Helpaj verboj
El Kitakujo
(Malsamoj inter versioj)
E (→Dialektaj / ráźdari: korekto, aldono) |
E (kategorio, formatigo, ŝablono) |
||
| (2 mezaj versioj ne montrata.) | |||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
| - | Al ili apartenas nur kelkaj verboj kaj la nombro iom varias en la dialektoj. | + | Al ili apartenas nur kelkaj verboj kaj la nombro iom varias en la dialektoj. Krome listiĝas pliaj verboj ĉe la [[verboklasoj#Ligendaj / bándedvari|ligendaj verboj]]. |
== Ĝeneralaj / sómari == | == Ĝeneralaj / sómari == | ||
| - | {| | + | {| class="prettytable" |
! verboj kaj ekzemploj | ! verboj kaj ekzemploj | ||
! (rektaj) sencoj | ! (rektaj) sencoj | ||
| Linio 47: | Linio 47: | ||
| difektiĝi | | difektiĝi | ||
|} | |} | ||
| - | {{Komento | + | {{Komento |
| - | teksto1=#1: Ĝi staru ĉe la ĉefa verbo, kiu kelk-foje ŝanĝiĝas al substantiva infinitivo je -eni. | + | |teksto1=#1: Ĝi staru ĉe la ĉefa verbo, kiu kelk-foje ŝanĝiĝas al substantiva infinitivo je -eni. |
| - | teksto2=#2: Ĉi tiu uzo similas al: | + | |teksto2=#2: Ĉi tiu uzo similas al: |
la Fin.: '''tulla''' + ilativo de la infinitivo III kiel futuro [Laŭ "Praktisches Lehrbuch Finnisch", paĝo 160-161]. | la Fin.: '''tulla''' + ilativo de la infinitivo III kiel futuro [Laŭ "Praktisches Lehrbuch Finnisch", paĝo 160-161]. | ||
Krome al His.: '''ir''' + a + Inf. = futuro en latinameriko [Kaud. 5, paĝo 8; Kaud. 88, paĝo 48-49] | Krome al His.: '''ir''' + a + Inf. = futuro en latinameriko [Kaud. 5, paĝo 8; Kaud. 88, paĝo 48-49] | ||
Ankaŭ la Brazila uzas tian verbon, nome formon de '''ir''' "gehen" [Laŭ Kaud. 21, "Brasilianisch Wort für Wort", paĝoj 34-35] | Ankaŭ la Brazila uzas tian verbon, nome formon de '''ir''' "gehen" [Laŭ Kaud. 21, "Brasilianisch Wort für Wort", paĝoj 34-35] | ||
Ankaŭ en la Korea lingvo la ekvivalento estas helpverbo ('''ka.da''') [Laŭ "Koreanisch für Globetrotter", paĝo 27] | Ankaŭ en la Korea lingvo la ekvivalento estas helpverbo ('''ka.da''') [Laŭ "Koreanisch für Globetrotter", paĝo 27] | ||
| - | En la Planlingvo Unitario la verbo '''andar''' "iri" same helpverbas; ekz. '''ego andas portar''' "ich werde tragen" "mi portos" [Laŭ "Unitario", paĝo 39] | + | En la Planlingvo Unitario la verbo '''andar''' "iri" same helpverbas; ekz. '''ego andas portar''' "ich werde tragen" "mi portos" [Laŭ "Unitario", paĝo 39] |
| - | teksto3=#3: Sed pli ofte oni uzas: '''na-kapút-etja''' aŭ '''na-ve-kapúta'''.}} | + | |teksto3=#3: Sed pli ofte oni uzas: '''na-kapút-etja''' aŭ '''na-ve-kapúta'''. |
| + | }} | ||
== Dialektaj / ráźdari == | == Dialektaj / ráźdari == | ||
| - | {| | + | {| class="prettytable" |
! verboj, ekzemploj, kie? | ! verboj, ekzemploj, kie? | ||
! (rektaj) sencoj | ! (rektaj) sencoj | ||
| Linio 74: | Linio 75: | ||
| rowspan="4" | Itino estis batita de Ujtuo. | | rowspan="4" | Itino estis batita de Ujtuo. | ||
|- | |- | ||
| - | | sudokcidenta meza kitaka | + | | sudokcidenta meza kitaka<sup>1</sup> |
|- | |- | ||
| Íti latjéka bildánja ot Újtu. #2 | | Íti latjéka bildánja ot Újtu. #2 | ||
|- | |- | ||
| - | | nordokcidenta meza kitaka | + | | nordokcidenta meza kitaka<sup>1</sup> |
|} | |} | ||
| - | {{Komento | + | {{Rimarko |
| + | |teksto=<sup>1</sup> Fakte temas pri la norda subgrupo de la Meza Kitaka. En la suda ja ekzistas pli da kazoj kaj la agentivo nenie mankas tie. | ||
| + | }} | ||
| + | {{Komento | ||
|teksto1=#1 En norma lingvo estas: '''Íti ladánjewa Újtut.''' | |teksto1=#1 En norma lingvo estas: '''Íti ladánjewa Újtut.''' | ||
|teksto2=#2: Tie la agentivo kiel kazo ne ekzistas. | |teksto2=#2: Tie la agentivo kiel kazo ne ekzistas. | ||
}} | }} | ||
| - | [[Kategorio: | + | [[Kategorio:Verbo]] |
Nuna versio ekde 19:57, 22. Jun 2011
Al ili apartenas nur kelkaj verboj kaj la nombro iom varias en la dialektoj. Krome listiĝas pliaj verboj ĉe la ligendaj verboj.
Ĝeneralaj / sómari
| verboj kaj ekzemploj | (rektaj) sencoj | aldonaĵo #1 | helpa senco | etimo |
|---|---|---|---|---|
| na-géja #2 | iri | -eni + -ku | -os | Ger.: gehen |
| Mu tegéja púrijeniku. | Mi promenos. | |||
| na-déta | meti | -uwan | -ontos | Lit.: dėti |
| Íti tedéta káwpuwan léjpin. | Itino estas aĉetonta panon. | |||
| Paj tedéta dár-uwan háge áwton. | Li estas donaconta al ŝi aŭton. | |||
| na-fára | - | na-X-a | eki | Isl.: fara |
| Ému tefára nagérsa. | Li ekas labori. | |||
| na-góna | iri | - | iĝi | Pld.: gahn [gån] |
| na-káputa-góna #3 | difektiĝi |
- #1: Ĝi staru ĉe la ĉefa verbo, kiu kelk-foje ŝanĝiĝas al substantiva infinitivo je -eni.
- #2: Ĉi tiu uzo similas al:
la Fin.: tulla + ilativo de la infinitivo III kiel futuro [Laŭ "Praktisches Lehrbuch Finnisch", paĝo 160-161]. Krome al His.: ir + a + Inf. = futuro en latinameriko [Kaud. 5, paĝo 8; Kaud. 88, paĝo 48-49] Ankaŭ la Brazila uzas tian verbon, nome formon de ir "gehen" [Laŭ Kaud. 21, "Brasilianisch Wort für Wort", paĝoj 34-35] Ankaŭ en la Korea lingvo la ekvivalento estas helpverbo (ka.da) [Laŭ "Koreanisch für Globetrotter", paĝo 27] En la Planlingvo Unitario la verbo andar "iri" same helpverbas; ekz. ego andas portar "ich werde tragen" "mi portos" [Laŭ "Unitario", paĝo 39]
- #3: Sed pli ofte oni uzas: na-kapút-etja aŭ na-ve-kapúta.
Dialektaj / ráźdari
| verboj, ekzemploj, kie? | (rektaj) sencoj | aldonaĵo | helpa senco | etimo |
|---|---|---|---|---|
| na-tjéka | - | bi-, bil-, bis- | esti + -ata, -ita, -ota | Ltv.: tieku, tiek, tiekam, tiekat |
| Íti latjéka bildánja Újtut. #1 | Itino estis batita de Ujtuo. | |||
| sudokcidenta meza kitaka1 | ||||
| Íti latjéka bildánja ot Újtu. #2 | ||||
| nordokcidenta meza kitaka1 |
1 Fakte temas pri la norda subgrupo de la Meza Kitaka. En la suda ja ekzistas pli da kazoj kaj la agentivo nenie mankas tie.
- #1 En norma lingvo estas: Íti ladánjewa Újtut.
- #2: Tie la agentivo kiel kazo ne ekzistas.
