Kitakujo 

Junkcioj / gùbec-sónori

1. Konjunkcioj / sàmbec-sónori

a) Bazaj / uráhari

Kitaka	Senco	Sinn	Etimo
as	kiel (kompare)	wie	Pld.: as, Afr.: as, Angl.: as
áte	ankaŭ	auch	Sans.: ati
ŋok			Nen.: ngoq (ngod°q)
édo	aŭ	oder	Vask.: edo
enkos(#1)	ĉar	da, weil	Gr.: εν [en], His.: en + Angl.: cause [ko:z]
hat	do	also	Cig.(Lov.): hat, Hung.: hát
-kva	kaj	und	Kor.: -kwa; MosesColumb.: kwaʔ
lik	ol	als	Lit.: lyg 'wie' (Lit.: lýgus, lýgiai)
lip(#2)	aŭ	oder	Rus.: либо [libo]
lip … lip …	aŭ … aŭ …	entweder … oder …
méve(#3)	eĉ	sogar	Cig.(Lov.): mevi
nem tik … tar áte …	ne nur … sed ankaŭ …	nicht nur … sondern auch …	Hung.: nem + Lit.: tik, Nep.: tar + Sans.: ati
néte … néte …	nek … nek …	weder … noch …	Hung.: nem + Sans.: ati
sem	kiel (kompare)	wie	Ain.: sem
va	kaj	und	Vj.: và & Heb.: va, Uzb.: ва [va], (Ar.: wa/we, Per.: wa, Turk.: ve)
va … va …	kaj … kaj …	sowohl … als auch …
źo, dźo(#4)	kaj/aŭ	und/oder	Tlng.: joq [ĝok]

• #1: Sinonimo kosipi.
• #2: Laŭ "Language Construction Kit" similas sence al latina „aut“.
• #3: Varianto mew.
• #4: Laŭ "Language Construction Kit" similas sence al latina „vel“.

b) El aliaj vortospecoj / ísot kítari sóno-rúśiri

Kitaka	Senco	Sinn	Etimo	Komento
kitpúdaw	alikaze	andernfalls, sonst	Lit.: kitas + Fin.: pudota
koás témo	pro tio	deshalb	Angl.: cause [ko:z] + Fin.: tämä, Est.: tema
pás'i témo	post tio	danach, darauf, dann	Alb.: pas, Per.: paß + Fin.: tämä, Est.: tema
píraw	antaŭe	zuvor	Mn.Pr.: pirsdau, pirzdau, Het.: piran
vákte(#1)	kiam (ril.)	als (zeitl.)	Per.: vağti, Ind.: waktu, Nub.: wákti, Ar.: wakt, Alb.: vakt-i, Turk.: vakıt (vaktı), Uzb.: vaqt	konverbo: -ges "kompleksa infinitivo": na-√-pi; √-eni-pi

• #1: Samradika kiel en Kmr.: pryd 'when; time; ...'.

c) Tabelaj / tabelari

Kitaka	Senco	Sinn	Etimo
témikos	tial	daher, darum	Fin.: tämä + Angl.: cause [kôz]

2. Subjunkcioj / zèmbec-sónori

a) Bazaj / uráhari

Kitaka	Senco	Sinn	Etimo	Komento
ádan	tamen	dennoch, jedoch	Gt.: aþþan
bérti	dum	während	Som.: ber + t	Konverbo: -met
da	ke	dass	Blg.: да [da]
enkos(#1)	ĉar	weil	Gr.: εν [en], His.: en + Angl.: cause [ko:z]	Konverbo: -caŋ
prua			Km.: ព្រោះ [pruah](#K)/[prŭəh](#W)
úmpo			Ling.: mpô
íbo	se	wenn	Rus.: ибо [ibo] (+sencoŝanĝo)	Konverbo: -mjon
ípe			Angl.: if
ka(#2)	ĉu	ob	Kor.: -kka, Jap.: -ka, Ind.: -kah & Juk.: ka 'ob'
luk	kiam	im Augenblick als	Vj.: lúc
pat	se, kaze ke	falls	Sans.: pat-
suj	kvankam	obwohl	Ĉin.(Gab.): sui (Ĉin.: 虽 [suī], 虽然 [suīrán])	Konverbo: -wć (étjawć, búlawć)
tar	sed	aber	Nep.: tara	Konverbo: -man (díhawć)

• #1: Sinonimo kosipi.
• #2: Pozicio en la frazo laŭ la estona „kas“, do kiel la Esperanta „ĉu“ antaŭ la tuta frazo koncerna.En kelkaj dialektoj ĝi estas uzata kiel la finna „-ko/-kö“, Nordsamea „-go“, la gvarania „-pa“, malsuprasoraba „-li“ kaj rusa „ли“ [li]. Nur en tre malmultaj dialektoj ĝi estas uzata kiel la etimoj, do je la frazofino.
• #K: La Kauderwelsch.
• #W: La Wiktionary "Vikivortaro".

b) El aliaj vortospecoj / ísot kítari sóno-rúśiri

Kitaka	Senco	Sinn	Etimo			Komento
Unupartaj
asípe(#1)	kvazaŭ	als ob	Pld.: as, Afr.: as, Angl.: as + Angl.: if
ilóke	anstataŭ	statt	Sve.: i "en" + Lat.: locus			Konverbo: -lok
ísrew	krome	außerdem	Rus.: из [iz] & Ger.: außer
kúlas(#2)	efektive	allerdings	Ar.: kull + Est.: asi
Dupartaj
jóŋkul béri	ekde kiam	seit	Fin.: joka & Ind.: yang	Turk.: beri		Konverbo: -kel
jóŋkul óta'i				Hung.: óta
do'i jóŋkuber	ĝis kiam	bis	Rus.: до [do]	Fin.: joka & Ind.: yang + Som.: ber		Konverbo: -tejl
ísre témo	krom tio	außerdem, obendrein	Rus.: из [iz] & Ger.: außer	Fin.: tämä, Est.: tema
pás'i joŋkúber(#3)	post kiam	nachdem	Alb.: pas, Per.: paß	Fin.: joka & Ind.: yang + Som.: ber		Konverboj: -ćinejd kaj -gespas
píre('i) da(#4)	antaŭ ol	bevor	Mn.Pr.: pirsdau, pirzdau, Het.: piran	Blg.: да [da]		Konverbo: -gespir
sve (na-)	por (-i)	um zu	Ger.: Zweck [cvek]	Gr.: να [na] & Keĉ.: na		substantiva infinitivo kun benefaktivo: √-eni-mut
sve da	por ke	damit		Blg.: да [da]
témaw da(#5)	tiel ke	so daß	Fin.: tämä, Est.: tema
Tripartaj
pa témo da(#6)	sen tio ke	ohne daß	Alb.: pa	Fin.: tämä, Est.: tema	Blg.: да [da]	Konverboj: -njeś kaj -guj
témaw úftaw da(#7)	tiel ofte ke	so oft daß	Fin.: tämä, Est.: tema	Gt.: ufta

• #1: Regione áspe. Laŭ Ger.: „als ob“, Angl.: as if, Lat.: „quasi“ kaj Hung.: mint-ha.
• #2: Pruntetraduko laŭ Ger.: allerdings.
• #3: En ĉiutaga lingvaĵo: pás-er
• #4: En ĉiutaga lingvaĵo: pír-da
• #5: En ĉiutaga lingvaĵo: tém-da
• #6: En ĉiutaga lingvaĵo: pa-da, iomete subtenata ne nur de la germana „ohne daß“, sed ankaŭ de la bulgara „без да“ [bez da].
• #7: Regione tém-uft-da

c) Tabelaj / tabelari

Kitaka	Senco	Sinn	Etimo
joŋkúber	kiam	als	Fin.: joka & Ind.: yang + Som.: ber

Al la sekva ĉapitro
28.01.2024