Gramatikigo
El Kitakujo
Redakto de 21:45, 31. Maj 2011 de WikiSysop (Diskuto | kontribuoj)
Dum la evoluo de multaj lingvoj aŭ eble ĉiuj el iuj vortoj povis estiĝi kazaj afiksoj, morfemoj por verbaj tempoj aŭ io tia.
La Kitaka lingvo ankaŭ konas tiel nomatajn disigojn (Germ.: Spaltungen [Laŭ "Sekundäre Flexionsbildung"]).
Enhavo |
Deklinaciaj morfemoj
Kazaj morfemoj
Normalaj
| Etimo | Vortoj | Gramatikilo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Hung.: bél; Angl.: belly |
béli "ventro; intesto" /Mn.Kit./ ankaŭ "visceroj" |
-bep "en" #1 | laŭ hungara(#2) modelo |
| -ben "en -n" #3 | |||
| -bes "de en" #4 | |||
| Ĉi.: zài | -dzája "troviĝi" | -saj <lokativo 2> | kun -ku kaj -ket diferencigas la lokajn apoziciojn |
| Jap.: jōtai | dźóti "stato; eco" | -dźot "kiel" | |
| Kaz.: ketiw | ti-kéta /PraKit./, te-kéta /Mn. Kit./ "foriras, -i" |
-ket "de; el" <ablativo> | kun -saj kaj -ku diferencigas lokajn apoziciojn |
| na-skéta "foriri" | |||
| Pl./Slvk.: ku | ku "al" | -ku "al" <lativo> | kun -saj kaj -ket diferencigas lokajn apoziciojn |
| Rus.: от [ot] | ot "de" | -t "de" <agentivo> | ĝi nur estu uzata kune kun la pasivo |
| Est.: pea, Fin.: pää | péa /PraKit./, péo /Mn.Kit./ "kapo" #5 |
-pep "super" | laŭ finna(#6), estona(#7), hungara(#8) kaj vepsa(#9) modeloj; dua variaĵo malsupre |
| -pen "super -n" #10 | |||
| -pes "de super" | |||
| Keĉ.: waki | wákjari "kelkaj" | -wak <partitivo> | |
| Kaz.: keliw | na-kêla "veni" #11 | -kel "de, el, ekde |
- #1: Malnove -belp; var.: -bup
- #2: -ben/-ban, -be/-ba, -ből/-ból
- #3: Malnove -belt; var.: -bot
- #4: Malnove -bels
- #5: En la nuna Kitaka estas: péno, el Bret.: penn, Kim.: pen, Gl.: penn-os.
Par. Irl.: ceann [k'an] 'Kopf, Haupt, Zentrale, Stück'
- #6: päällä, päälle, päältä
- #7: peal, peale, pealt
- #8: fölött, fölé, felől
- #9: -pää(i) en seinha-pää(i) 'zur Wand hin'
- #10: Malnove -pet
- #11: Okazis duobla gramatikigo. Vidu [#kela-2
Sociolektaj
| Etimo | Vortoj | Gramatikilo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Hung.: gyomor 'Magen' | djómo /PraKit./ "stomako" #1 | -djon "maldekstre al" #2 | la stomako troviĝas maldekstre en la ventro |
| -djop "maldekstre ĉe" | |||
| -djos "maldekstre de" | |||
| Vj.: gan 'Leber' | gána /PraKit./, gáni /Mn.Kit./ "hepato" #3 |
-gan "dekstre al" #4 | la hepato troviĝas dekstre en la ventro |
| -gap "dekstre ĉe" | |||
| -gas "dekstre de" | |||
| Ger.: hinter | hínti /Mn.Kit.(Dial.)/ "malantaŭo" #5 | -hin "malantaŭ -n" #6 | |
| -hip "malantaŭ" | |||
| -his "de malantaŭ" | |||
| Rus.: низ [niz] | nízi /Mez.Kit./ "subo" #7 | -nip "sub" #8 | |
| níza "malalta" | -nin "sub -n" #9 | ||
| -nis "de sub" | |||
| Mn.Pr.: pirsdau, Het.: piran | píre(vo)- "antaŭ" | -pirp "antaŭ" | |
| -pirn "antaŭ -n" #10 | |||
| -pirs "de antaŭ" | |||
| Jap.: ue-(ni) | wéo /Mn.Kit./ "suro" #11 | -wep "sur" | |
| -wen "sur -n" #12 | |||
| -wes "de sur" |
- #1: Nun: śtingéli, el Snĉ.: šť°ëng´ełë
- #2: Malnove: -djot
- #3: Nun jákno, el Sans.: jakrt (gen.) jaknáh, Lit.: (j)aknos ((j)eknos);
Kaj úpsi, el Acug.: úpsi
- #4: Malnove: -gat
- #5: Nun ájsu, el Ltv.: aiz
- #6: Malnove: -hit
- #7: Nun álto, el Turk.: alt
- #8: Malnove -nisp, var.: -nif
- #9: Malnove -nist, var.: -nić
- #10: Malnove -pirt
- #11: Nun úpu, el Pld.: up (uppe, oppe), Mn.Pld./Mn.Frs./Mn.Angl.: up, Sve./Mn.Nor.: upp,
Par. Isl.: upp 'hinauf, herauf', uppi 'oben', ofan 'von oben', Pld./Nld.: op, Angl.: up [ap], Ger.: auf, Gt.: iup; iupa; iupaðrô, iupana 'aufwärts; oben; von oben', uf 'unter', Ir.: fo- 'unter, sub-, hilfs-, unterstützend, gering', Gr.: hypó, Lat.: sub, Pli.: upa 'near, towards, next, by the side of, sub, below, less, strong', Osk.: úp 'by, near'
- #12: Malnove -wet
