Jovida
(jowa el hiowa, kiu el hindeŭropa, orientlanda, венгерский [vengerskij], azia, afrika, amerika)
§1 Kazoj:
nom.: -, ak.: -ni
ĉe la pluralo oni intermetu -j- inter radikon kaj finiĝon koncernan.
(ekz. jabl-o-j-ni "la pomojn") Ceteraj kazoj kaj nombroj ne ekzistas. Antaŭ
ĉiu substantivo povas stari artikolo: ta, kiun oni ne modifu. La finiĝoj
ĉiam staras post la koncerna vortspeca finiĝo.
§2 Vortspecoj:
substantivo: -o, adjektivo: -a, adverbo: -aŭ, verbo: -e.
§3 Tempoj:
prezenco: --, preterito/perfekto: -la, futuro: -va. Ceteraj formoj estiĝu per kunmetaĵo el futura kaj alia sekvonta finiĝo.
§4 Modoj:
indikativo: -, subjunktivo: -bu, imperativo: -i.
§5 Genroj verbaj:
aktivo: --, pasivo: -sa.
§6 La sinsekvo:
radiko (+ĉevorteroj) - moda, tempa kaj genra vorteroj (laŭ §§3-5)
Ekzemploj:
lerne-n "lerni", men lerne "mi lernas", on lerne-la "li lernis", en lerne-bu-sa "ĝi estus lernata",
en lerne-bu-la-sa "ĝi estus lernita"
§7 Participoj:
prezenca: -ng/-t, preterita/perfekta: -la-ng/-la-t, futura: -va-ng, -va-t (komparu §3)
§8 Infinitivo:
-n (ekz. lerne-n "lern-i")
§9 Personaj pronomoj:
men "mi", ten "ci", on "li", an "ŝi", en "ĝi";
nas "ni", vas "vi", las "ili";
si "si"; man "oni"
Deklinacio faru laŭkaze kiel ĉe substantivoj. (v-u §1)
§10 Adjektivoj:
radiko (+ĉevorteroj) -a
komp.: fel + adj.
superl.: naj + adj.
§11 Adverboj:
radiko (+ĉevorteroj) -aŭ
komp. kaj superl. ĉiam kiel ĉe adjektivoj, (v-u §10).
§12 Prepozicioj:
be' "sen", do "ĝis", is' "el", je "?", pod "sub", tru "tra", tu "al", ve "en" (nekompletaj!)
Ĉiam postulas la nominativon, se oni ne esprimas direktan signifon!
Alikaze oni ĉiam uzu la akuzativon krom post jenaj: de, do, is', je, tru, tu.
§13 Ĉevorteroj:
antaŭĉevorteroj;
s've- "bo-", an- "mal-",
malantaŭĉevorteroj:
-ok- "-et-", (nekompletaj!)
§14 Kelkaj vortoj:
| arko | arko | latina: arcus |
| baharo | printempo | turka: bahar |
| bela | bela | franca: bel(le), itala/hispana: bello, latina: bellus |
| bjela | blanka | rusa: бел-ый [bjel-yj], -ая [-aja] |
| bola | granda | turka: bol & rusa: болшой [bolšoj] |
| dilo | lango | turka: dil |
| domo | domo | rusa: дом [dom] & latina: domus |
| jablo | pomo | rusa: яблоко [jabloko] |
| jablo-oko | pometo | |
| kato | ĉapelo | korea: kat (kas-) |
| kome-n | veni | germana: kommen |
| lerne-ngo | lern-anto | germana: lernen |
| nogo | gambo | rusa: нога [noga] |
| peke-n | bak-i | rusa: пеку [peku] (al: печь [peĉ]) |
| peke-isto | bak-isto | |
| peke-la-to | bak-ito | |
| talo | lingvo | nederlanda: taal |
| ugoro | angilo | rusa: угор [ugor] |
| veĉero | vespero | rusa: вечер [veĉer] |
Estiĝante el retajpita versio de la 7a de aŭgusto 2001
aktualigita je 3.05.2008
© René Philipp,
