Afiksoj/esperante

El Kitakujo

(Malsamoj inter versioj)
Iri al: navigado, serĉi
(→Sufiksoj / pasbánduri)
(→Sufiksoj / pasbánduri)
Linio 172: Linio 172:
| 7.
| 7.
| +
| +
-
| -anto
+
| {{roza}} | -anto
! [[ru-]]
! [[ru-]]
| Keĉ.: ruway "fari"
| Keĉ.: ruway "fari"
Linio 196: Linio 196:
| 10.
| 10.
| +
| +
-
| -ata
+
| {{roza}} | -ata
! [[bi-]]
! [[bi-]]
| Angl.: be [bi:] (en: be called) &
| Angl.: be [bi:] (en: be called) &
Linio 302: Linio 302:
! [[házu|haz]][[im]]o
! [[házu|haz]][[im]]o
| dometo
| dometo
-
|}
+
|-
-
24.   -i- -ij- = zermánijo germanio, -ujo
+
| 24.
-
25. + -ido -oko Rus.: -ёк [ok] "-eto" mícoko katido
+
|
-
26.   -if-  #6        
+
| -i-
-
27. + -igi me- TokP.: mek-,
+
! -[[ij]]-
-
Pat.: mek; Klk.: ma-  #7 namesína bluigi
+
| =
-
28. -intja Lit.: -inti (en: gyvinti) napítintja trinkigi
+
! [[zermána|zermán]][[ij]]o
-
29. + -iĝi ve- Ger.: werden [verden] "fariĝi;
+
| germanio, -ujo
-
-os" navezolta verdiĝi
+
|-
-
30. -etja Rus.: -еть [etj] (en: glupétj,
+
| 25.
-
dlinnétj, ...) nazoltetja verdiĝi
+
| +
-
31. + -ilo -elo Ger.: -el (en: Schlüssel) kátimelo tranĉilo
+
| -ido
-
32. + -ino -i Sans.: -î, -i (rajnî) míci katino
+
! -[[ok]]o
-
33. + -inda -awla (Var.: -alv-) Hung.: -való lúbawla aminda
+
| Rus.: -ёк [ok] "-eto"
-
34. -odna Sor.: hódny  #8 lúbodna
+
! [[míco|míc]][[ok]]o
-
35. + -ingo -edlo #9 Ĉeĥ.: -edlo ábredlo plumingo
+
| katido
-
36. + -inta rul- Keĉ.: ruway "fari" ruldánja batinta
+
|-
-
37. + -ismo -ismo =    
+
| 26.
-
38. + -isto  #10 -asto Ĉuv.: asto "metiisto" málasto muelisto
+
|
-
39. -erjo Ger.: -er, Angl.: -er, Rus.: -арь [arj] léserjo arbaristo
+
| -if-  #6        
-
40. to- Vj.: thợ 'Handwerker' tomajo tajloro
+
|
-
41. + -isto -isto = śovinisto ŝovinisto
+
|
-
42. + -ita bil- Angl.: be [bi:] (en: be called)
+
|
-
& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv> bildanja batita
+
|
-
43.   -iva  #11        
+
|-
-
44.   -izi  #12       butonizi
+
| 27.
-
45. + -njo -iti   Émiti Emnjo
+
| rowspan="2" | +
-
46. + -obla -piś- Alb.: -fish tirpiśa triobla
+
| rowspan="2" | -igi
-
47. + -ono -ud- Kr.: udio kúmudo triono
+
! [[me-]]
-
48. + -onta rus- Keĉ.: ruway "fari" rusmáka manĝonta
+
| TokP.: mek-,
-
49. + -ope cu- Ger.: zu cukek kvarope
+
Pat.: mek; Klk.: ma-  #7
-
50. + -ota bis- Angl.: be [bi:] (en: be called)
+
! [[na-|na]][[me-|me]][[sína]]
-
& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv> biskatima tranĉota
+
| bluigi
-
51.   -oza  #13       sabloza
+
|-
-
52. + -ujo -enso #14 H/Gr.: en + Est.: asi "ajo" cúkrenso sukerujo
+
| 28.
-
53. -ijo #15 Esp-o: -i-, Pl.: -ija, Lit.: -ìja zermánijo germanujo
+
! -[[intj]]a
-
54. -ilć-, -aswu  #16 Snc.: -iłč-; Aĉum.: asw?ú áplilćo, áplaswu pomarbo
+
| Lit.: -inti (en: gyvinti)
-
55. + -ulo -ulo = tlústulo dikulo
+
! [[na-|na]][[píta|pít]][[intj]]a
-
56.   -ul-  #17 -uk-  #18 Lit.: -ùkas/-ùke, Fin.: elukka sísukori mamuloj
+
| trinkigi
-
57. + -um- -am-, -em-,
+
|-
-
-om-, -um- (#) = dikemśaś ¦ hevema miliono (19) ¦ feliĉa (#20)
+
| 29.
 +
| rowspan="2" | +
 +
| rowspan="2" | -iĝi
 +
! [[ve-]]
 +
| Ger.: werden [verden] "fariĝi;
 +
-os"
 +
! [[na-|na]][[ve-|ve]][[zólta]]
 +
| verdiĝi
 +
|-
 +
| 30.
 +
! -[[etj]]a
 +
| Rus.: -еть [etj] (en: glupétj,
 +
dlinnétj, ...)
 +
! [[na-|na]][[zólta|zólt]][[etj]]a
 +
| verdiĝi
 +
|-
 +
| 31.
 +
| +
 +
| -ilo
 +
! -[[elo]]
 +
| Ger.: -el (en: Schlüssel)
 +
! [[kátima|kátim]][[el]]o
 +
| tranĉilo
 +
|-
 +
| 32.
 +
| +
 +
| -ino
 +
! -[[i]]
 +
| Sans.: -î, -i (rajnî)
 +
! [[míco|míc]]i
 +
| katino
 +
|-
 +
| 33.
 +
| rowspan="2" | +
 +
| rowspan="2" | -inda
 +
! {{regiona}} | -[[awla]] (Var.: -alv-)
 +
| Hung.: -való
 +
! [[lúba|lúb]][[awl]]a
 +
| rowspan="2" | aminda
 +
|-
 +
| 34.
 +
! -[[odn]]a
 +
| Sor.: hódny  #8
 +
! [[lúba|lúb]][[odn]]a
 +
|-
 +
| 35.
 +
| +
 +
| -ingo
 +
! -[[edl]]o #9
 +
| Ĉeĥ.: -edlo
 +
! [[ábru|ábr]][[edl]]o
 +
| plumingo
 +
|-
 +
| 36.
 +
| +
 +
| {{roza}} | -inta
 +
! [[rul-]]
 +
| Keĉ.: ruway "fari"
 +
! [[rul-|rul]][[dánja]]
 +
| batinta
 +
|-
 +
| 37.
 +
| +
 +
| -ismo
 +
! -ismo
 +
| =
 +
|
 +
|
 +
|-    
 +
| 38.
 +
| rowspan="3" | +
 +
| rowspan="3" | -isto  #10
 +
! -[[asto]]
 +
| Ĉuv.: asto "metiisto"
 +
! [[mála|mál]][[ast]]o
 +
| muelisto
 +
|-
 +
| 39.
 +
! -[[erj]]o
 +
| Ger.: -er, Angl.: -er, Rus.: -арь [arj]
 +
! [[lésu|lés]][[erj]]o
 +
| arbaristo
 +
|-
 +
| 40.
 +
! [[to-]]
 +
| Vj.: thợ 'Handwerker'
 +
! [[to-|to]][[mája|maj]]o
 +
| tajloro
 +
|-
 +
| 41.
 +
| +
 +
| -isto
 +
! -[[isto]]
 +
| =
 +
! [[śovinisto]]
 +
| ŝovinisto
 +
|-
 +
| 42.
 +
| +
 +
| {{roza}} | -ita
 +
! [[bil-]]
 +
| Angl.: be [bi:] (en: be called)
 +
& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>
 +
! [[bil-|bil]][[dánja]]
 +
| batita
 +
|-
 +
| 43.
 +
|
 +
| -iva  #11
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|-        
 +
| 44.
 +
|
 +
| -izi  #12
 +
|
 +
|
 +
|
 +
| butonizi
 +
|-
 +
| 45.
 +
| +
 +
| -njo
 +
! -[[iti]]
 +
|
 +
! [[Émi|Ém]][[iti]]
 +
| Emnjo
 +
|-
 +
| 46.
 +
| +
 +
| -obla
 +
! -[[piś]]-
 +
| Alb.: -fish
 +
! [[tir]][[piś]]a
 +
| triobla
 +
|-
 +
| 47.
 +
| +
 +
| -ono
 +
! -[[ud]]-
 +
| Kr.: udio
 +
! [[kum|kúm]][[ud]]o
 +
| triono
 +
|-
 +
| 48.
 +
| +
 +
| {{roza}} | -onta
 +
! [[rus-]]
 +
| Keĉ.: ruway "fari"
 +
! [[rus-|rus]][[máka]]
 +
| manĝonta
 +
|-
 +
| 49.
 +
| +
 +
| -ope
 +
! [[cu-]]
 +
| Ger.: zu
 +
! [[cu-|cu]][[kek]]
 +
| kvarope
 +
|-
 +
| 50.
 +
| +
 +
| {{roza}} | -ota
 +
! [[bis-]]
 +
| Angl.: be [bi:] (en: be called)
 +
& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>
 +
! [[bis-|bis]][[kátima]]
 +
| tranĉota
 +
|-
 +
| 51.
 +
|
 +
| -oza  #13
 +
|
 +
|
 +
|
 +
| sabloza
 +
|-
 +
| 52.
 +
| rowspan="3" | +
 +
| rowspan="3" | -ujo
 +
! -[[ens]]o #14
 +
| H/Gr.: en + Est.: asi "ajo"
 +
! [[cúkru|cúkr]][[ens]]o
 +
| sukerujo
 +
|-
 +
| 53.
 +
! -[[ij]]o #15
 +
| Esp-o: -i-, Pl.: -ija, Lit.: -ìja
 +
! [[zermána|zermán]][[ij]]o
 +
| germanujo
 +
|-
 +
| 54.
 +
! -ilć-, -aswu  #16
 +
| Snc.: -iłč-; Aĉum.: asw?ú
 +
! [[áplo|ápl]][[ilć]]o, [[áplo|ápl]][[aswu]]
 +
| pomarbo
 +
|-
 +
| 55.
 +
| +
 +
| -ulo
 +
! -[[ul]]o
 +
| =
 +
! [[tlústa|tlúst]][[ul]]o
 +
| dikulo
 +
|-
 +
| 56.
 +
|
 +
| -ul-  #17
 +
! -[[uk]]-  #18
 +
| Lit.: -ùkas/-ùke, Fin.: elukka
 +
! [[síso|sís]][[uk]]o[[ri]]
 +
| mamuloj
 +
|-
 +
| 57.
 +
| +
 +
| -um-
 +
! -[[am]]-, -[[em]]-,
 +
-[[om]]-, -[[um]]- (#)
 +
| =
 +
! [[dik]][[em]][[śaś]] ¦ [[héva|hev]][[em]]a
 +
| miliono (19) ¦ feliĉa (#20)
RIM: pliaj sub
RIM: pliaj sub
la titolo "Um-vortoj"
la titolo "Um-vortoj"
 +
|}
 +
{{Komento-20|
 +
teksto1=#1: El la libro "Esperanto-pola vortaro", paĝo 10, 21; Pl.: umiejętność 'Fertigkeit, Können' "kapablo".|
 +
teksto2=#2: Nur uzeblas, se temas pri personoj.|
 +
teksto2=#3: Kompare al la Rusa (tie 24) kaj Pola (tie 15) lingvoj ĉi tie nur estas unu ekvivalento. [v-u "der esperantist" 3/1983, paĝo 57]|
 +
teksto4=#4: El la sama fonto kiel -abl-.|
 +
teksto5=#5: Paronimas ekde 5a de januaro 2001 kun "ek" en la senco de "du". Pro tio ĝi eldatiĝas. Prefere uzu la sufikson "-im-"!|
 +
teksto6=#6: El la sama fonto kiel -abl- kaj -eska.|
 +
teksto7=#7: Par. TokP.: mekim, Angl.: make [mejk], Pld.: maken [mo-]|
 +
teksto8=#8: Par. Pl.: godny|
 +
teksto9=#9: Proponita al mi de Manfred Goldbogen el Ŝtralsundo.|
 +
teksto10=#10: Nur se temas pri profesia senco!|
 +
teksto11=#11: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i- kaj -if-.|
 +
teksto12=#12: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i-, -if- kaj -iva.|
 +
teksto13=#13: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i-, -if-, -iva kaj -izi.|
 +
teksto=14=#14: Nur se temas pri vazo, kiu ja fakte enhavas ion.|
 +
teksto15=#15: Nur se temas pri lando.|
 +
teksto16=#16: Nur se temas pri planto aŭ arbo.|
 +
teksto17=#17: Nur se temas pri besto.|
 +
teksto18=#18: Ankaŭ por plantoj! V-u ĉe -aĵ-!|
 +
teksto19=#19: Laŭvorte: "dek-um-ses", do 10<sup>6</sup>|
 +
teksto20=#20: Laŭvorte: "bon-uma"}}
 +
<br />
 +
{{Rimarko|
 +
teksto=RIM (#) Kun aldona variaĵo de la vokalo depende de la antaŭa. La rozaj sufiksoj fakte estas markiloj por participoj.
 +
}}

Kiel registrite je 21:13, 30. Mar 2006

Ĉiuj oficialaj afiksoj de Esperanto estas markataj per +.

Prefiksoj / pìrebánduri

1. anti- han- Jap.: han- handóko antiveneno
2. arki- arkiepiskopo
3. + bo- svi- Ger.: Schwieger- svibápu bopatro
4. + dis- roz- Pol.: roz- rozpádo disfalo
5. + ek- ko- (dial.: kǫ) Fr.: commancer "komenci" nakogérsa eklabori
6. + eks- eks- = eksválderjolo eksregistaro
7. + for- ŋac(re)- Ind.: ngacir "forkuri, fugi" naŋacésa foresti
8. + ge- -ori
9. gi- Son.: gi- gimícori gekatoj
10. + mal- an- Kor.: an-, Gr.: α/αν [a/an] andáda malgranda
11. + mis- dus- Sans.: dus-, Gr.: δυσ- [dus-] nadusgéra misfari
12. + pra- ásli- Ind.: asli àslikéli pralingvo
13. + re- njo- Angl.: new [nju:] "nova" > Jap.: nyu [nju] nanjonúrintja renovigi
14. + retro- bek- Angl.: bak [bäk] nabekâka reveturi, retroveturi
15. stif- ùbaj- Drg.: ubaj ùbajbápu stifpatro

Sufiksoj / pasbánduri

1. -abl- #1
2. + -aĉo -ać- = rúnaćo homaĉo
3. + -ado daw- Ger.: dauern "daŭri" dawdánjo batado
4. + -ado -eni Rus.: -ение [enie] (en: padénie) padeni falo
5. + -aĵo -aso Est.: asi "aĵo" makaso manĝaĵo
6. + -ano -ez(o/i/u) Ger.: -ese (en: Chinese) Kitakezo Kitakano
7. + -anto ru- Keĉ.: ruway "fari" rudánjo faranto
8. + -aro nas- #2 Nub.: nas- nastúrko turkaro
9. -olo Angl.: all [ol] "tuto; tuta;

tute; ĉiuj", TokP.: ol "homoj; ili"

 dántolo dentaro
10. + -ata bi- Angl.: be [bi:] (en: be called) &

Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>

 bimáka manĝata
11. + -ĉjo -oćku Hung.: -cska, -cske Rúdoćku Rudĉjo
12. + -ebla -atva Hung.: -ható (-hetö) mákatva manĝebla
13. + -eco -eśo dádeśo grandeco
14. + -ego -egvo Ĉer.: -egua, -eguo házegvo domego
15. + -ejo #3 -ajko Est.: paik, Fin.: paikka "loko"

& Lit.: aikštė

 svápajko dormejo
16. + -ema -ajpa Fin.: taipumus gérsajpa laborema
17. + -enda -edva Esp-o: dev-a lípedva pagenda
18. + -ero -elmo Ger.: Element & Hung.: elem súvelmo akvero
19. -eska #4 italeska
20. + -estro -awpt- Ger.: Haupt úrawptu urbestro
21. -iep- Ĉi.: hiep úriepu
22. + -eto -eko #5 Rus.: -ёк [-jok] házeko dometo
23. -imo Gua.: -mi hazimo dometo
24. -i- -ij- = zermánijo germanio, -ujo
25. + -ido -oko Rus.: -ёк [ok] "-eto" mícoko katido
26. -if- #6
27. + -igi me- TokP.: mek-,

Pat.: mek; Klk.: ma- #7

 namesína bluigi
28. -intja Lit.: -inti (en: gyvinti) napítintja trinkigi
29. + -iĝi ve- Ger.: werden [verden] "fariĝi;

-os"

 navezólta verdiĝi
30. -etja Rus.: -еть [etj] (en: glupétj,

dlinnétj, ...)

 nazóltetja verdiĝi
31. + -ilo -elo Ger.: -el (en: Schlüssel) kátimelo tranĉilo
32. + -ino -i Sans.: -î, -i (rajnî) míci katino
33. + -inda -awla (Var.: -alv-) Hung.: -való lúbawla aminda
34. -odna Sor.: hódny #8 lúbodna
35. + -ingo -edlo #9 Ĉeĥ.: -edlo ábredlo plumingo
36. + -inta rul- Keĉ.: ruway "fari" ruldánja batinta
37. + -ismo -ismo =
38. + -isto #10 -asto Ĉuv.: asto "metiisto" málasto muelisto
39. -erjo Ger.: -er, Angl.: -er, Rus.: -арь [arj] léserjo arbaristo
40. to- Vj.: thợ 'Handwerker' tomajo tajloro
41. + -isto -isto = śovinisto ŝovinisto
42. + -ita bil- Angl.: be [bi:] (en: be called)

& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>

 bildánja batita
43. -iva #11
44. -izi #12 butonizi
45. + -njo -iti Émiti Emnjo
46. + -obla -piś- Alb.: -fish tirpiśa triobla
47. + -ono -ud- Kr.: udio kúmudo triono
48. + -onta rus- Keĉ.: ruway "fari" rusmáka manĝonta
49. + -ope cu- Ger.: zu cukek kvarope
50. + -ota bis- Angl.: be [bi:] (en: be called)

& Vj.: bị 'erleiden', <Passiv>

 biskátima tranĉota
51. -oza #13 sabloza
52. + -ujo -enso #14 H/Gr.: en + Est.: asi "ajo" cúkrenso sukerujo
53. -ijo #15 Esp-o: -i-, Pl.: -ija, Lit.: -ìja zermánijo germanujo
54. -ilć-, -aswu #16 Snc.: -iłč-; Aĉum.: asw?ú áplilćo, áplaswu pomarbo
55. + -ulo -ulo = tlústulo dikulo
56. -ul- #17 -uk- #18 Lit.: -ùkas/-ùke, Fin.: elukka sísukori mamuloj
57. + -um- -am-, -em-,

-om-, -um- (#)

 = dikemśaś ¦ hevema miliono (19) ¦ feliĉa (#20)

RIM: pliaj sub la titolo "Um-vortoj"
  • #1: El la libro "Esperanto-pola vortaro", paĝo 10, 21; Pl.: umiejętność 'Fertigkeit, Können' "kapablo".
  • #3: Kompare al la Rusa (tie 24) kaj Pola (tie 15) lingvoj ĉi tie nur estas unu ekvivalento. [v-u "der esperantist" 3/1983, paĝo 57]
  • {{{teksto3}}}
  • #4: El la sama fonto kiel -abl-.
  • #5: Paronimas ekde 5a de januaro 2001 kun "ek" en la senco de "du". Pro tio ĝi eldatiĝas. Prefere uzu la sufikson "-im-"!
  • #6: El la sama fonto kiel -abl- kaj -eska.
  • #7: Par. TokP.: mekim, Angl.: make [mejk], Pld.: maken [mo-]
  • #8: Par. Pl.: godny
  • #9: Proponita al mi de Manfred Goldbogen el Ŝtralsundo.
  • #10: Nur se temas pri profesia senco!
  • #11: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i- kaj -if-.
  • #12: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i-, -if- kaj -iva.
  • #13: El la sama fonto kiel -abl-, -eska, -i-, -if-, -iva kaj -izi.
  • {{{teksto14}}}
  • #15: Nur se temas pri lando.
  • #16: Nur se temas pri planto aŭ arbo.
  • #17: Nur se temas pri besto.
  • #18: Ankaŭ por plantoj! V-u ĉe -aĵ-!
  • #19: Laŭvorte: "dek-um-ses", do 106
  • #20: Laŭvorte: "bon-uma"


RIM (#) Kun aldona variaĵo de la vokalo depende de la antaŭa. La rozaj sufiksoj fakte estas markiloj por participoj.
Elŝutita el "http://kitakujo.de/w/index.php?title=Afiksoj/esperante"
Personaj iloj