Verboklasoj
El Kitakujo
(Malsamoj inter versioj)
(→Neregulaj verboj / anfépari gèra-sónori) |
(→"movo"-verboj / "páwjintjeni"-gèra-sónori) |
||
| Linio 64: | Linio 64: | ||
|} | |} | ||
==== "movo"-verboj / "páwjintjeni"-gèra-sónori ==== | ==== "movo"-verboj / "páwjintjeni"-gèra-sónori ==== | ||
| + | {| {{Prettytable}} | ||
| + | ! Kitaka | ||
| + | ! Senco | ||
| + | ! Etimo | ||
| + | ! Ekzemplo | ||
| + | ! Senco | ||
| + | |- | ||
| + | | dao | ||
| + | | alveni, ĝisveni | ||
| + | | Ĉi.: dào 'ankommen; nach, zu, in' | ||
| + | | Paj dao ŋáku. | ||
| + | | Li alvenas al mi. | ||
| + | |- | ||
| + | | kip #1 | ||
| + | | atingi | ||
| + | | Ĉi.: kip 'erreichen' | ||
| + | | Ìsi kip tla gerádin. | ||
| + | | Ŝi atingas la urbon. | ||
| + | |- | ||
| + | | len | ||
| + | | supren(mov)iĝi | ||
| + | | rowspan="2" | Vj.: lên 'hinaufbewegen; auf, hinauf' | ||
| + | | Ému len góriku. | ||
| + | | Li supreniĝas monton. | ||
| + | |- | ||
| + | | prep. | ||
| + | | sur -n, supren | ||
| + | | Lo telénta len góriku. | ||
| + | | rowspan="2" | Ili flugas sur monton. | ||
| + | |- | ||
| + | | pjaŋ | ||
| + | | flugi | ||
| + | | Brm.: pyang [pjang] | ||
| + | | Lo pjaŋ len góriku. | ||
| + | |- | ||
| + | | ra (rao) | ||
| + | | eliĝi, elmoviĝi | ||
| + | | rowspan="2" | Vj.: ra 'hinausbewegen; aus, | ||
| + | hinaus' (& Ger.: raus) | ||
| + | | Íske ra házu(ket). | ||
| + | | Iu eliĝas el domo. | ||
| + | |- | ||
| + | | prep. | ||
| + | | el | ||
| + | | Káti telópa ra lésu. | ||
| + | | Katino kuras el arbaro. | ||
| + | |- | ||
| + | | suŋ (suoŋ) #2 | ||
| + | | malsupren(mov)iĝi | ||
| + | | rowspan="2" | Vj.: xuống 'hinunterbewegen; | ||
| + | hinunter' (& Lat.: sub) | ||
| + | | Émo suŋ dóliku. | ||
| + | | Ĝi malsuprenmoviĝas al valo. | ||
| + | |- | ||
| + | | prep. | ||
| + | | malsupren (al/de) | ||
| + | | Áplo tepáda suoŋ ot púmu. | ||
| + | | Pomo falas malsupren de arbo. | ||
| + | |- | ||
| + | | téw | ||
| + | | formoviĝi | ||
| + | | Km.: tö·w 'wegbewegen' | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | |- | ||
| + | | vao #3 | ||
| + | | eniĝi, enmoviĝi | ||
| + | | rowspan="2" | Vj.: vào 'hineinbewegen; in, hinein' | ||
| + | (& Rus.: в(о) [v(o)] "en") | ||
| + | | Mu vao házuku. | ||
| + | | "Mi eniĝas domon." | ||
| + | |- | ||
| + | | prep. | ||
| + | | en -n | ||
| + | | Émi tegéja vao házu. | ||
| + | | Ŝi iras en domon. | ||
| + | |} | ||
| + | * #1: Sinonimas al regula verbo na-kípa kaj paronimas resp. ĝemelas al la postpozicio kípe "ĝis"! | ||
| + | *#2: Dial.: sup (suop) | ||
| + | * #3: Var.: vaw; en malnova ortografio: vaú | ||
| + | ==== pliaj ==== | ||
Kiel registrite je 19:07, 24. Feb 2006
Enhavo |
Regulaj verboj / fépari gèra-sónori
La plej multaj verboj krom la sekva-alineaj estas tute regulaj kaj kiel adjektivoj (Tie mankas la verbigaj afiksoj!) finiĝas je -a.
Neregulaj verboj / anfépari gèra-sónori
RIM: La neregulaj verboj malaperas aŭ reguliĝas en la dialektoj kaj parencaj lingvoj.
Neligendaj / nembándedvari
"sento"-verboj / "dújgu"-gèra-sónori
| Kitaka | Senco | Etimo | Ekzempoj | Senco |
|---|---|---|---|---|
| ćao | saluti | Vj.: chào; k-u It.: ciao | Mu ćao sun. | Mi salutas vin. |
| hao | ami | Ĉi.: hào "ami; ŝati" | Ŋa hao kámin. | Mi amas vin. |
| jao | voli | Ĉi.: jào "deziri; voli; intenci" | Paj jao nagérsa. | Li volas labori. |
| jem | malami; malŝati | Ĉin.: yém 'hassen' | Ísi jem nagérsa. | Ŝi malŝatas labori. |
| maw #1 | voli; intenci | Ind.: mau | Vo maw namáka. | Ni volas manĝi. |
- #1: En malnova ortografio: maú; ĝemelas al mo- "-os"
Ĉiklasaj verboj en PraKitaka kaj Malnova Kitaka
| Ŝtupo | Kitaka | Senco | Etimo | Ekzempoj | Nuna lingvo | Senco |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Pra. | vol | voli | Esp-o: voli, Lat.: volere, Okc.: voler, Ger.: wollen | Áku vol timáka káwkun. | Mu jao namáka káwkun.
Mu tevóla namáka káwkun. |
Mi volas manĝi kukon. |
"movo"-verboj / "páwjintjeni"-gèra-sónori
| Kitaka | Senco | Etimo | Ekzemplo | Senco |
|---|---|---|---|---|
| dao | alveni, ĝisveni | Ĉi.: dào 'ankommen; nach, zu, in' | Paj dao ŋáku. | Li alvenas al mi. |
| kip #1 | atingi | Ĉi.: kip 'erreichen' | Ìsi kip tla gerádin. | Ŝi atingas la urbon. |
| len | supren(mov)iĝi | Vj.: lên 'hinaufbewegen; auf, hinauf' | Ému len góriku. | Li supreniĝas monton. |
| prep. | sur -n, supren | Lo telénta len góriku. | Ili flugas sur monton. | |
| pjaŋ | flugi | Brm.: pyang [pjang] | Lo pjaŋ len góriku. | |
| ra (rao) | eliĝi, elmoviĝi | Vj.: ra 'hinausbewegen; aus,
hinaus' (& Ger.: raus) |
Íske ra házu(ket). | Iu eliĝas el domo. |
| prep. | el | Káti telópa ra lésu. | Katino kuras el arbaro. | |
| suŋ (suoŋ) #2 | malsupren(mov)iĝi | Vj.: xuống 'hinunterbewegen;
hinunter' (& Lat.: sub) |
Émo suŋ dóliku. | Ĝi malsuprenmoviĝas al valo. |
| prep. | malsupren (al/de) | Áplo tepáda suoŋ ot púmu. | Pomo falas malsupren de arbo. | |
| téw | formoviĝi | Km.: tö·w 'wegbewegen' | ||
| vao #3 | eniĝi, enmoviĝi | Vj.: vào 'hineinbewegen; in, hinein'
(& Rus.: в(о) [v(o)] "en") |
Mu vao házuku. | "Mi eniĝas domon." |
| prep. | en -n | Émi tegéja vao házu. | Ŝi iras en domon. |
- #1: Sinonimas al regula verbo na-kípa kaj paronimas resp. ĝemelas al la postpozicio kípe "ĝis"!
- 2: Dial.: sup (suop)
- #3: Var.: vaw; en malnova ortografio: vaú
