Afiksoj/esperante

El Kitakujo

(Malsamoj inter versioj)
Iri al: navigado, serĉi
E (→Sufiksoj / pasbánduri: korekto)
(→Sufiksoj / pasbánduri: aldono)
 
(2 mezaj versioj ne montrata.)
Linio 37: Linio 37:
| +
| +
| ek-
| ek-
-
! [[ko-]] (dial.: kǫ)
+
! [[ko-]] #1
| Fr.: commancer "komenci"
| Fr.: commancer "komenci"
! [[na-|na]][[ko-|ko]][[gérsa]]
! [[na-|na]][[ko-|ko]][[gérsa]]
Linio 53: Linio 53:
| +
| +
| for-
| for-
-
! [[ŋac(re)-]]
+
! [[ŋac(re)-]] #2
| Ind.: ngacir "forkuri, fugi"
| Ind.: ngacir "forkuri, fugi"
! [[na-|na]][[ŋac(re)|ŋac]][[ésa]]
! [[na-|na]][[ŋac(re)|ŋac]][[ésa]]
Linio 107: Linio 107:
| +
| +
| retro-
| retro-
-
! [[bek-]]
+
! [[bek-]] #3
-
| Angl.: bak [bäk]
+
| Angl.: bak [bäk] > TokP.: bek
! [[na-|na]][[bek-|bek]][[âka]]
! [[na-|na]][[bek-|bek]][[âka]]
| reveturi, retroveturi
| reveturi, retroveturi
Linio 120: Linio 120:
| stifpatro
| stifpatro
|}
|}
 +
 +
{{Komento-3
 +
|teksto1=#1: Dialekte: kǫ
 +
|teksto2=#2: Dialekte: ŋácar, ŋácer, ŋácir
 +
|teksto3=#3: Dialekte estas sufikso kaj tial iom pli similas al la Tokpisina vorto, kiu ja sekvas la verbon. Ekzemple: '''nagámbeka''' "reveni" (k-u TokP.: ''i kam bek'').
 +
}}
 +
== Sufiksoj / pasbánduri ==
== Sufiksoj / pasbánduri ==
{| {{Prettytable}}
{| {{Prettytable}}
Linio 334: Linio 341:
|-
|-
| 29.
| 29.
-
| +
+
| rowspan="2" | +
-
| -ido
+
| rowspan="2" | -ido
 +
! -[[eć]]o
 +
| S.Sor.: -eć-
 +
! slónjećo
 +
| elefantido
 +
|-
 +
| 30.
! -[[ok]]o
! -[[ok]]o
| Rus.: -ёк [ok] "-eto"
| Rus.: -ёк [ok] "-eto"
Linio 341: Linio 354:
| katido
| katido
|-
|-
-
| 30.
+
| 31.
|
|
| -if-  #6        
| -if-  #6        
Linio 349: Linio 362:
|
|
|-
|-
-
| 31.
+
| 32.
| rowspan="2" | +
| rowspan="2" | +
| rowspan="2" | -igi
| rowspan="2" | -igi
Linio 358: Linio 371:
| bluigi
| bluigi
|-
|-
-
| 32.
+
| 33.
! -[[intj]]a
! -[[intj]]a
| Lit.: -inti (en: gyvinti)
| Lit.: -inti (en: gyvinti)
Linio 364: Linio 377:
| trinkigi
| trinkigi
|-
|-
-
| 33.
+
| 34.
| rowspan="2" | +
| rowspan="2" | +
| rowspan="2" | -iĝi
| rowspan="2" | -iĝi
Linio 373: Linio 386:
| verdiĝi
| verdiĝi
|-
|-
-
| 34.
+
| 35.
! -[[etj]]a
! -[[etj]]a
| Rus.: -еть [etj] (en: glupétj,
| Rus.: -еть [etj] (en: glupétj,
Linio 380: Linio 393:
| verdiĝi
| verdiĝi
|-
|-
-
| 35.
+
| 36.
| +
| +
| -ilo
| -ilo
Linio 388: Linio 401:
| tranĉilo
| tranĉilo
|-
|-
-
| 36.
+
| 37.
| +
| +
| -ino
| -ino
Linio 396: Linio 409:
| katino
| katino
|-
|-
-
| 37.
+
| 38.
| rowspan="2" | +
| rowspan="2" | +
| rowspan="2" | -inda
| rowspan="2" | -inda
Linio 404: Linio 417:
| rowspan="2" | aminda
| rowspan="2" | aminda
|-
|-
-
| 38.
+
| 39.
! -[[odn]]a
! -[[odn]]a
| Sor.: hódny  #8
| Sor.: hódny  #8
! [[lúba|lúb]][[odn]]a
! [[lúba|lúb]][[odn]]a
|-
|-
-
| 39.
+
| 40.
| +
| +
| -ingo
| -ingo
Linio 417: Linio 430:
| plumingo
| plumingo
|-
|-
-
| 40.
+
| 41.
| +
| +
| {{roza}} | -inta
| {{roza}} | -inta
Linio 425: Linio 438:
| batinta
| batinta
|-
|-
-
| 41.
+
| 42.
| +
| +
| -ismo
| -ismo
Linio 433: Linio 446:
|
|
|-    
|-    
-
| 42.
+
| 43.
| rowspan="3" | +
| rowspan="3" | +
| rowspan="3" | -isto  #10
| rowspan="3" | -isto  #10
Linio 441: Linio 454:
| muelisto
| muelisto
|-
|-
-
| 43.
+
| 44.
! -[[erj]]o
! -[[erj]]o
| Ger.: -er, Angl.: -er, Rus.: -арь [arj]
| Ger.: -er, Angl.: -er, Rus.: -арь [arj]
Linio 447: Linio 460:
| arbaristo
| arbaristo
|-
|-
-
| 44.
+
| 45.
! [[to-]]
! [[to-]]
| Vj.: thợ 'Handwerker'
| Vj.: thợ 'Handwerker'
Linio 453: Linio 466:
| tajloro
| tajloro
|-
|-
-
| 45.
+
| 46.
| +
| +
| -isto
| -isto
Linio 461: Linio 474:
| ŝovinisto
| ŝovinisto
|-
|-
-
| 46.
+
| 47.
| +
| +
| {{roza}} | -ita
| {{roza}} | -ita
Linio 470: Linio 483:
| batita
| batita
|-
|-
-
| 47.
+
| 48.
|
|
| -iva  #11
| -iva  #11
Linio 478: Linio 491:
|
|
|-        
|-        
-
| 48.
+
| 49.
|
|
| -izi  #12
| -izi  #12
Linio 486: Linio 499:
| butonizi
| butonizi
|-
|-
-
| 49.
+
| 50.
| +
| +
| -njo
| -njo
Linio 494: Linio 507:
| Emnjo
| Emnjo
|-
|-
-
| 50.
+
| 51.
| +
| +
| -obla
| -obla
Linio 502: Linio 515:
| triobla
| triobla
|-
|-
-
| 51.
+
| 52.
| +
| +
| -ono
| -ono
Linio 510: Linio 523:
| triono
| triono
|-
|-
-
| 52.
+
| 53.
| +
| +
| {{roza}} | -onta
| {{roza}} | -onta
Linio 518: Linio 531:
| manĝonta
| manĝonta
|-
|-
-
| 53.
+
| 54.
| +
| +
| -ope
| -ope
Linio 526: Linio 539:
| kvarope
| kvarope
|-
|-
-
| 54.
+
| 55.
| +
| +
| {{roza}} | -ota
| {{roza}} | -ota
Linio 535: Linio 548:
| tranĉota
| tranĉota
|-
|-
-
| 55.
+
| 56.
|
|
| -oza  #13
| -oza  #13
Linio 543: Linio 556:
| sabloza
| sabloza
|-
|-
-
| 56.
+
| 57.
-
| rowspan="3" | +
+
| rowspan="5" | +
-
| rowspan="3" | -ujo
+
| rowspan="5" | -ujo
! -[[ens]]o  #14
! -[[ens]]o  #14
| H/Gr.: en + Est.: asi "ajo"
| H/Gr.: en + Est.: asi "ajo"
Linio 551: Linio 564:
| sukerujo
| sukerujo
|-
|-
-
| 57.
+
| 58.
-
! {{malnova}} |-[[ij]]o  #15
+
! bo-  #15
 +
| Svan.: ''bo-'' en ''botswana''
 +
! Borúso
 +
| Ruslando
 +
|-
 +
| 59.
 +
! {{malnova}} | -[[ij]]o  #15
| Esp-o: -i-, Pl.: -ija, Lit.: -ìja
| Esp-o: -i-, Pl.: -ija, Lit.: -ìja
-
! [[zermána|zermán]][[ij]]o
+
! {{malnova}} | [[Zermána|Zermán]][[ij]]o
| germanujo
| germanujo
|-
|-
-
| 58.
+
| 60.
 +
! -uls-  #15
 +
| Mong. улс
 +
! Rúsulso
 +
| Rusujo
 +
|-
 +
| 61.
! -[[ilć]]-, -[[aswu]]  #16
! -[[ilć]]-, -[[aswu]]  #16
| Snc.: -iłč-; Aĉum.: asw?ú
| Snc.: -iłč-; Aĉum.: asw?ú
Linio 563: Linio 588:
| pomarbo
| pomarbo
|-
|-
-
| 59.
+
| 62.
| +
| +
| -ulo
| -ulo
Linio 571: Linio 596:
| dikulo
| dikulo
|-
|-
-
| 60.
+
| 63.
|
|
| -ul-  #17
| -ul-  #17
Linio 579: Linio 604:
| mamuloj
| mamuloj
|-
|-
-
| 61.
+
| 64.
| +
| +
| -um-
| -um-

Nuna versio ekde 13:47, 9. Mar 2011

Ĉiuj oficialaj afiksoj de Esperanto estas markataj per +.

Prefiksoj / pìrebánduri

1. anti- han- Jap.: han- handóko antiveneno
2. arki- arkiepiskopo
3. + bo- svi- Ger.: Schwieger- svibápu bopatro
4. + dis- roz- Pol.: roz- rozpádo disfalo
5. + ek- ko- #1 Fr.: commancer "komenci" nakogérsa eklabori
6. + eks- eks- = eksválderjolo eksregistaro
7. + for- ŋac(re)- #2 Ind.: ngacir "forkuri, fugi" naŋacésa foresti
8. + ge- -ori
9. gi- Son.: gi- gimícori gekatoj
10. + mal- an- Kor.: an-, Gr.: α/αν [a/an] andáda malgranda
11. + mis- dus- Sans.: dus-, Gr.: δυσ- [dus-] nadusgéra misfari
12. + pra- ásli- Ind.: asli àslikéli pralingvo
13. + re- njo- Angl.: new [nju:] "nova" > Jap.: nyu [nju] nanjonúrintja renovigi
14. + retro- bek- #3 Angl.: bak [bäk] > TokP.: bek nabekâka reveturi, retroveturi
15. stif- ùbaj- Drg.: ubaj ùbajbápu stifpatro
  • #1: Dialekte: kǫ
  • #2: Dialekte: ŋácar, ŋácer, ŋácir
  • #3: Dialekte estas sufikso kaj tial iom pli similas al la Tokpisina vorto, kiu ja sekvas la verbon. Ekzemple: nagámbeka "reveni" (k-u TokP.: i kam bek).

Sufiksoj / pasbánduri

1. -abl- #1
2. + -aĉo -ać- = rúnaćo homaĉo
3. + -ado daw- Ger.: dauern "daŭri" dawdánjo batado
4. + -ado -eni Rus.: -ение [enie] (en: padénie) padeni falo
5. + -aĵo -aso Est.: asi "aĵo" makaso manĝaĵo
6. + -ano -ez(o/i/u) Ger.: -ese (en: Chinese) Kitakezo Kitakano
7. -ies(o/i/u) Fin.: mies Kitakieso
8. mo- Secv.: mo- en motswana Morúsi, Morúsu Rusino, ruso
9. + -anto ru- Keĉ.: ruway "fari" rudánjo faranto
10. + -aro nas- #2 Nub.: nas- nastúrko turkaro
11. -olo Angl.: all [ol] "tuto; tuta;

tute; ĉiuj", TokP.: ol "homoj; ili"

 dántolo dentaro
12. + -ata bi- Angl.: be [bi:] (en: be called) &

Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>

 bimáka manĝata
13. + -ĉjo -oćku Hung.: -cska, -cske Rúdoćku Rudĉjo
14. + -ebla -atva Hung.: -ható (-hetö) mákatva manĝebla
15. + -eco -eśo dádeśo grandeco
16. + -ego -egvo Ĉer.: -egua, -eguo házegvo domego
17. + -ejo #3 -ajko Est.: paik, Fin.: paikka "loko"

& Lit.: aikštė

 svápajko dormejo
18. + -ema -ajpa Fin.: taipumus gérsajpa laborema
19. + -enda -edva Esp-o: dev-a lípedva pagenda
20. + -ero -elmo Ger.: Element & Hung.: elem súvelmo akvero
21. -eska #4 italeska
22. + -estro -awpt- Ger.: Haupt úrawptu urbestro
23. -iep- Ĉi.: hiep úriepu
24. + -eto -eko #5 Rus.: -ёк [-jok] házeko dometo
25. -imo Gua.: -mi hazimo dometo
26. -i- bo- Secv.: bo- en botswana Borúso Rusujo
27. -ij- = Zermánijo Germanujo
28. -uls- Mong. улс Rúsulso Rusujo
29. + -ido -ećo S.Sor.: -eć- slónjećo elefantido
30. -oko Rus.: -ёк [ok] "-eto" mícoko katido
31. -if- #6
32. + -igi me- TokP.: mek-,

Pat.: mek; Klk.: ma- #7

 namesína bluigi
33. -intja Lit.: -inti (en: gyvinti) napítintja trinkigi
34. + -iĝi ve- Ger.: werden [verden] "fariĝi;

-os"

 navezólta verdiĝi
35. -etja Rus.: -еть [etj] (en: glupétj,

dlinnétj, ...)

 nazóltetja verdiĝi
36. + -ilo -elo Ger.: -el (en: Schlüssel) kátimelo tranĉilo
37. + -ino -i Sans.: -î, -i (rajnî) míci katino
38. + -inda -awla (Var.: -alv-) Hung.: -való lúbawla aminda
39. -odna Sor.: hódny #8 lúbodna
40. + -ingo -edlo #9 Ĉeĥ.: -edlo ábredlo plumingo
41. + -inta rul- Keĉ.: ruway "fari" ruldánja batinta
42. + -ismo -ismo =
43. + -isto #10 -asto Ĉuv.: asto "metiisto" málasto muelisto
44. -erjo Ger.: -er, Angl.: -er, Rus.: -арь [arj] léserjo arbaristo
45. to- Vj.: thợ 'Handwerker' tomajo tajloro
46. + -isto -isto = śovinisto ŝovinisto
47. + -ita bil- Angl.: be [bi:] (en: be called)

& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>

 bildánja batita
48. -iva #11
49. -izi #12 butonizi
50. + -njo -iti Émiti Emnjo
51. + -obla -piś- Alb.: -fish tirpiśa triobla
52. + -ono -ud- Kr.: udio kúmudo triono
53. + -onta rus- Keĉ.: ruway "fari" rusmáka manĝonta
54. + -ope cu- Ger.: zu cukek kvarope
55. + -ota bis- Angl.: be [bi:] (en: be called)

& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>

 biskátima tranĉota
56. -oza #13 sabloza
57. + -ujo -enso #14 H/Gr.: en + Est.: asi "ajo" cúkrenso sukerujo
58. bo- #15 Svan.: bo- en botswana Borúso Ruslando
59. -ijo #15 Esp-o: -i-, Pl.: -ija, Lit.: -ìja Zermánijo germanujo
60. -uls- #15 Mong. улс Rúsulso Rusujo
61. -ilć-, -aswu #16 Snc.: -iłč-; Aĉum.: asw?ú áplilćo, áplaswu pomarbo
62. + -ulo -ulo = tlústulo dikulo
63. -ul- #17 -uk- #18 Lit.: -ùkas/-ùke, Fin.: elukka sísukori mamuloj
64. + -um- -am-, -em-,

-om-, -um- (#)

 = dikemśaś ¦ hevema miliono (#19) ¦ feliĉa (#20)

RIM: pliaj sub la titolo "Um-vortoj"
  • #1: El la libro "Esperanto-pola vortaro", paĝo 10, 21; Pl.: umiejętność 'Fertigkeit, Können' "kapablo".
  • #2: Nur uzeblas, se temas pri personoj.
  • #3: Kompare al la Rusa (tie 24) kaj Pola (tie 15) lingvoj ĉi tie nur estas unu ekvivalento. [v-u "der esperantist" 3/1983, paĝo 57]
  • #4: El la sama fonto kiel -abl-.
  • #5: Paronimas ekde 5a de januaro 2001 kun "ek" en la senco de "du". Pro tio ĝi eldatiĝas. Prefere uzu la sufikson "-im-"!
  • #6: El la sama fonto kiel -abl- kaj -eska.
  • #7: Par. TokP.: mekim, Angl.: make [mejk], Pld.: maken [mo-]
  • #8: Par. Pl.: godny
  • #9: Proponita al mi de Manfred Goldbogen el Ŝtralsundo.
  • #10: Nur se temas pri profesia senco!
  • #11: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i- kaj -if-.
  • #12: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i-, -if- kaj -iva.
  • #13: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i-, -if-, -iva kaj -izi.
  • #14: Nur se temas pri vazo, kiu ja fakte enhavas ion.
  • #15: Nur se temas pri lando.
  • #16: Nur se temas pri planto aŭ arbo.
  • #17: Nur se temas pri besto.
  • #18: Ankaŭ por plantoj! V-u ĉe -aĵ-!
  • #19: Laŭvorte: "dek-um-ses", do 106
  • #20: Laŭvorte: "bon-uma"


RIM (#) Kun aldona variaĵo de la vokalo depende de la antaŭa. La rozaj sufiksoj fakte estas markiloj por participoj.

Vidu ankaŭ

Elŝutita el "http://kitakujo.de/w/index.php?title=Afiksoj/esperante"
Personaj iloj