Kitakujo 

Prakitakaj trajtoj

Pronomoj

1.s.
aku(#1)	Som.: anigu; Ger.: ich; Angl.: I [aj]
mu	Esp-o: mi, Ido: me, ...
2.s.
tu	Lat.(id.): tu, Arm.: du
su	Gr.: su
3.s.
-

• #1: Nuntempe mi klarigus tion el la indonezia: aku.

Genroj

Vira -u fariĝu ina -a aŭ -i resp. infana -o!

Ekzemplo unua

Námi áku tiésa "René".^(#1) "Nomo mia estas "René"."

nami	Ger.: Name, Turk.: nam
tiesa:
ti-	Fin.: tehdä, Hung.: tenni(#2)
es (radiko)	Lat.: esse
-a	el Sv.: kalla "voki", Sva.: kuwa "esti"

• #1: >Mn.Kit.: Akude nami teesa 'René'. >Kit.: Mútap námi teésa Rénu. Toka-me: Námi-metap Rénu teésa-paj. Kiel en Joruba: „àbúrò mi“ "mia frato" 'brother my'; Principea: „kasó mi“ "mia hundo" 'dog my'; Haitia: „mãmã-li“ "lia patrino" 'mother his'
• #2: Korektita. Antaŭe estis Ndl.: te, Angl.: to

Ekzemplo dua

Ku tiésa temũ rúni?^(#1) "Kiu estas tiu homo?"

ku	Rus.: кто [kto], Hung.: ki; Lit.: kàs
temũ	Fin.: tämä "tiu"
rúni	Keĉ.: runa "homo"

• #1: >Mn.Kit.: Qu teesa temu runu? >Kit.: Kve teésa téme rúno?

Ekzemplo tria

Kalan tizíva temã íša?^(#1) "Kie loĝas tiu virino?"

kalan:
ka(-)	kiu (ina)
-lan (lokativo)	Ger.: Land
tizíva:
ti-	v-u supre
ziv (radiko)	Rus.: živu "mi loĝas/vivas", Sans.: jiva- "viva"
-a	v-u supre
íša	Heb.: iša "virino"

• #1: >Mn.Kit.: Qilan teziva temi iši? >Kit.: Kvílan tezíva téme íśi?

Ekzemplo kvara

Ka tiésa tla máma pe temõ bámbo?^(#1) "Kiu estas la patrino de tiu infano?"

tla	Angl.: the, Ger.: der, die, das & Fr./It./Hisp.: la
pe	?
tau	Pld.: tau (to) "al"
temõ	Fin.: tämä "tiu"
bámbo	It.: bambino

• #1: Pe ŝanĝita krajone al tau. >Mn.Kit.: Qi teesa tla mami taŭ temo bambo? >Kit.: Kve teésa tla mámi témeni bámboni?

Aldonoj / Gudájori

Vortoj / Sónori

Praa	Senco	Etimo	Nuna	Gramatigo
álta	malsupro	Turk.: alt	ánćo	alt'; altvo'
djómo	stomako	Hung.: gyomor	śtingéli	-djon, -djop, -djos
gána	hepato	Vj.: gan	jákno, úpsi	-gan, -gap, -gas
kaúsi	kaŭzo	Lat.: causa	káwsu	-kos; koas
kej {II}	rajti	Ĉin.: kĕ-yĭ	na-tórna	-kej-
ti-kéta	foriri	Kaz.: ketiw	na-skéta, na-pojs-géja	-ket
ti-kómsa	komenci; eki	Fr.: commencer	na-kwánza, na-álka; na-fára	ko-
lána	ejo	Tlng.: lan	ajko	-lan
ti-méka	igi	TokP.: mek-, Pat.: mek, (Klk.: ma-)	me-, -intja	me-
péa	kapo	Est.: pea, (Fin.: pää)	péno, kepálo, -i	pao-
simt(#1)	cent	Ltv.: simt, simts (Lit.: šimtas)	sínte(#2)
vol {II}	voli	Esp-o: voli, Ger.: wollen, Lat.: volere, Okc.: voler	na-vola; jao, maw	voj-

• #1: En dialekto śimt.
• #2: En dialekto śínte, sente, sänte, santë, sątë kaj sāt(ë).

Helflave estas markataj ĉiuj vortoj, kiuj nur iom ŝanĝiĝis.

Akcento

La Prakitaka havis du akcentomanierojn, nome puŝan kaj glitan.

La substantivoj, pronomoj kaj verboj akcentis sur la radiko.

• lána "ejo"

Sed la adjektivoj akcentis puŝe sur la finaĵo kaj la tabelaj pronomoj akcentis glite sur la finaĵo.

• parkù "alta"
• palĥì "larĝa"
• temũ "ĉi tiu"

Distingo kiel en ekzotaj lingvoj

La plej multaj dialektoj de la prakitaka distingis ĉe kelkaj verboj, ĉu la temulo estas viva estaĵo aŭ objekto.

Praa	Senco	Etimo	Nuna	Dialekto
ti-liéga	kuŝi (pri viva estaĵo)	Ger.: liegen	na-lájga	na-léjga
ti-lája	kuŝi (pri neviva estaĵo aŭ objekto)	Angl.: lie [laj]		na-lája

Aldonaj finaĵoj

Parte eĉ ekzistis pliaj finaĵoj ĉe la substantivoj, nome:

• singulara nominativo
  • Frua Prakit.: -as > -ës° > Mn.Kit.: -u, reg. -uh
  • Frua Prakit.: -a > -ë > Mn.Kit.: -i
  • Frua Prakit.: -at > -ët > Mn.Kit.: -o
• singulara akuzativo
  • Frua Pra.Kit.: -ans > -ëns° > yn > Mn.Kit.: -un
  • Frua Pra.Kit.: -an > -ën > Mn.Kit.: -in
  • Frua Pra.Kit.: -ant > ënt > Mn.Kit.: -on

Pliaj vokaloj

Ekzistis la tri pliaj vokaloj ä, ö, ü, kiuj poste malaperis jene:

• ä
  • Frua Pra.Kit.: kwäta > Malfrua Pra.Kit.: kweäta, kwata > Mn.Kit.: ķvieti, ķviati > Malfrua Mn.Kit.: ķvjeti, ķvjáti > Kit.: kiváti, kvéti, (dial.) ķveti, ćweti
  • Frua Pra.Kit.: mäkì, mäkìs, mäkìt > Kit.: meaka

08.09.2017