Kitakujo 

Esperanto-vorto = Kitaka afikso / Esperanto-sóno = Kitáka gubándu

Laŭ bazaj radikoj / Loŋ uráhari daháturi

Adjektivoj / Òjta-sónori

Prefiksoj / pìrebánduri
1. -famili-(#L) dźja- Ĉin.: 家 [jiā] (en 家庭 [jiātíng], 家屬 [jiāshŭ]) dźjadújka tjurka (kiel familio)
2. -familieg-(#L) dźjo-(#1) dźjourála urala (kiel familiego)
3. -grup-(#L) zu- Ĉin.: 组 (組) [zŭ] zusláva slava (kiel grupo)
4. -lingva ki- Sva.: kiswahili kivéna rus-lingva
Sufikso / pasbándu
1. simila -ems-(#1) Turk.: -(i)msi gjúpemsa stulteca

Numeraloj / Tàlu-sónori

1. foje -mul(#1) Kiĉ.: -mul ojn-mul(#1) unufoje
2. naskito -ujz- Turk.: -üz (-iz) ekujzori ĝemeloj

Pronomoj / Svenàmi-sónori

Prefiksoj / pìrebánduri
1. ajn dew-(#1)(#J) Mn.Pr.: dêiwas, deiwas, deiws, deywis + Ĉeĥ.: ví dew-náne kiu ajn
2. nemt-(#2) Hung.: nem + Mong.: medeh nemt-kve
3. nevim-(#2) Ĉeĥ.: ne + Ĉeĥ.: vím nevim-kvo kio ajn
4. śvî-(#3)(#J) Enc.: še(#4) "ne" + Ĉeĥ.: ví śvîkve kiu ajn
5. kiu scias namt- Jap.: nan(i) + Mong.: medeh namt-kvílan kiu scias kie
Sufiksoj / pasbánduri
1. ajn -libe(#1) Rus.: -либо [libo] & Lat.: -libet kve-líbe kiu ajn
2. -vujs(#2) Ger.: würde & Angl.: would
& Pŝt.: wú- [ŭu-] + Lat.: esse		 kve-vujs
3. ĉiu [pron.] -pan- Gr.: παν [pan] vo-pan-e ni ĉiuj
4. nur [pron.] -tik- Lit.: tik vo-tik-e nur ni

Substantivoj / Àsi-sónori

Prefiksoj / pìrebánduri
1. antaŭa geo- Kant.: geo6 geogódipi en/ dum la antaŭa jaro
2. ĉiu- moj- Vj.: mọi moj-dín(aw) ĉiutage
3. ligno- pu- Fin./Est.: puu pupláto breto
4. muzik-; son- pû-(#1) Gua.: pu pûsíli kordo
5. rivero de ći- Ind.: ci ći-ajásu rivero de erco(j)
6. sekva raj- Jap.: rai- rajdíno sekva tago
Sufiksoj / pasbánduri
1. arbo -aswu Aĉum.: asw?u 'tree' bátil-àswu prunarbo, prunujo
2. -owc-(#1) A.Sor.: -owc (Pl.: -owiec) bátil-owco
3. estonta -raŋ Gua.: rã śáti-raŋ fianĉino (estonta edzino)
4. iama, eksa -kwe Gua.: -kue(-ngue) dóstu-kwe eksamiko
5. -infano, -fil(in)o -ajś- Sr.: yaazu [jâŝi]® + parta inversigo Paol-ajśu Paŭlo-filo
6. kara -cin(#2) Naŭ.: -tzin Rénu-cin kara Reneo
7. -likvo -us-(#3) Mon.: ус [us] dítuso lakto
8. paĉjo … -apja(#4) Tulu.: appa, appè Mónu-apja paĉjo Monuo
9. panjo … -ama(#4) Tam.: ammaa Íti-àma panjo Itino
10. -planto -ilć- Snĉ.: -iɬč málseŋ-ilći mirtelujo
11. regiono -akti Gl.: -actis Rújg-akti regiono Rugeno
12. riverego -ali Trk.: ala Bêrali bruna riverego
13. salo -śjo(#5) Jap.: shió píkaśjo kuir-salo
14. sam-X-ano -daś- Turk.: -daş dîn-daśo samreligiano
15. sen-X-a -tlena(#6) Hung.: -tlen súvotlena(#7) senakva

Verboj / Gèra-sónori

Por tio ekzistas diversaj grupoj de afiksoj, kiuj troviĝas jene:

Sciencaj afiksoj / Ílmari gubánduri

Mi reordigis ĉion ĉi tie laŭ la libro "Esperanto-pola vortaro", paĝoj 15-17.

prefiksoj / pirebánduri

1. bi- Lat. ĥem. snew- Eg.: snéwe snewbéśa bimetala
snewújvi bigamio
2. centi- Lat. fiz. juz- Uzb.: juz '100' juzśikáli centilitro
3. deci- Lat. fiz. môz-(#1) el zom inversante la sekvon de la literoj môzśikáli decilitro
4. deka- Gr. fiz. zom- Ling.: zómi 'zehn' zomśikáli dekalitro
5. di-(#2) Gr. ĥem. snew- Eg.: snéwe snewjáŋido,
snewíltido		 dioksido
6. giga- Gr. fiz.: 109, komp. ljun- Keĉ.: lluna ljunvólto gigavolto
7. hekto-(#P) Gr. fiz. ŋam- Ling.: nkámá ŋamśikáli hektolitro
8. hiper- Gr. fiz. úpar- varianto de úpre' "super" ùpardéna hipersona
úparrókśozásri hiperglukemio
ùparrúwa hiperaktiva
9. hipo- Gr. ĥem., fiz. zim- varianto de zem' "sub" zimjóndazito hipoklorito
zimrókśozásri hipoglukemio
10. infra- Lat. fiz. zimrúda infraruĝa
11. kilo- Gr. fiz.: 103 ŋin- Vj.: nghìn ŋinćígo kilometro
12. makro- Gr.   roa- Maor.: roa roavisárdo makrokosmo
13. mega- Gr. 106 sej-(#3) Mong.: сая [saja] + ablaŭto sejtórhhu(#4) megatuno
mec- Arm.: մեծ [mec] mecćúlu megalito
14. mikro- Gr.   wej- Ĉin.: 微 [wēi, wéi] wejpilémi mikrofilmo
wejnézlo mikroskopo
wejújzlo
wejvisárdo mikrokosmo
15. mili- Lat. fiz.: 10-3 miŋ- Uzb.: ming '1000' miŋśikáli mililitro
tas- Geo.: ათასი [atasi] tasśikáli
16. miria- Gr. fiz.: 104 wan- Ĉin.: 萬 [wàn] wan-śikáli mirialitro
17. mono-(#5) Gr.   ic- Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy icjáŋido, icíltido monoksido
icpoansku, -i monarĥo, -ino
icrénka monokromata
pal- vidu sub "numeraloj" paljáŋido, palíltido monoksido
palrénka monokromata
18. pan-(#6) Gr.   ujl- Irl.: uile ujlrénka pankromata
ljap- Keĉ.: llapa ljaprénka
19. penta- Gr.   pram- Km.: ប្រាំ [pram]  pramstínu(#7) pentaedro
20. per- Lat. ĥem. nad- Pl.: nad- (el nadtlenek 'peroxide' ("peroksido")) nadjáŋido,
nadíltido		 peroksido
21. poli- Gr.   ćánd-(#8) Per.: چند [čand] ćandstínu(#9) poliedro
ćandújvi poligamio
22. proto- Gr. ling. àsli- Ind.: asli àsli-kéli protolingvo, pralingvo
śus- Ur.: š(v)-usë śusásami prototipo
śusmímbo protozoo
śúsono protono
23. semi- Lat.   puol- Fin.: puoli puolútlalo semiacetalo
24. seskvi- Lat.   pojl- el puol- kaj ojn mikse pojlćíga seskvimetra
25. tele- Gr.   vejte- Ger.: Weite [vajtë] vejtetókelo telefono
26. tetra- Gr.   dor- Kaz.: tört, Turk.: dört; Mong.: дөрвөн [dörwön] dorstínu(#10) tetraedro
nal- Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu nalstínu(#10)
27. ultra- Lat.   hujp- Fin.: huippu hujppérsa ultraviola

sufiksoj / pasbánduri

1. -ac- bot. -ajt- Isl.: ætt 'family' ("familio") bérzajtori betulacoj
2. -al- bot. -erd- Slov.: red + parta inversigo áwsnerdori urtikaloj
3. ĥem. -al- = útlalo acetalo
4. -at-(#1) ĥem. -at- = jóndazato klorato
5. -ator- teĥ. -elg- mallongigita el -el- + -egv- pèrneŋúpelgu transformatoro
6. -ed- zool. -ejm- Fin.: heimo '(taxonomy) family' ("(taksonomio) familio") tlánejmori cervedoj
7. -en-(#P) zool. -ajm- Fin.: heimo '(taxonomy) family' ("(taksonomio) familio") + ablaŭto ćigósajmori mustelenoj
8. -hidr- ĥem.       klorhidro
9. -icid- ĥem., med. -irt- Hung.: -irtó móhirtori insekticidoj
10. -id-(#2) ĥem. -id- = hójusido bromido
11. -ik-   -ik- = dústazika ékśo azotika acido
12. sci. -ilm- Turk.: ilim júpsilmo komputiko
13. -il-(#3) ĥem. -uź- Ĉin.: 物質 [wùzhì, wùzhí] sújskuźo karbonilo
14. -iliard-(#4)(#P) mat. -erb-(#4) Mong.: тэрбум [terbum] nálerbu kvariliardo (106*4+3=1027)
15. -ilion-(#5) mat. -ujk-(#5) Ceb.: yukot 'million' ("miliono") + parta inversigo nálujko kvariliono (106*4=1024)
16. -it-(#6) ĥem. -it- = jóndazito klorito
17. med. -dig- el dígi "inflamo", per ablaŭto el na-déga "bruli" bàndûdi-dígo konjunktivito
kùjdígo otito
mújdigo rinito
18. -metr-(#7) teĥ. -mitl- mallongigita el na-míta kaj -el- bósmitlo vakumetro
-ukr- Malaj.: ukur bósukro
19. -oid-   -ams- el -ems- + ablaŭto jajsápramsu elipsoido
20. -oide-(#P) bot.       orkidoideoj
21. zool.       homoideoj
22. -ol- ĥem. -and- Jap.(Ok.): 油, あんだ [anda] dársinjandu metanolo
jíminjandu etanolo
23. -olog- med. -orv- el órvo "kuracisto" ûdórvo dermatologo,
haŭtkuracisto
sci. -elm- el -ilm- kaj ablaŭto éltelmu biologo
-ilmerj- kombino el -ilm- kaj -erj- íhhilmerju glaciologo
24. -ologi-(#R) med. -ârv-(#8) el órvo "kuracisto" kaj ablaŭto ûdârvi dermatologio
sci. -ilm- el ílmi "scienco" éltilmo biologio
25. -opsid-(#P) bot. -emś- el -ems- "-ec-" púksemśori pinopsidoj
26. -oz-(#9) med., vet., bot., ĝar. -awr- Kaz.: ауру [auru] îsawri artrozo
njárdawri neŭrozo
tloŋékśawri ketoacidozo
27. ĥem. -oz- = dústazoza ékśo azotoza acido
érepozi arabinozo
íks¸ozi sakarozo
jóćozi(#10) ribozo
piénozi laktozo
rókśozi glukozo
róśozi eritrozo
rúmkozi celulozo
sládozi maltozo
sújtozi galaktozo
tlóŋozi(#11) ketozo
újvozi fruktozo
zúrozi ksilozo
28. -skop- teĥ. -nezl- mallongigita el na-néza + -el- mélnézlo termoskopo
-ujzl- mallongigita el na-újdza + -el- mélujzlo

Aldonaj afiksoj / Gudájari gubánduri

Prefiksoj

1. a-, an-, in-(#Ŝ)(#1) Gr. / Lat. un- Ger.: un- unátvisto ateisto
unbénta amorfa
unkírvo atomo
unpáwa(#2) inerta
unpoanski anarkio
unráska(#3) inerta (ankaŭ ĥemie)
unsérwuta(#4) neorganika
2. ab-(#Ŝ) Lat. nuo- Lit.: nuo nuopérgjaku abituro
3. alo-(#Ŝ) Gr. biéd- Ĉin.: 別的 [biéde] bièdbénto alomorfo
bièdbúnjo alofono
bièdéhi alosomo
bièdórci alergio
4. amfi- Gr. dow- Ĉin.: 都 [dōu] 'all, both' ("ĉiuj, ambaŭ"),
Kant.: dêu3 'Paar' ("paro")(#5)		 dowéltuko amfibio
5. ana-(#Ŝ) Gr. on- Angl.: on onkírvi anatomio
onléwsi analizo
6. anti-, kontraŭ- Gr. / Lat. han- Jap.: han- hanéjdzi antimaterio
hanéltazi antibiotiko
hankitáka antikitaka
7. apo-(#Ŝ) Gr. nuo- vidu supre nuodóldu(#6) apostrofo
nuozémo apogeo
8. aŭto-(#7) Gr. ić-(#8) Karl.: iće, ićće- ićâkelo(#9) aŭtomobilo(#10)
ićténdelo aŭtomato
9. bon(e)- kàle- Gr.: kalá kàle-gámaj bonvenu
kàleŋáptu(#11) aromo
10. joj- Jap.: yoi jojgámon bonvenon
jojŋáptu(#11) aromo
11. dia- Gr. prin- Rum.: prin prinćánćuti diagnozo
prinkónti diagonalo
prinléwsi dializo
prinmítu diametro
prinními(#12) dierezo
prinrímu dialogo
12. ekto- Gr. kim-(#13) Ĥan.(S): kim kimûdi ektodermo
13. ekzo- Gr. kimméla ekzoterma
kimújvi ekzogamio
14. endo- Gr. ej- Ger.(Sil.): ei ejméla endoterma
ejnézlo endoskopo
ejújzlo
ejûdi endodermo
ejújvi endogamio
15. hemi-(#Ŝ) Gr. puol- Fin.: puoli puolápri hemisfero
puolúljo
16. hetero- Gr. śon- Heb.: שונה [shoné, shoná] śonkíŋa(#14) heteroseksuala, aliseksema
17. homo-(#15) Gr. nujn- Arm.: նույն [nuyn] nujnîrmi homofobio
nujnkíŋa(#14) homoseksuala, samseksema
nujnsóno homonimo
18. kata-(#16)(#Ŝ) Gr. ŋil-(#17) Nen.: ӈылна ŋildóldi katastrofo
ŋilítri katodo
ŋilléwsi katalizo
ŋillímpi(#18) kategorio
ŋilrímu katalogo
19. kon-, kom-(#19)(#Ŝ) Lat. sam- Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama nasamkójva komponi
samlépsi kongreso
samríksa konscia
20. mini- Lat. pien- Fin.: pieni piènsúknjo minijupo
21. para- Gr. lja Blr.: ля [lja] ljaípsu paragrafo
na-ljaléwsa paralizi
22. peri-(#Ŝ) Gr. ap- Ltv.: ap- apójso perianto
23. pre- Lat. peś- Kurd.: pêş napeśráśta preskribi
peśtóglo preludo
24. pri- be- Ger.: be- naberáśta priskribi
25. pro- Lat. / Gr. peś- Kurd.: pêş peślépsu progreso
peśrímu prologo
26. pseŭdo- Gr. rod-(#20) Mn.Pr.: REDI, reddi + ablaŭto rodíŋruti pseŭdoanglismo
rodnámo pseŭdonimo
27. sil-, sin-, sim- Gr. sam-(#21) Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama saméltuti simbiozo
samórci sinergio
samúkri simetrio
samúrmo simptomo
samzjédi simfonio
28. trans- Lat. vuk-(#22) Sva.: ku-vuka navuknóśa(#23) transigi

Sufiksoj

1. -em-#L -ejn- el ojn + ablaŭto béntejni morfemo
búnjejni fonemo
ráśtejni grafemo
viétejni
2. -an-(#Ĥ) -inj- Hin.: -इन्य [-inya] dársinju metano
3. -en-(#Ĥ) -enj- Hin.: -एन्य [-enya] jímenju eteno
4. -in-(#Ĥ) -ujn- Fin.: -yyni jímujni etino

Radikoj / daháturi

Grek-latina skemo

Radiko Esperanto Esperanta etimo Prasenco Kitaka etimo Ekzemplo Senco
1. apr-(#1) -sfero Lat.: sphaera, Gr.: σφαῖρα [sphaîra] globo Ltv.: ap- + r èltápri biosfero
puolápri hemisfero
rènkápri kromosfero
tvajkápri atmosfero
2. -ârvi -iatrio Gr.: ῑ̓ᾱτρός [īātrós] kuracisto Hung.: orvos + ablaŭto hésârvi hipiatrio, ĉevalkuracado
jâśârvi pediatrio
siélârvi psikiatrio
śénârvi geriatrio
3. asr-(#2) hemo-, hemato-, -emio Gr.: αἷμα [haîma] sango Sans.: ásrk, ásrt, asrjâ ásriârvi hematologio
ásrigúljino hemoglobino
ásriórvu, -i hematologo, -ino
gwenásri leŭkemio
úparrókśozásri hiperglukemio
zimrókśozásri hipoglukemio
4. beráśt- -grafio Gr.: -γραφία [-grafía] priskribo Ger.: be- + Lit.: rašti sùvoberáśto hidrografio
5. bent- morf(o)- Gr.: μορφή [morphḗ] formo Ind.: bentuk béntejni morfemo
béntilmo morfologio
bièdbénto alomorfo
unbénta amorfa
6. ćánć- gno- Gr.: γιγνώσκω [gignṓskō] mi konscias; perceptas, observas, scias, lernas; ... Mn.Arm.: ճանաչեմ [čanačʿem] prinćánćuti diagnozo
7. ćul-(#3) lit(o)-(#4) Gr.: λῐ́θος [líthos] ŝtono Mong.: чулуу [chuluu] ćulápri litosfero
ćulúljo
ćúlemsi litopso
ćúlipsi litografio
mecćúlu megalito
8. dars- met- Gr.: μέθυ [méthu] vino Mong.: дарс [dars] dársinju metano (CH4)
dársinjalo metanalo (H-CHO)
dársuźo metilo (CH3-)
9. dold- strof-(#5) Gr.: στρέφω [stréphō] (+ ablaŭto) turni Kor.: 돌다 [dolda] nuodóldu apostrofo
ŋildóldi katastrofo
10. dur- petr(o)- Gr.: πέτρᾱ [pétrā], πέτρος [pétros] ŝtono Os.: дур [dur] dúrandi petrolo
11. -eć- algo-, -algio Gr.: ἄλγος doloro Mn.Angl.: ece ećârvi algiologio
ećîrmi algofobio
ećórvi algiologo
kújeći otalgio, oreldoloro
njárdeći neŭralgio
12. eh-(#K-) -somo Gr.: σῶμα [sôma] korpo Est.: keha lewséhi lizosomo
rènkéhi kromosomo
wìgléhi liposomo
13. elt-(#6) bio- Gr.: βίο- [bío-] vivo Hung.: élet dowéltuko amfibio
èltápri biosfero
èltúljo
èltílmo biologio
èltipsi biografio
saméltuti simbiozo
14. gwen- leŭko- Gr.: λευκός [leukós] blanka Kim.: gwen, Bret.: gwenn gwenásri leŭkemio
gwenrúmko leŭkocito
15. hes- hipo- Gr.: ἵππος [híppos] ĉevalo Nor.: hest hésârvi hipiatrio, ĉevalkuracado
hescábli hipokaŝtano, ĉevalkaŝtano
hésilmo(#7) ĉevalscienco
hésnjaći hipofagio
hésorvu(#8), -i ĉevalkuracisto, -ino
16. ips- -graf-, -grafio Gr.: -γραφία [-grafía] skribo Rus.: писа́ть [pisátʹ]
+ parta inversigo		 ćúlipsi litografio
èltipsi biografio
ljaípsu paragrafo
motlípselo fotografilo
plékipsi kristalografio
pûŋípsi ortografio
17. îrm-(#9) -fobio Gr.: -φοβία [-phobía] timo Est.: hirm ećîrmi algofobio
nujnîrmi homofobio
snètîrmi noktofobio
sùvîrmi hidrofobio
sveśîrmi ksenofobio
18. itr- -odo Gr.: ὁδός [hodós] vojo, pado Toĥ.A: ytār ŋilítri katodo
onítri anodo
umèmítri elektrodo
19. jim- etil-, eter- Gr.: αἰθήρ [aithḗr] pli pura supra aero de la atmosfero; ĉielo;
teoria medio supozita plenigi neokupitan
spacon kaj transdoni varmecon kaj lumon(#E)		 Ĉin.: 乙醚 [yǐmí] jímenju eteno (C2H4)
jíminju etano (C2H6)
jíminjandu etanolo (C2H5OH)
jímujni etino (C2H2)
jímuźo etilo (C2H5-)
20. kirv-(#10) tom-, tomi- Gr.: τέμνω [témnō] (+ ablaŭto) tranĉi Jap.: kiru mimkírvi zootomio
onkírvi anatomio
unkírvo atomo
21. klor- klud- Lat.: claudere ŝlosi Fr.: clore na-bewklóra inkludi
na-kimklóra ekskludi
22. kuj- oto- Gr.: ὠτ- el οὖς orelo Kor.: kui kújdigo otito
kújeći otalgio, oreldoloro
kújnezlo otoskopo
kújujzlo
23. kvil- but- Gr.: βούτυρον butero mallongigo el kaw "bovo" kaj wígli "graso" kvílenju buteno (C4H8)
kvílinju butano (C4H10)
kvílinjandu butanolo (C4H9OH)
kvílujni butino (C4H6)
kvíluźo butilo (C4H9-)
24. leps- -greso Lat.: gradus paŝo Hung.: lép +s peślépsu progreso
samlépsi kongreso
25. lews- -lizo Gr.: λύσις [lúsis] malligi Gt.: lausjan + ablaŭto ićléwsi aŭtolizo
lèwséhi lizosomo
na-ljaléwsa paralizi
mòtluléwsi fotolizo
onléwsi analizo
ŋilléwsi katalizo
26. mel-(#11) termo-, -termo Gr.: θερμός varma, varmega Hung.: meleg ejméla endoterma
kimméla ekzoterma
mélmitlo termometro
zèmméla geoterma
27. muj- rino- Gr.: ῥινός nazo Vj.: mũi mújdigo rinito
mùjgúrnuko rinocero
28. -njaći -fagio Gr.: φαγεῖν [phageîn] manĝi Orm.: nyaachuu dusnjáći disfagio
hésnjaći hipofagio
nújśnjaći oniĥofagio
zémnjaći geofagio
29. -njaćl- -fago Orm.: nyaachuu + l tlaknjáćlo antropofago
30. njárd-(#12) neŭro- Gr.: νεῦρον nervo Arm.: նյարդ [nyard] njárdârvi neŭrologio
njárdawri neŭrozo
njárdeći neŭralgio
njárdono neŭrono
njárdorvo neŭrologo
31. -noś-(#13) -fer-(#14) Lat.: ferre porti Lit.: nèšti + ablaŭto na-vuknóśa(#15) transigi
32. nujś-(#16) oniĥo- Gr.: ὄνῠχ [onukh-] ungo Os.: ных [nyx], Ma.Sor.: nokś nújśawri oniĥozo
nújślewsi oniĥolizo
nújśmôgawri oniĥomikozo
nújśnjaći(#17) oniĥofagio, ungomordado
33. -ojs- -ant-(#18) Gr.: ἄνθος floro Est.: õis apójso perianto
djujojso akanto
nòwtójso(#R3) dianto
sujtojso galanto, neĝborulo
togójso(#R3) helianto, sunfloro
-antem- Gr.: ἄνθεμον zárojso krizantemo
34. orc-(#19)(#K-) ergi- Gr.: ἔργον [érgon] laboro, tasko Arm.: գործ [gorc] bièdórci alergio
samórci sinergio
35. (-)orv(-) (-)iatro(-) Gr.: ῑ̓ᾱτρός [īātrós] kuracisto Hung.: orvos hésorvu(#8), -i ĉevalkuracisto
jâśorvu, -i pediatro (infankuracisto), -ino
òrvázilmo iatroĥemio, iatrokemio
siélorvu, -i psikiatro, -ino
śénorvu, -i geriatro, -ino
36. pérg- e-, it- Lat.: eō, īre iri Mal.: pergi nuopérgjaku abituro
37. poansk- -arĥ-, -arĥio Gr.: ἄρχω [árkhō] regi Pl.: panować, Ĉeĥ.: panovat
kaj sk el Dan.: herske		 icpoansku, -i monarĥo, -ino
unpoanski anarĥio, anarkio
38. pûŋ-(#20) orto- Gr.: ορθο [ortho-] rekta; ĝusta; korekta Pnp.: pwung pûŋípsi ortografio
39. renk-(#21) krom(o)-, -krom(at)-(#22) Gr.: χρῶμα [khrôma] koloro Turk.: renk icrénka monokromata
rènkápri kromosfero
rènkúljo
rènkéhi kromosomo
40. rim-(#23) log- Gr.: λόγος [lógos] (el λέγω [légō]) diraĵo (diri) Keĉ.: rimay icrímu monologo
ićrím(ut)a aŭtologika(#24)
ŋilrímu katalogo
peśrímu prologo
prinrímu dialogo
rímuti logiko
41. seoŋ-(#25) alk- Kant.: 醇 [seon4] seoŋenju alkeno (CnH2n)
seoŋinju alkano (CnH2n+2)
seoŋujni alkino (CnH2n-2)
seoŋuźo alkilo (CnH2n+1)
42. sloj- strat-(#26) Lat.: strātum litkovrilo; kuseno, apogilo; lito Rus.: слой [sloj] slòjápri stratosfero
43. stín-(#27) -edro Gr.: ἕδρα [hédra] seĝo; benko; edro(#E) Ukr.: стіна pramstínu kvinedro, pentaedro
44. suv(o)-(#28) hidro- Gr.: ὑδρο-, el ὕδωρ akvo Uzb.: suv, suu, Kaz.: suw sùvkepálo hidrocefalo
sùvléwsi hidrolizo
45. sváz-(#29) hidr(o)- Uzb.: suv, suu, Kaz.: suw + Est.: asi svàzékśo hidracido
46. sveś- kseno- Gr.: ξένος [xénos] fremda Ltv.: svešs sveśîrmi ksenofobio
sveśújvi ksenogamio
47. śan-(#30) geront- Gr.: γέρων [gérōn] maljunulo Irl.: sean śánârvi gerontologio
śánelmu, -i gerontologo, -ino
śánilmo gerontologio
48. śen-(#31) ger- Gr.: γῆρας [gêras] maljuneco Irl.: sean śénârvi geriatrio
śénorvu, -i geriatro, -ino
49. tlak-(#32) antropo- Gr.: άνθρωπος [ánthropos] homo Naŭ.: tlācatl tlaknjáćlo antropofago
50. tvajk- atmo- Gr.: ἀτμός vaporo Ltv.: tvaiks tvajkápri atmosfero
51. ûd-(#33) -dermo Gr.: δέρμα [dérma] haŭto Nor.: hud ejûdi endodermo
kimûdi ektodermo
ûdârvi(#34) dermatologio
ûdorvo(#35) dermatologo,
haŭtkuracisto
52. újv- -gamio Gr.: γάμος [gámos] edz(in)eco, geedzeco Ndl.: huwen ćandújvi poligamio
ejújvi endogamio
icújvi monogamio
ićújvi aŭtogamio, memfekundiĝo
kimújvi ekzogamio
snewújvi bigamio
sveśújvi ksenogamio
53. ulj-(#36)(#K-) -sfero Lat.: sphaera, Gr.: σφαῖρα [sphaîra] globo Slvk.: guľa èltúljo biosfero
puolúljo hemisfero
rènkuljo kromosfero
tvajkuljo atmosfero
54. -urm- kad-; pt- Lat.: cad- / fali Keĉ.: urmay otúrmuti dekadenco
samúrmo simptomo
55. utl-(#37) acet- Lat.: acētum vinagro Alb.: úthull útlato acetato
útloŋo(#38) acetono
56. véjst- glif- Gr.: γλυφή [gluphḗ] gravuraĵo Fin.: veistää véjsti signobildo(#39)
wihsvéjsti hieroglifo
57. wigl-(#40) lip(o)-(#41) Gr.: λίπος [lípos] graso Lkt.: wígli wìgléhi liposomo
58. wihs- hiero- Gr.: ἱερός [hierós] sankta Gt.: 𐍅𐌴𐌹𐌷𐍃 [weihs] wihspoanski hierarĥio, hierarkio
wihsvéjsti hieroglifo
59. zem(i)-(#42) geo- Gr.: γεω- [geo-] tero Ltv.: zeme nuozémo apogeo
zèmiberáśto geografio
zèmílmo geologio
zèmméla geoterma
60. -zjed-(#43) -fon- Gr.: φωνή sono; voĉo; krio, bleko Ltv.: dziedāt samzjédi simfonio
suvzjédo hidrofono
umèmzjédo elektrofono
wejzjédo(#44) mikrofono
zjédmitlo fonometro
zjédukro
zùrzjédo ksilofono
61. zur-(#45) ksilo- Gr.: ξύλον ligno Vask.: zuru zúripsi ksilografio
zúrozi ksilozo
zùrzjédo ksilofono

Ĉineca skemo

Ĉine Pinjine Kitake Ekzemplo Senco
草 cǎo tisáo, cao- caolópsi(#1) prerio
人 rén run-(#2) dadrúno(#3) adolto, plenkreskulo
lubrúno(#4) geedzo
門 mén múno, múnko kolmúnko(#5) gloto
水 shuǐ suv- súvuko(#6) hidro(#7)
同 tóng toŋ(#8) nar-tóŋu(#9) gejo
zan-tóŋi(#10) lesbanino

Navajeca skemo

La transpreno de vortfaraj ideoj el la navaja lingvo iomete malfacilas, ĉar ofte la sinsekvo estas inversa al la kutima ordo, kiu aperas en Esperanto kaj kutime ankaŭ en la Kitaka lingvo.

Navaje Kitake Ekzemplo Senco
-TSʼOZ(#1) cóza cozmóhu raŭpo
-KʼǪSH(#2) koŋś-
-ZÉÍ(#3) -zej- na-zéja diseriĝi
zéjajpa diseriĝema

Radikoj pri koloroj troveblas en la paĝo pri etimologiaj koloroj.

Al la sekva ĉapitro
24.11.2024