ĝis	Ĉin.: kip 'erreichen'	kwétul kípe	ĝis hejmo
7.	nja	al	Nen.: n'aa', nya-	mul nja	al mi
8.	úke	tra	Keĉ.: uku 'Loch' + Mod. Fin.: läpi 'Loch, Öffnung; hindurch; (Präp./Postp.) durch'	stínil úke	tra muro
9.	uldítle	apud	Ĉer.: u-li-di-tlv 'beside'	Gerádil uldítle sélo tedzája.	Apud urbo troviĝas vilaĝo.
10.	vamp	en	/= vambipi	bélil vamp	en ventro
11.	vúke	trans -n	Sva.: -vuka "transiri, kruci"	Gátul vúke paj lagéja.	Li iris trans la straton.

Kvarebenaj laŭ Samojeda modelo / kek-ojtákari loŋ dźja-samojéda modélo

1.	ír'e	sub -n	Enc.: ir'	púmul íre'e	sub arbon
2.	írone	sub	Enc.: irone	púmul írone	sub arbo
3.	írodo	de sub	Enc.: irodo	púmul írodo	de sub arbo
4.	íro'on	tra sub	Enc.: iroon, iro'one	púmul íro'on	tra sub arbo
5.	jóde'e	meze al/en -n	Enc.: jode'	lésul jóde'e	meze en la arbaron
6.	jódene	meze en	Enc.: jodene	lésul jódene	meze en arbaro
7.	jódero	meze el	Enc.: jodero	lésul jódero	meze el arbaro
8.	jóde'on	meze tra	Enc.: jode'one	lésul jóde'on	meze tra arbaro
9.	mjé'e	en -n	Enc.: m´i´	házul mjé'e	en domon
10.	mjéne	en	Enc.: m´in, m´en, m´ine	házul mjéne	en domo
11.	mjédo	de en, el	Enc.: m´ido	házul mjédo	de en domo
12.	mjé(')on	tra en, tra	Enc.: meon, m´ion	házul mjé(')on	tra en domo
13.	nô'e	ĉe -n	Enc.: nô'e (no'e, no)
14.	nône	ĉe	Enc.: nône (none)
15.	nôro	de ĉe	Enc.: nôro (noro)
16.	nô'on	laŭ ĉe	Enc.: nô'one (no'one)
17.	fuó'e	malantaŭ -n	Enc.: fuo'	gerádil fuó'e	malantaŭ urbon
18.	fuóne	malantaŭ	Enc.: fuone	gerádil fuóne	malantaŭ urbo
19.	fuóro	de malantaŭ	Enc.: fuoro	gerádil fuóro	de malantaŭ urbo
20.	fuó'on	laŭ malantaŭ	Enc.: fuo'one	gerádil fuó'on	laŭ malantaŭ urbo
21.	súse'e	en -n	Enc.: suse'	mjákol súse'e	en tendon
22.	súsene	en	Enc.: susene	mjákol súsene	en tendo
23.	súsero	de en, el	Enc.: susero (susedo)	mjákol súsero	de en, el tendo
24.	súse'on	tra en	Enc.: suse'one	mjákol súse'on	tra en tendo
25.	tjúbo'e	ĝis	Enc.: t'ubo´
26.	tjúbone	ĝis en	Enc.: t'ubone
27.	tjúboro	de ĉe	Enc.: t'uboro (-do)
28.	tjúbo'on	laŭ(longe de)	Enc.: t'ubo'one	derógil tjúbo'on	laŭ vojo

Kaza bazo

Kitaka finaĵo	kazo kitake	kazo pra-lingve	etimo #1	parenco #2	Urala #3
-'e	lativo	dativo	Enc.: -'	Nen.: -h
-ne	lokativo	lokativo	Enc.: -ne	Nen.: -na	*-na
-do, -ro	ablativo	ablativo	Enc.: -do, -ro	Nen.: -tø, -d°	*-ta, -da
-'on	prolativo	prolativo aŭ prosekutivo	Enc.: -'on, 'one	Nen.: -mna

Tempaj / váktari

Senafiksaj / pagubándari

1.	béri	ekde	Turk.: beri	ésetjol béri	ekde estiĝo
2.	bẻri			ésetjol bẻri
3.	otái	ekde	Hung.: ota	pojsintjol otái	ekde forigo

'No'-aj / 'no'-ari

1.

píreno

antaŭ

Mn.Pr.: pirsdau, Het.: piran

Kúmdik kek gódiril píreno mu labíretja.

Antaŭ tridek kvar jaroj mi naskiĝis.

Aliaj / kítari

1.	dac	malgraŭ	Hung.: dac 'Trotz'	témol dac	malgraŭ tio
2.	éde	per	Hur.: edë 'body, thing', Ur.: edi 'thing'	hámaril éde	per martelo
3.	ólpe	kun(e kun)	Ŝablono:Mi	Paolol ólpe	kun(e kun) Paŭlo

Pliaj postpozicioj ekzistas en la dialektoj kaj najbaraj lingvoj.