Ili neniam estas deklinaciataj.
RIM: La koloroj indikas la rangecon, nome helverda = 1, helflava = 2, heloranĝa = 3 kaj helroza = 4. Kvina rango ne ekzistas ĉe la numeraloj! Krome gravas, ke nur la unuarangaj estu uzataj por nombrado, la aliaj por la vortfarado [Kiel ekz.: Ger.: zwei - por nombrado, bi- en fremdvortoj].
Por la nombrado la jenaj numeraloj estas uzataj.
0 | liŋ | Ĉin.: 零 [líng], Kant.: ling4 |
1 | ojn | Mn.Lat.: oinos, Gl.: oinos, Mn.Irl.: oín, (ôen), Dgsp.: oin-o-, -a-,-ata |
2 | ek(#1) | Kaz.: eki (Tr.: iki, Uzb.: ikki, Tatr.: ike) |
3 | kum | Ĉerm.: кум [kum] (Fin.: kolme, Est.: kolm, Hung.: három) |
4 | kek (<ek-ek(#2)) | v-u supre |
5 | piŋ | Gr.: πεντε [pente], Arm.: hing, Lit.: penkì |
6 | śaś | Lit.: šeši, Sans.: sat & Heb.: שש [ŝeŝ] |
7 | pit | Tag./Ceb.: pitó, Kav.: ?u-pitu?, Jav.: pitu, Bal.: pitu(ng), Paj.: pitju (Malag.: fito, Tet.: hitu) |
8 | bat | Vj.: bát, Kant.: bad3(#K), Taj.: bpäät, (Ĉin.: 八 [bā]; Lao.: päät) |
9 | gao | Kant.: geo2(#K), Taj.: gkàao (Lao.: kau, Ĉin.: 九 [jiǔ]) |
10 | dik(#3) | Dlm.: dik, Lat.: decem [dekem] (i krome aperas en Ger.: -zig, Gt.: tigjus) |
11 | dik-ojn | v-u supre |
12 | dik-ek | v-u supre |
ktp. | ||
20 | ekdik | v-u supre |
30 | kumdik | v-u supre |
Por la vortfarado la jenaj numeraloj estas uzataj.
0 | nis(#1) | Pl./Ĉeĥ.: nic "nenio" (Par. Slov./Slvk.: nič) |
1 | ic | Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy (Sam.: okta, Ĉerm.: ik, ikte) & Paj.: ita, Tag.: isá (Tet.: ida) |
2 | snew | Eg.: snéwe (Par. Kopt.: ⲥⲛⲁⲩ [snav] (m.), ⲥⲛ̄ⲧⲉ [snouti] (f.)) |
3 | tir(#2) | Rus.: три [tri], Alb.: tre, tri, Irl.: tri, ..., Nep./Bng.: tin, Hin.: tiin |
4 | dor | Kaz.: tört, Turk.: dört; Mong.: дөрвөн [dörwön] (Uzb.: to'rt, Tatr.: dürt) |
5 | vit | Kom./Udm.: вит [vit] (Fin.: viisi, Est.: viis, Sam.: vihtta, Mar.: вич [vič]) |
6 | muc | Jap.: 六つ [muttsụ] (Jap.(Okinawa): mu:chi, Mn.Jap.: mu) |
7 | poŋ | Gua.: pokõi |
8 | wal | Ceb.: waló (Paj.: alu, Jav.: wolu, Tet.: ualu) |
9 | kwajs | Ĉnk.(ĵargona): kwaist |
10 | biw | Enc.: b'iw'' |
11 | biw-ic | v-u supre |
12 | biw-snew | v-u supre |
ktp. | ||
20 | snewbiw | v-u supre |
30 | tirbiw | v-u supre |
0 | bo | mallongigo el bósa "malplena; vakua" |
ma' | el ma "ne -u" kaj ' | |
1 | pal | Mingr.: palo, paluo 'simple, single, only, sole, one', Las.: palu 'one, simple'; HNk.: pał, HBz.: pałëw, Mrg./Vmd.: pału, Nkt./Gld.: pala, Mnd.: pǝle, pāle, pálle, Gsm.: pal, Mora: pállé, Mfg.: pál 'one', 'ein' |
ti' | Brm.: ti' | |
2 | tojn(#1) | Fin.: toinen 'zweiter'/'second' ("dua") |
lam | Orm.: lama | |
3 | újć | Turk.: üç |
tojć(#2) | Fin.: toinen 'zweiter' ("dua") + Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy & Paj.: ita, Tag.: isá (Tet.: ida) | |
4 | nal | Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu; (Fin.: neljä, Est.: neli, Sam.: njeallje, Hung.: négy) |
vat | Sngr.: vati | |
5 | pram | Km.: ប្រាំ [pram] 'fife' ("kvin") |
ŋo | Jap.: 五 [go] & Tib.: nga, Kant.: ng5 | |
6 | mot | Ngan.: motu" (Nenc.: матʼ, Enc.: mottú'', mot, mat, motu', ...) |
ŋojc(#3) | Jap.: 五 [go] & Tib.: nga, Kant.: ng5 + Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy & Paj.: ita, Tag.: isá (Tet.: ida) | |
7 | jet | Uzb.: yetti |
sejc | Fin.: seitsemän, Est.: seitse (N.Sam.: čieža) | |
8 | aśt | Lit.: atuoni, Jag.: ашт |
kahh | Fin.: kahdeksan, Est.: kaheksa | |
9 | ciw | Fiĝ.: ciwa (Paj.: siva, Tet.: sia) |
tos | Tuv.: тос [tos] | |
10 | śip | Ĉin.(Gabl.): šip 'zehn' ("dek"), Kor.: 십 [ship(#K)/sip(#W)] (Ĉin.: 十 [shí], Kant.: seb6(#K)/sap6(#W); Vj.: thập)(#4) |
kújm(#5) | Fin.: kymmenen, Est.: kümme | |
20 | kulmen | Ar.: kull + Angl.: man [män] |
RIM: La koloroj indikas la rangecon, nome helverda = 1, helflava = 2, heloranĝa = 3 kaj helroza = 4. Kvina rango ne ekzistas ĉe la numeraloj! Krome gravas, ke nur la unuarangaj estu uzataj por nombrado, la aliaj por la vortfarado [Kiel ekz.: Ger.: zwei - por nombrado, bi- en fremdvortoj].
Por la nombrado la jenaj numeraloj estas uzataj.
100 | sínte(#E) | Ltv.: simt(s), (Sl.: sto & Fr.: cent [sang] & Alb.: qind [kj-]) |
1000 | elífo(#1) | Nub.: élifu (Heb.: elef, Malt.: elf, Ar.: ألف ['alf] > Sva.: elfu, alifu) |
10 000 | tómne(#2)(#E) | Toĥ.A: tumane, tumáṃ(#3) |
100 000 | kêti(#4) | Ind./Malaj.: keti(#5), Bal.: keti, Jav.: kethi |
106, miliono | swa(#6) | Gua.: sua |
109, miliardo | ábje(#7)(#E) | Mart.: अब्ज [abja] |
Por la vortfarado la jenaj numeraloj estas uzataj.
100 | pek | Ĉin.(Gab.): pek, Kor.: 백 [pek, paek] & Ajĉ.: pek⁷ (Ĉin.: 百 [bǎi], Tjv.: bhaa4, Kant.: bag3) |
1000 | mjaŋ | Mong.: мянга(н) [mjanga(n)] |
10 000 | van(#1) | Vj.: vạn |
100 000 | bip(#2) | Tlng.: bIp [bïp] |
106, miliono | saj(#3) | Mong.: сая [saja] |
100 | draw(#1) | cent | Fiĝ.: drau (Ceb.: gatos, Ind.: ratus) |
tlam | Mu.: tlăm | ||
1000 | poan | mil | Km.: ពាន់ [poan] |
rib | Ind.: ribu (k-u Tag.: líbo, Ceb.: libo) | ||
10000 | tujm | dek mil | Mong.: түм [tüm] |
drip | mikso el dik "dek" kaj rib "mil" |
Potenco | Nombrado | Vortfarado | Traduko | Laŭvorte | Sinonimo1 | Sinonimo2 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
103 | 1000 | dikemkum | biwemtir | mil | dek-um-tri(#1) | elífo | mjaŋ |
104 | 10 000 | dikemkek | biwemdor | dek mil | dek-um-kvar | dik elífo; tómne | biw mjaŋ, van |
105 | 100 000 | dikempiŋ | biwemvit | cent mil | dek-um-kvin | kêti; sínte elífo, dik tómne | bip; pek mjaŋ, biw van |
106 | 1 000 000 | dikemśaś | biwemmuc | miliono | dek-um-ses | swa; dik kêti, sínte tómne | saj; biw bip, pek van |
107 | 10 000 000 | dikempit | biwempoŋ | dek milionoj | dek-um-sep | sínte kêti, dik swa | pek bip, biw saj |
109 | 1 000 000 000 | dikemgao | biwemkwajs | miliardo | dek-um-naŭ | tómne kêti, elífo swa, ábje | mjaŋ saj |
1012 | 1 000 000 000 000 | dikemdikek | biwembiwsnew | biliono, duiliono | dek-um-dekdu | elífemkek, elífo ábje | sajamsnew |
RIM: En multaj lingvoj ne ekzistas simila skemo kaj vi komence devos cerbumi.
Ĉi-supra formado ankaŭ taŭgas por aliaj bazoj, ekz.: 2
23 | 8 | ekemkum | snewemtir | ok | du-um-tri | bat |
28 | 256 | ekembat | snewemwal | ducent kvindek ses | du-um-ok | eksínte píŋdik śaś |
210 | 1024 | ekemdik | snewembiw | mil dudek kvar | du-um-dek | elífo ekdik kek/dor |
Aŭ bazo 1000
10002 | elífemek | miliono | mil-um-du | dikemśaś |
10003 | elífemkum | miliardo | mil-um-tri | dikemgao |
10004 | elífemkek | biliono, duiliono | mil-um-kvar | dikemdikek |
Sociolektaj formoj troviĝas en aparta paĝo!
x-enśe (xe) | -a | Kaz.: -inši, -ynšy(#1) | |||
ójnenśe (1e) | ícenśe | pálenśe | tí'enśe | unua | |
ékenśe (2e) | snéwenśe | tójenśe | lámenśe | dua | |
kúmenśe | tírenśe | újćenśe | tójćenśe | tria | |
kékenśe | dórenśe | nálenśe | vátenśe | kvara |
Eĉ eblas adverbaj variantoj, kiel tradukoj de "unue, due, trie" ktp. jene: ójnenśaw "unue", ékenśaw "due" kaj kúmenśaw "trie", metante la kutiman adverban finaĵon -aw post la sufikso, forlasante unue ties finan vokalon -e.
x-koartaw (xaw) | -foje | Ma.Sor.: krot (A.Sor.: króć) & Lit.: kartas "fojo" (Parencas: Ĉeĥ./Slvk.: krát, Slov.: kràt, Blg.: kratno, Sans.: krtvas; Fin.: kerta, Est.: korda, Sam.: geardi.) |
|
ójnkoartaw (1k-aw) | íckoartaw | unufoje | |
ékkoartaw (2k-aw) | snéwkoartaw | dufoje | |
kúmkoartaw | tírkoartaw | trifoje | |
kékkoartaw | dórkoartaw | kvarfoje |
x-mul | -foje | Kiĉ.: -mul (en: ca-mul "kvarfoje") | |||
ójn-mul | íc-mul | pál-mul | tí'-mul | unufoje | |
ek-mul | snew-mul | tój-mul | lám-mul | dufoje |
RIM: Kompare al Esperanto kaj al la antaŭe menciita variaĵo ne almetendas la adverba finaĵo!
RIM: Kompare al Esperanto ne almetendas la adverba finaĵo!
cu-(#1) | -ope | Ger.: zu (en: zu Dritt) |
cukum | triope | |
cukek | kvarope | |
cusinte | centope |
lodz(#1) | -ope | Enc.: loʒ (en: mottuʒ' loʒ) |
kum lodz | triope | |
kek lodz | kvarope | |
sinte lodz | centope |
-piśa | -obl- | Alb.: -fish (en: trefish, trefishoj, trefishtë) | |
ékpiśa | snéwpiśa | duobla | |
kúmpiśa | tirpiśa | triobla |
néhha | duobla | Ĉjn.: nexa [-ĥ-] 'twice' | v-u ĉe túla |
-ud-(#1) | -on- | Ser./Kr.: udio "parto" |
ékudo | duono | |
kúmudo | triono | |
kékudo | kvarono | |
píŋudo | kvinono |
hhágaso | duono | Mong.: хагас [ĥagas] |
Eblas eĉ uzi konstruojn, kiel ekz. hhágas-piŋ "kvar kaj duono". Sed preferinde oni uzu konstruojn je komenca puol-, kiel priskribita sur aparta paĝo.
jup(#1) | po | Keĉ.: yupay "nombri" |
jup kum | po tri | |
jup bat | po ok | |
jup sínte | po cent | |
jup díkemśaś | po miliono |
Cifero | Rango 1 | Rango 2 | Rango 3 | Rango 4 |
---|---|---|---|---|
0 | líŋi | níći | bó'o | má'u |
1 | ójni | íci | páli | tí'i |
2 | éki | snéwi | tójni(#1) | lámi |
3 | kúmi | tíri | újći | tójći |
4 | kéki | dóri | náli(#2) | váti |
5 | píŋi | víti | prámi | ŋohi(#H) |
6 | śáśi | múci(#3) | móti | ŋojci |
7 | píti(#4) | póŋi(#5) | jéti | séjci |
8 | báti | wáli(#6) | áśti | káhhi |
9 | gaohi(#H) | kwájsi | cíwi | tósi |
10 | díki#7 | bíwi | śípu | kújmpi |
11 | dik-ojni | biw-ici | śìpu-páli | kùjmpi-tí'i |
12 | dik-eki | biw-snewi | śìpu-tóji(#8) | kùjmpi-lámi |
20 | ekdiki | snewbiwi | tòji-śípu(#9); kúlmeni | làmi-kújmpi |
30 | kumdiki | tirbiwi | ùjći-śípu | tòjći-kújmpi |
100 | sínti | péki | dráwi | tlámi |
1000 | elífo(#10) | mjáŋi | poani(#11) | ríbu |
10000 | tómni | váni(#12) | tújmi | drípi |
100000 | kêti | bípi |
RIM: Variaĵoj kun fina -o aŭ -u anstataŭ -i rezultas el la devena lingvo. Modeloj por tiaj vortoj estas la Finna; Slovaka(#1) kaj Islanda(#2) lingvoj.
Dialekte | ||||
bet | iom da … | Pld.: bäten | ne estu deklinaciataj kiel la bazaj | béten |
but | multe da … | Cig.(Lov.): but | búton, bútun, búten(#1) | |
dow | ambaŭ | Ĉin.: 都 [dōu] (Kant.: dêu3)(#2) |
||
faw(#3) | malmulte da … | MnA.Ger.: fao, Gt.: fawai |
||
kaś(#4)(#5) | kelkaj | Tuv.: каш | ||
bázari(#4)(#6) | Turk.: bazı | Ili devas esti deklinaciataj pro sia adjektiveco. Sed tio perdiĝas ĉe la dialektaj formoj. |
báze | |
wákjari(#4) | Keĉ.: waki | wak, wać, waś | ||
cérari | malmultaj | Cig.: cera | cer | |
tóhkomari | Ĉjn.: tôhkomo | tohh, tok | ||
ćéndari | pluraj | Kur.: çend | ||
máŋari | multaj | Tib.: mangpo, mangpu & N.Sam.: máŋga (Gen.) máŋgga, (Akk.) máŋga & Gt.: manags |
maŋ | |
pélari | Pld.: väl | pel |
praformo / àsli-ŋúpi | senco | tólku | Kitake | senco | tólku |
---|---|---|---|---|---|
Opoj | |||||
Kark.: ?áxak, ?áxxak | du | ek | hháki, -u(#1) | duo, duopo, paro | cuéko |
Nav.: naaki, Apĉ.: nà.ki, ná-ki; naki | nâki(#2) | ||||
Jap.: san, Ĉin.: 三 [sān] | tri | kum | sáno(#3) | trio, triopo | cukúmo |
Juk.: ox-tul | tri (vivaĵoj)(#4) | kum (éltasori) | óśtuli | trio (homoj, bestoj) | |
Paj.: tjelu (Bal.: telu(ng), Jav.: telu, Tet.: tolu) | tri | kum | tjélu | triopo | |
Snĉ.: ŋas | kvar | kek | ŋáso | kvarteto, kvaropo | cukéko |
Het.: meyu, miyu | méju | kvarangulo; kvaropo | dorgóno; cukéko | ||
Ind.: lima, Tag./Ceb.: limá, Paj.: lima, Tet.: lima (Bal.: limang, limā) |
kvin | piŋ | lîmi(#5) | kvinteto, kvinopo | cupíŋo |
Cz./Hinu./Huns.: iłno (Beĵt.: илъна [iłna]) | ses | śaś | ílno | sesopo | cuśáśo |
Keĉ.: qanchis, kanchis, canchis, Jkr.: qançhisi | sep | pit | kánći | sepopo | cupíto |
Gua.: poapï, poapy | ok | bat | poapi | okopo | cubáto |
Nhr.: kuesi (Nm.: kxòese) | naŭ | gao | kwési | naŭopo | cugao |
Mal./Irul.: pattu, Tam.: paththu, … | dek | dik | pâtu(#6) | dekopo | cudíko |
Obloj | |||||
Kor.: tul | du | ek | túla | duobla | ékpiśa |
Edroj | |||||
Mong.: найм(ан) [najm(an)] | ok | bat | nájmu | oktaedro, okedro | |
Monunuoj | |||||
Mz.Mong.: arban | dek | dik | arbánu | Arbano (monunuo) | |
Turk.: yüz | cent | sínte | jújzu | Jujzo (monunuo) | |
Jap.: sen | mil | elífo | śéni(#7) | Ŝenio (monunuo) | |
Prefiksoj por mezurunuoj | |||||
Ling.: zómi | dek | dik | zom- | deka- | 101 |
Ling.: nkámá | cent | sínte | ŋam- | hekto- | 102 |
Vj.: nghìn | mil | elífo | ŋin- | kilo- | 103 |
Mong.: сая [saja] + ablaŭto | miliono | swa, saj | sej- | mega- | 106 |
Keĉ.: lluna | miliardo | ábje | ljun- | giga- | 109 |
Lkt.: tópa | kvar | kek | tôp-(#8) | tera- | 1012 |
Lkt.: záptaŋ | kvin | piŋ | zap- | peta- | 1015 |
Lkt.: ákpe | ses | śaś | śâk-(#9) | eksa- | 1018 |
Isl.: sjö | sep | pit | sjo- | zeta- | 1021 |
Kat.: vuit | ok | bat | vuj- | jota- | 1024 |
Ling.: zómi + inverso | dek | dik | môz-(#10) | deci- | 10-1 |
Uzb.: yuz | cent | sínte | juz- | centi- | 10-2 |
Uzb.: ming | mil | elífo | miŋ- | mili- | 10-3 |
Geo.: ათასი [atasi] | tas- | ||||
Gua.: papo | dek kvin | dik piŋ | pâp-(#11) | femto- | 10-15 |
Ĉin.: 十八 [shíbā], Kant.: sap6 baat3 | dek ok | dik bat | śab- | ato- | 10-18 |
Tet.: hitu | sep | pit | hit- | zepto- | 10-21 |
Ĉer.: ᏧᏁᎳ [tsunela] | ok | bat | cul- | jokto- | 10-24 |
Specoj de mezurunuoj | |||||
Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu; + Gr.: gôniá, gônía | kvar + angulo | kek + góni | nalgón- | kvadrat- | ² |
Dialektaj gramatikaj nombroj | |||||
Bcb.: ში [ši], Ĉeĉ.: шиъ [ši-'] | du | ek | -śi | du -j | ek -ri, -ki |
E-o: tri & ... | tri | kum | -ti, -tir | tri -j | kum -ri |
Keĉ.: tawa | kvar | kek, val | -taw | kvar -j | kek -ri |
Jap.: go & Tib.: nga, Kant.: ng5 | kvin | piŋ | -ŋo | kvin -j | piŋ -ri |
Sufiksoj | |||||
Eg.: snéwe(#12) | du | ek | -snaw(#13)(#14) | dek + ... | dik + ... |
Rus.: три [tri], Alb.: tre, tri, Irl.: tri, ..., Nep./Bng.: tin, Hin.: tiin | tri | kum | -ter(#15) | dudek + ... | ékdik + ... |
Ĉerm.: nal, nalat(#16) & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu | kvar | kek | -nêl(#17) | tridek + ... | kúmdik + ... |
Kom./Udm.: вит [vit](#18) | kvin | piŋ | -vêt(#19) | kvardek + ... | kékdik + ... |
Jap.: muttsụ(#20) | ses | śaś | -mác(#21) | kvindek + ... | píŋdik + ... |
Gua.: pokõi | sep | poŋ | -pêŋ(#22) | sesdek + ... | śaśdik + ... |
Komputiko | |||||
Keĉ.: iskay | du | ek | îsko(#23) | bito | ékuma tàlu-sémno(#24) |
Gua.: poapy | ok | bat | paopi(#25) | bajto |
-ujz- | -naskitoj | Turk.: -üz (-iz) (en: dördüz, ikiz, …)(#1) | |
ék-ujzori | snéw-ujzori | ĝemeloj | |
kúm-ujzori | tír-ujzori | trinaskitoj | |
kék-ujzori | dór-ujzori | kvarnaskitoj | |
píŋ-ujzori | tír-ujzori | kvinnaskitoj | |
śáś-ujzori | múc-ujzori | sesnaskitoj |
La rangeco varias, ĉar en la devena lingvo ekzistas du numeraloj, kiuj havas parencojn en la Kitaka, nome ek "du" kaj dor "kvar". Sed ili apartenas al malsamaj rangoj.
RIM: La apliko okazas kiel en Esperanto. Do kun pluralo post 2 ĝis ∞. Ne estu uzata iu kazo (genitivo singulara kiel en baltaj kaj slavaj lingvoj) post 2 ĝis 4 resp. ekde 5 ĝis 8 (plurale) nur pro la numeralo, sed pro iu prepoziciaĵo aŭ postpozicio (nur kun postpozitivo). Anstataŭ ek + substantivo/adjektivo uzeblas la dualo je -ki: ek púmuri = púmuki "du arboj". Krome ili neniam estas deklinaciataj!
ekz.: ojn míci "unu katino", kum áplori "tri pomoj", śaś-sínte éwrori "sescent eŭroj"
Signo | Nomo | Kitake |
---|---|---|
+ | plus | gudaj, su(#1); gudájo(#2) |
- | minus | pa(#1); neŋ(#2) |
* | -oble | -koartaw, -mul |
: | dividita per | bidájla diŋ |
, | komo | dźiŋ |
Y | -a potenco de, alt' | -enśe tálamo ot, vípse |
√ | radiko | bóni |
adicio gatlísteni, gudáveni |
gatlístaj X gudaj/su Y | adiciu X al Y | X + Y = Z | X, Y = bigudájo, bigudávo "sumato", Z = gudáju, gudávu "sumo" |
---|---|---|---|---|
X gudaj Y teésa Z | kum gudaj śaś teésa gao | 3 + 6 = 9 | ||
X su Y teésa Z | ojn su gao teésa dik | 1 + 9 =10 | ||
substraho padéteni |
padétaj Y ot X | subtrahu Y de X | X - Y = Z | X = binéŋo "minusato", Y = bipadéto "subtrahato", Z = rozdéjlo "diferenco" |
X pa Y teésa Z(#1) | pit pa kum teésa kek | 7 - 3 = 4 | ||
X pa Y teésa neŋ Z(#2) | śaś pa gao teésa neŋ kum | 6 - 9 = -3 | ||
multiplikado máŋepiśintjeni, koárteni, múleni |
máŋepiśintjaj X diŋ Y | multobligu X per Y | X * Y = Z | X = rukoárto, rumúlo "multiplikanto", Y = bikoárto, bimúlo "multiplikato", X, Y = ćínuti(#3) "faktoro" Z = koártuti, múluti "produto" |
X-koartaw Y teésa Z | ek-koartaw piŋ teésa dik | 2 * 5 = 10 | ||
X-mul Y teésa Z | piŋ-mul śaś teésa kumdik | 5 * 6 = 30 | ||
divido dájleni |
dájlaj X diŋ Y | dividu X per Y | X : Y = Z | X = bidájlo "dividato", Y = rudájlo "dividanto", Z = kómti(#4) "kvociento" |
X bidájla diŋ Y teésa Z | bat bidájla diŋ kek teésa ek | 8 : 4 = 2 | ||
X bidájla diŋ Y teésa Z dźiŋ' z | dik ojn bidájla diŋ śaś teésa ojn dźiŋ' bat kum | 11 : 6 = 1,83 | ||
potencigo tálameni, wóhteni |
tálamaj X diŋ Y | potencigu X per Y | XY = Z | X = ónćo "bazo", Y = íwpso, iskójvu(#5) "eksponento", Z = wóhti(#6) "potenco" |
Y-enśe tálamo ot X teésa Z | ékenśe tálamo ot kum teésa gao | 32 = 9 | ||
Xum(#7)Y teésa Z | doromkum teésa śaśdik kek | 43 = 64 | ||
X vípse(#8) Y teésa Z | ek vípse kum teésa bat | 23 = 8 | ||
radikado bóneni |
úmaj tla X-enśen bónin ot Y | tiru la Xan radikon el Y | x√Y = Z | X = bónena íwpso(#9), bónena iskójvu(#10) "radikeksponento", Y = bibóno "radikato", Z = bóni "radiko" |
tla X-enśe bóni ot Y teésa Z | tla kum-enśe bóni ot ékdik pit teésa kum | 3√27 = 3 |
Por faktorialo (n!) estas la termino kepmúlti (el képa "kapabla, pova", -mul "-foje" kaj aldona konsonanto), inspirita de la etimoj de Ger.: Fakultät (por la komenca parto) kaj Fin.: kertoma (por la fina parto).
RIM: Ili tre ofte staras antaŭ la koncernata vorto, nur pro stilaj kialoj ili sekvas. Krome ili estas deklinaciataj kiel substantivoj kaj adjektivoj.
ekz.: kúmenśe áplo "tria pomo", Go-tráda ékenśeku házuku! "Veturu al dua domo!"
½ | ojn ékudo | unu duono |
2/3 | ek kúmudori | du trionoj |
4/7 | kek pítudori | kvar seponoj |
23/86 | ekdik kum batdik-śaśudori | dudek tri okdek-sesonoj |
Kitake | Senco | Etimo | Devena formo | Senco |
---|---|---|---|---|
déjlo | parto | Pld.: Deil, Deel | ||
hhúvi | procento | Mong.: хувь [hhuvj] | ||
otpéko(#1) | el ot "de" kaj pek "cent" | |||
na-júpa | nombri | Keĉ.: yupay | júpeni | nombrado |
na-tôla(#2) | Mong.: тоолох [tooloh] | ektôlo(#3) | dualo | |
maŋtôlo(#4) | pluralo | |||
ojntôlo(#5) | singularo | |||
tôleni | nombrado | |||
tôlguj(#6) | nul | |||
tôl'ujŋ(#6) | ||||
tálu | numero | Pld.: Tahl, Isl.: tala & S.Sam.: taale | gutálu(#7) | nombro |
tálu-sémno(#8) | cifero | |||
tàlu-sóno(#9) | numeralo | vidu supre + Fin.: sana, Est.: sõna | ||
tlíki | cifero | mikso el la vortoj tálu "numero" kaj tíki "fingro" | tlíkojta | cifereca |
natoana | kalkuli | Vj.: toán | toaneni | kalkulado |
toan-ílmo | matematiko(#10) | |||
watlémko(#11) | frakcio | kunmetaĵo el mallongigo wat- "de-" kaj na-léma "rompi" |
Al la sekva ĉapitro
08.12.2024