| 1. | -famili-(#L) | dźja- | Ĉin.: 家 [jiā] (en 家庭 [jiātíng], 家屬 [jiāshŭ]) | dźjadújka | tjurka (kiel familio) |
| 2. | -familieg-(#L) | dźjo-(#1) | dźjourála | urala (kiel familiego) | |
| 3. | -grup-(#L) | zu- | Ĉin.: 组 (組) [zŭ] | zusláva | slava (kiel grupo) |
| 4. | -lingva | ki- | Sva.: kiswahili | kivéna | rus-lingva |
| 1. | simila | -ems-(#1) | Turk.: -(i)msi | gjúpemsa | stulteca |
| 1. | foje | -mul(#1) | Kiĉ.: -mul | ojn-mul(#1) | unufoje |
| 2. | naskito | -ujz- | Turk.: -üz (-iz) | ekujzori | ĝemeloj |
| 1. | ajn | dew-(#1)(#J) | Mn.Pr.: dêiwas, deiwas, deiws, deywis + Ĉeĥ.: ví | dew-náne | kiu ajn |
| 2. | nemt-(#2) | Hung.: nem + Mong.: medeh | nemt-kve | ||
| 3. | nevim-(#2) | Ĉeĥ.: ne + Ĉeĥ.: vím | nevim-kvo | kio ajn | |
| 4. | śvî-(#3)(#J) | Enc.: e(#4) "ne" + Ĉeĥ.: ví | śvîkve | kiu ajn | |
| 5. | kiu scias | namt- | Jap.: nan(i) + Mong.: medeh | namt-kvílan | kiu scias kie |
| 1. | ajn | -libe(#1) | Rus.: -либо [libo] & Lat.: -libet | kve-líbe | kiu ajn |
| 2. | -vujs(#2) | Ger.: würde & Angl.: would & Pŝt.: wú- [ŭu-] + Lat.: esse |
kve-vujs | ||
| 3. | ĉiu [pron.] | -pan- | Gr.: παν [pan] | vo-pan-e | ni ĉiuj |
| 4. | nur [pron.] | -tik- | Lit.: tik | vo-tik-e | nur ni |
| 1. | antaŭa | geo- | Kant.: geo6 | geogódipi | en/ dum la antaŭa jaro |
| 2. | ĉiu- | moj- | Vj.: mọi | moj-dín(aw) | ĉiutage |
| 3. | ligno- | pu- | Fin./Est.: puu | pupláto | breto |
| 4. | muzik-; son- | pû-(#1) | Gua.: pu | pûsíli | kordo |
| 5. | rivero de | ći- | Ind.: ci | ći-ajásu | rivero de erco(j) |
| 6. | sekva | raj- | Jap.: rai- | rajdíno | sekva tago |
| 1. | arbo | -aswu | Aĉum.: asw?u 'tree' | bátil-àswu | prunarbo, prunujo |
| 2. | -owc-(#1) | A.Sor.: -owc (Pl.: -owiec) | bátil-owco | ||
| 3. | estonta | -raŋ | Gua.: rã | śáti-raŋ | fianĉino (estonta edzino) |
| 4. | iama, eksa | -kwe | Gua.: -kue(-ngue) | dóstu-kwe | eksamiko |
| 5. | -infano, -fil(in)o | -ajś- | Sr.: yaazu [jâŝi]® + parta inversigo | Paol-ajśu | Paŭlo-filo |
| 6. | kara | -cin(#2) | Naŭ.: -tzin | Rénu-cin | kara Reneo |
| 7. | -likvo | -us-(#3) | Mon.: ус [us] | dítuso | lakto |
| 8. | paĉjo … | -apja(#4) | Tulu.: appa, appè | Mónu-apja | paĉjo Monuo |
| 9. | panjo … | -ama(#4) | Tam.: ammaa | Íti-àma | panjo Itino |
| 10. | -planto | -ilć- | Snĉ.: -iɬč | málseŋ-ilći | mirtelujo |
| 11. | regiono | -akti | Gl.: -actis | Rújg-akti | regiono Rugeno |
| 12. | riverego | -ali | Trk.: ala | Bêrali | bruna riverego |
| 13. | salo | -śjo(#5) | Jap.: shió | píkaśjo | kuir-salo |
| 14. | sam-X-ano | -daś- | Turk.: -daş | dîn-daśo | samreligiano |
| 15. | sen-X-a | -tlena(#6) | Hung.: -tlen | súvotlena(#7) | senakva |
Por tio ekzistas diversaj grupoj de afiksoj, kiuj troviĝas jene:
Mi reordigis ĉion ĉi tie laŭ la libro "Esperanto-pola vortaro", paĝoj 15-17.
| 1. | bi- | Lat. | ĥem. | snew- | Eg.: snéwe | snewbéśa | bimetala |
| snewújvi | bigamio | ||||||
| 2. | centi- | Lat. | fiz. | juz- | Uzb.: juz '100' | juzśikáli | centilitro |
| 3. | deci- | Lat. | fiz. | môz-(#1) | el zom inversante la sekvon de la literoj | môzśikáli | decilitro |
| 4. | deka- | Gr. | fiz. | zom- | Ling.: zómi 'zehn' | zomśikáli | dekalitro |
| 5. | di-(#2) | Gr. | ĥem. | snew- | Eg.: snéwe | snewjáŋido, snewíltido |
dioksido |
| 6. | giga- | Gr. | fiz.: 109, komp. | ljun- | Keĉ.: lluna | ljunvólto | gigavolto |
| 7. | hekto-(#P) | Gr. | fiz. | ŋam- | Ling.: nkámá | ŋamśikáli | hektolitro |
| 8. | hiper- | Gr. | fiz. | úpar- | varianto de úpre' "super" | ùpardéna | hipersona |
| úparrókśozásri | hiperglukemio | ||||||
| ùparrúwa | hiperaktiva | ||||||
| 9. | hipo- | Gr. | ĥem., fiz. | zim- | varianto de zem' "sub" | zimjóndazito | hipoklorito |
| zimrókśozásri | hipoglukemio | ||||||
| 10. | infra- | Lat. | fiz. | zimrúda | infraruĝa | ||
| 11. | kilo- | Gr. | fiz.: 103 | ŋin- | Vj.: nghìn | ŋinćígo | kilometro |
| 12. | makro- | Gr. | roa- | Maor.: roa | roavisárdo | makrokosmo | |
| 13. | mega- | Gr. | 106 | sej-(#3) | Mong.: сая [saja] + ablaŭto | sejtórhhu(#4) | megatuno |
| mec- | Arm.: մեծ [mec] | mecćúlu | megalito | ||||
| 14. | mikro- | Gr. | wej- | Ĉin.: 微 [wēi, wéi] | wejpilémi | mikrofilmo | |
| wejnézlo | mikroskopo | ||||||
| wejújzlo | |||||||
| wejvisárdo | mikrokosmo | ||||||
| 15. | mili- | Lat. | fiz.: 10-3 | miŋ- | Uzb.: ming '1000' | miŋśikáli | mililitro |
| tas- | Geo.: ათასი [atasi] | tasśikáli | |||||
| 16. | miria- | Gr. | fiz.: 104 | wan- | Ĉin.: 萬 [wàn] | wan-śikáli | mirialitro |
| 17. | mono-(#5) | Gr. | ic- | Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy | icjáŋido, icíltido | monoksido | |
| icpoansku, -i | monarĥo, -ino | ||||||
| icrénka | monokromata | ||||||
| pal- | vidu sub "numeraloj" | paljáŋido, palíltido | monoksido | ||||
| palrénka | monokromata | ||||||
| 18. | pan-(#6) | Gr. | ujl- | Irl.: uile | ujlrénka | pankromata | |
| ljap- | Keĉ.: llapa | ljaprénka | |||||
| 19. | penta- | Gr. | pram- | Km.: ប្រាំ [pram] | pramstínu(#7) | pentaedro | |
| 20. | per- | Lat. | ĥem. | nad- | Pl.: nad- (el nadtlenek 'peroxide' ("peroksido")) | nadjáŋido, nadíltido |
peroksido |
| 21. | poli- | Gr. | ćánd-(#8) | Per.: چند [čand] | ćandstínu(#9) | poliedro | |
| ćandújvi | poligamio | ||||||
| ćandzjédi | polifonio | ||||||
| 22. | proto- | Gr. | ling. | àsli- | Ind.: asli | àsli-kéli | protolingvo, pralingvo |
| śus- | Ur.: š(v)-usë | śusásami | prototipo | ||||
| śusmímbo | protozoo | ||||||
| śúsono | protono | ||||||
| 23. | semi- | Lat. | puol- | Fin.: puoli | puolútlalo | semiacetalo | |
| 24. | seskvi- | Lat. | pojl- | el puol- kaj ojn mikse | pojlćíga | seskvimetra | |
| 25. | tele- | Gr. | vejte- | Ger.: Weite [vajtë] | vejtetókelo | telefono | |
| 26. | tetra- | Gr. | dor- | Kaz.: tört, Turk.: dört; Mong.: дөрвөн [dörwön] | dorstínu(#10) | tetraedro | |
| nal- | Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu | nalstínu(#10) | |||||
| 27. | ultra- | Lat. | hujp- | Fin.: huippu | hujppérsa | ultraviola |
| 1. | -ac- | bot. | -ajt- | Isl.: ætt 'family' ("familio") | bérzajtori | betulacoj |
| 2. | -al- | bot. | -erd- | Slov.: red + parta inversigo | áwsnerdori | urtikaloj |
| 3. | ĥem. | -al- | = | útlalo | acetalo | |
| 4. | -at-(#1) | ĥem. | -at- | = | jóndazato | klorato |
| 5. | -ator- | teĥ. | -elg- | mallongigita el -el- + -egv- | pèrneŋúpelgu | transformatoro |
| 6. | -ed- | zool. | -ejm- | Fin.: heimo '(taxonomy) family' ("(taksonomio) familio") | tlánejmori | cervedoj |
| 7. | -en-(#P) | zool. | -ajm- | Fin.: heimo '(taxonomy) family' ("(taksonomio) familio") + ablaŭto | ćigósajmori | mustelenoj |
| 8. | -hidr- | ĥem. | klorhidro | |||
| 9. | -icid- | ĥem., med. | -irt- | Hung.: -irtó | móhirtori | insekticidoj |
| 10. | -id-(#2) | ĥem. | -id- | = | hójusido | bromido |
| 11. | -ik- | -ik- | = | dústazika ékśo | azotika acido | |
| 12. | sci. | -ilm- | Turk.: ilim | júpsilmo | komputiko | |
| 13. | -il-(#3) | ĥem. | -uź- | Ĉin.: 物質 [wùzhì, wùzhí] | sújskuźo | karbonilo |
| 14. | -iliard-(#4)(#P) | mat. | -erb-(#4) | Mong.: тэрбум [terbum] | nálerbu | kvariliardo (106*4+3=1027) |
| 15. | -ilion-(#5) | mat. | -ujk-(#5) | Ceb.: yukot 'million' ("miliono") + parta inversigo | nálujko | kvariliono (106*4=1024) |
| 16. | -it-(#6) | ĥem. | -it- | = | jóndazito | klorito |
| 17. | med. | -dig- | el dígi "inflamo", per ablaŭto el na-déga "bruli" | bàndûdi-dígo | konjunktivito | |
| kùjdígo | otito | |||||
| mújdigo | rinito | |||||
| 18. | -metr-(#7) | teĥ. | -mitl- | mallongigita el na-míta kaj -el- | bósmitlo | vakumetro |
| -ukr- | Malaj.: ukur | bósukro | ||||
| 19. | -oid- | -ams- | el -ems- + ablaŭto | jajsápramsu | elipsoido | |
| 20. | -oide-(#P) | bot. | orkidoideoj | |||
| 21. | zool. | homoideoj | ||||
| 22. | -ol- | ĥem. | -and- | Jap.(Ok.): 油, あんだ [anda] | dársinjandu | metanolo |
| jíminjandu | etanolo | |||||
| 23. | -olog- | med. | -orv- | el órvo "kuracisto" | ûdórvo | dermatologo, haŭtkuracisto |
| sci. | -elm- | el -ilm- kaj ablaŭto | éltelmu | biologo | ||
| -ilmerj- | kombino el -ilm- kaj -erj- | íhhilmerju | glaciologo | |||
| 24. | -ologi-(#R) | med. | -ârv-(#8) | el órvo "kuracisto" kaj ablaŭto | ûdârvi | dermatologio |
| sci. | -ilm- | el ílmi "scienco" | éltilmo | biologio | ||
| 25. | -opsid-(#P) | bot. | -emś- | el -ems- "-ec-" | púksemśori | pinopsidoj |
| 26. | -oz-(#9) | med., vet., bot., ĝar. | -awr- | Kaz.: ауру [auru] | îsawri | artrozo |
| njárdawri | neŭrozo | |||||
| tloŋékśawri | ketoacidozo | |||||
| 27. | ĥem. | -oz- | = | dústazoza ékśo | azotoza acido | |
| érepozi | arabinozo | |||||
| íks¸ozi | sakarozo | |||||
| jóćozi(#10) | ribozo | |||||
| piénozi | laktozo | |||||
| rókśozi | glukozo | |||||
| róśozi | eritrozo | |||||
| rúmkozi | celulozo | |||||
| sládozi | maltozo | |||||
| sújtozi | galaktozo | |||||
| tlóŋozi(#11) | ketozo | |||||
| újvozi | fruktozo | |||||
| zúrozi | ksilozo | |||||
| 28. | -skop- | teĥ. | -nezl- | mallongigita el na-néza + -el- | mélnézlo | termoskopo |
| -ujzl- | mallongigita el na-újdza + -el- | mélujzlo |
| 1. | a-, an-, in-(#Ŝ)(#1) | Gr. / Lat. | un- | Ger.: un- | unátvisto | ateisto |
| unbénta | amorfa | |||||
| unkírvo | atomo | |||||
| unpáwa(#2) | inerta | |||||
| unpoanski | anarkio | |||||
| unráska(#3) | inerta (ankaŭ ĥemie) | |||||
| unsérwuta(#4) | neorganika | |||||
| 2. | ab-(#Ŝ) | Lat. | nuo- | Lit.: nuo | nuopérgjaku | abituro |
| 3. | alo-(#Ŝ) | Gr. | biéd- | Ĉin.: 別的 [biéde] | bièdbénto | alomorfo |
| bièdbúnjo | alofono | |||||
| bièdéhi | alosomo | |||||
| bièdórci | alergio | |||||
| 4. | amfi- | Gr. | dow- | Ĉin.: 都 [dōu] 'all, both' ("ĉiuj, ambaŭ"), Kant.: dêu3 'Paar' ("paro")(#5) |
dowéltuko | amfibio |
| 5. | ana-(#Ŝ) | Gr. | on- | Angl.: on | onkírvi | anatomio |
| onléwsi | analizo | |||||
| 6. | anti-, kontraŭ- | Gr. / Lat. | han- | Jap.: 反 [han-] (Ĉin.: 反 [fǎn]) | hanéjdzi | antimaterio |
| hanéltazi | antibiotiko | |||||
| hankitáka | antikitaka | |||||
| 7. | apo-(#Ŝ) | Gr. | nuo- | vidu supre | nuodóldu(#6) | apostrofo |
| nuozémo | apogeo | |||||
| 8. | aŭto-(#7) | Gr. | ić-(#8) | Karl.: iće, ićće- | ićâkelo(#9) | aŭtomobilo(#10) |
| ićténdelo | aŭtomato | |||||
| 9. | bon(e)- | kàle- | Gr.: kalá | kàle-gámaj | bonvenu | |
| kàleŋáptu(#11) | aromo | |||||
| 10. | joj- | Jap.: yoi | jojgámon | bonvenon | ||
| jojŋáptu(#11) | aromo | |||||
| 11. | dia- | Gr. | prin- | Rum.: prin | prinćánćuti | diagnozo | prinkónti | diagonalo |
| prinléwsi | dializo | |||||
| prinmítu | diametro | |||||
| prinními(#12) | dierezo | |||||
| prinrímu | dialogo | |||||
| 12. | ekto- | Gr. | kim-(#13) | Ĥan.(S): kim | kimûdi | ektodermo |
| 13. | ekzo- | Gr. | kimméla | ekzoterma | ||
| kimújvi | ekzogamio | |||||
| 14. | endo- | Gr. | ej- | Ger.(Sil.): ei | ejméla | endoterma |
| ejnézlo | endoskopo | |||||
| ejújzlo | ||||||
| ejûdi | endodermo | |||||
| ejújvi | endogamio | |||||
| 15. | hemi-(#Ŝ) | Gr. | puol- | Fin.: puoli | puolápri | hemisfero |
| puolúljo | ||||||
| 16. | hetero- | Gr. | śon- | Heb.: שונה [shoné, shoná] | śonkíŋa(#14) | heteroseksuala, aliseksema |
| 17. | homo-(#15) | Gr. | nujn- | Arm.: նույն [nuyn] | nujnîrmi | homofobio |
| nujnkíŋa(#14) | homoseksuala, samseksema | |||||
| nujnsóno | homonimo | |||||
| 18. | kata-(#16)(#Ŝ) | Gr. | ŋil-(#17) | Nen.: ӈылна | ŋildóldi | katastrofo |
| ŋilítri | katodo | |||||
| ŋilléwsi | katalizo | |||||
| ŋillímpi(#18) | kategorio | |||||
| ŋilrímu | katalogo | |||||
| 19. | kon-, kom-(#19)(#Ŝ) | Lat. | sam- | Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama | nasamkójva | komponi |
| samlépsi | kongreso | |||||
| samríksa | konscia | |||||
| 20. | mini- | Lat. | pien- | Fin.: pieni | piènsúknjo | minijupo |
| 21. | para- | Gr. | lja | Blr.: ля [lja] | ljaípsu | paragrafo |
| na-ljaléwsa | paralizi | |||||
| ljanówsti | paranojo | |||||
| 22. | peri-(#Ŝ) | Gr. | ap- | Ltv.: ap- | apójso | perianto |
| 23. | pre- | Lat. | peś- | Kurd.: pêş | napeśráśta | preskribi |
| peśtóglo | preludo | |||||
| 24. | pri- | be- | Ger.: be- | naberáśta | priskribi | |
| 25. | pro- | Lat. / Gr. | peś- | Kurd.: pêş | peśípśo | programo |
| peślépsu | progreso | |||||
| peśrímu | prologo | |||||
| 26. | pseŭdo- | Gr. | rod-(#20) | Mn.Pr.: REDI, reddi + ablaŭto | rodíŋruti | pseŭdoanglismo |
| rodnámo | pseŭdonimo | |||||
| 27. | sil-, sin-, sim- | Gr. | sam-(#21) | Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama | saméltuti | simbiozo |
| samórci | sinergio | |||||
| samúkri | simetrio | |||||
| samúrmo | simptomo | |||||
| samzjédi | simfonio | |||||
| 28. | trans- | Lat. | vuk-(#22) | Sva.: ku-vuka | navuknóśa(#23) | transigi |
| 1. | -em-#L | -ejn- | el ojn + ablaŭto | béntejni | morfemo |
| búnjejni | fonemo | ||||
| ráśtejni | grafemo | ||||
| viétejni | |||||
| 2. | -an-(#Ĥ) | -inj- | Hin.: -इन्य [-inya] | dársinju | metano |
| 3. | -en-(#Ĥ) | -enj- | Hin.: -एन्य [-enya] | jímenju | eteno |
| 4. | -in-(#Ĥ) | -ujn- | Fin.: -yyni | jímujni | etino |
| Radiko | Esperanto | Esperanta etimo | Prasenco | Kitaka etimo | Ekzemplo | Senco | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | apr-(#1) | -sfero | Lat.: sphaera, Gr.: σφαῖρα [sphaîra] | globo | Ltv.: ap- + r | èltápri | biosfero |
| nowápri | noosfero | ||||||
| puolápri | hemisfero | ||||||
| rènkápri | kromosfero | ||||||
| tvajkápri | atmosfero | ||||||
| 2. | -ârvi | -iatrio | Gr.: ῑ̓ᾱτρός [īātrós] | kuracisto | Hung.: orvos + ablaŭto | hésârvi | hipiatrio, ĉevalkuracado |
| jâśârvi | pediatrio | ||||||
| siélârvi | psikiatrio | ||||||
| śénârvi | geriatrio | ||||||
| 3. | asr-(#2) | hemo-, hemato-, -emio | Gr.: αἷμα [haîma] | sango | Sans.: ásrk, ásrt, asrjâ | ásriârvi | hematologio |
| ásrigúljino | hemoglobino | ||||||
| ásriórvu, -i | hematologo, -ino | ||||||
| gwenásri | leŭkemio | ||||||
| úparrókśozásri | hiperglukemio | ||||||
| zimrókśozásri | hipoglukemio | ||||||
| 4. | beráśt- | -grafio | Gr.: -γραφία [-grafía] | priskribo | Ger.: be- + Lit.: rati | sùvoberáśto | hidrografio |
| 5. | bent- | morf(o)- | Gr.: μορφή [morphḗ] | formo | Ind.: bentuk | béntejni | morfemo |
| béntilmo | morfologio | ||||||
| bièdbénto | alomorfo | ||||||
| unbénta | amorfa | ||||||
| 6. | ćánć- | gno- | Gr.: γιγνώσκω [gignṓskō] | mi konscias; perceptas, observas, scias, lernas; ... | Mn.Arm.: ճանաչեմ [čanačʿem] | prinćánćuti | diagnozo |
| 7. | ćul-(#3) | lit(o)-(#4) | Gr.: λῐ́θος [líthos] | ŝtono | Mong.: чулуу [chuluu] | ćulápri | litosfero |
| ćulúljo | |||||||
| ćúlemsi | litopso | ||||||
| ćúlipsi | litografio | ||||||
| mecćúlu | megalito | ||||||
| 8. | dars- | met- | Gr.: μέθυ [méthu] | vino | Mong.: дарс [dars] | dársinju | metano (CH4) |
| dársinjalo | metanalo (H-CHO) | ||||||
| dársuźo | metilo (CH3-) | ||||||
| 9. | dold- | strof-(#5) | Gr.: στρέφω [stréphō] (+ ablaŭto) | turni | Kor.: 돌다 [dolda] | nuodóldu | apostrofo |
| ŋildóldi | katastrofo | ||||||
| 10. | dur- | petr(o)- | Gr.: πέτρᾱ [pétrā], πέτρος [pétros] | ŝtono | Os.: дур [dur] | dúrandi | petrolo |
| 11. | -eć- | algo-, -algio | Gr.: ἄλγος | doloro | Mn.Angl.: ece | ećârvi | algiologio |
| ećîrmi | algofobio | ||||||
| ećórvi | algiologo | ||||||
| kújeći | otalgio, oreldoloro | ||||||
| njárdeći | neŭralgio | ||||||
| 12. | eh-(#K-) | -somo | Gr.: σῶμα [sôma] | korpo | Est.: keha | lewséhi | lizosomo |
| rènkéhi | kromosomo | ||||||
| wìgléhi | liposomo | ||||||
| 13. | elt-(#6) | bio- | Gr.: βίο- [bío-] | vivo | Hung.: élet | dowéltuko | amfibio |
| èltápri | biosfero | ||||||
| èltúljo | |||||||
| èltílmo | biologio | ||||||
| èltipsi | biografio | ||||||
| saméltuti | simbiozo | ||||||
| 14. | gwen- | leŭko- | Gr.: λευκός [leukós] | blanka | Kim.: gwen, Bret.: gwenn | gwenásri | leŭkemio |
| gwenrúmko | leŭkocito | ||||||
| 15. | hes- | hipo- | Gr.: ἵππος [híppos] | ĉevalo | Nor.: hest | hésârvi | hipiatrio, ĉevalkuracado |
| hescábli | hipokaŝtano, ĉevalkaŝtano | ||||||
| hésilmo(#7) | ĉevalscienco | ||||||
| hésnjaći | hipofagio | ||||||
| hésorvu(#8), -i | ĉevalkuracisto, -ino | ||||||
| 16. | ips- | -graf-, -grafio | Gr.: -γραφία [-grafía] | skribo | Rus.: писа́ть [pisátʹ] + parta inversigo |
ćúlipsi | litografio |
| èltipsi | biografio | ||||||
| ićípso | aŭtografo | ||||||
| ljaípsu | paragrafo | ||||||
| motlípselo | fotografilo | ||||||
| plékipsi | kristalografio | ||||||
| pûŋípsi | ortografio | ||||||
| 17. | -ipś- | -gram- | Gr.: γραμμα [gramma] | litero | varianto de -ips- | peśípśo | programo |
| 18. | îrm-(#9) | -fobio | Gr.: -φοβία [-phobía] | timo | Est.: hirm | ećîrmi | algofobio |
| nujnîrmi | homofobio | ||||||
| snètîrmi | noktofobio | ||||||
| sùvîrmi | hidrofobio | ||||||
| sveśîrmi | ksenofobio | ||||||
| 19. | itr- | -odo | Gr.: ὁδός [hodós] | vojo, pado | Toĥ.A: ytār | ŋilítri | katodo |
| onítri | anodo | ||||||
| umèmítri | elektrodo | ||||||
| 20. | jim- | etil-, eter- | Gr.: αἰθήρ [aithḗr] | pli pura supra aero de la atmosfero; ĉielo; teoria medio supozita plenigi neokupitan spacon kaj transdoni varmecon kaj lumon(#E) |
Ĉin.: 乙醚 [yǐmí] | jímenju | eteno (C2H4) |
| jíminju | etano (C2H6) | ||||||
| jíminjandu | etanolo (C2H5OH) | ||||||
| jímujni | etino (C2H2) | ||||||
| jímuźo | etilo (C2H5-) | ||||||
| 21. | kirv-(#10) | tom-, tomi- | Gr.: τέμνω [témnō] (+ ablaŭto) | tranĉi | Jap.: kiru | mimkírvi | zootomio |
| onkírvi | anatomio | ||||||
| unkírvo | atomo | ||||||
| 22. | klor- | klud- | Lat.: claudere | ŝlosi | Fr.: clore | na-bewklóra | inkludi |
| na-kimklóra | ekskludi | ||||||
| 23. | kuj- | oto- | Gr.: ὠτ- el οὖς | orelo | Kor.: kui | kújdigo | otito |
| kújeći | otalgio, oreldoloro | ||||||
| kújnezlo | otoskopo | ||||||
| kújujzlo | |||||||
| 24. | kvil- | but- | Gr.: βούτυρον | butero | mallongigo el kaw "bovo" kaj wígli "graso" | kvílenju | buteno (C4H8) |
| kvílinju | butano (C4H10) | ||||||
| kvílinjandu | butanolo (C4H9OH) | ||||||
| kvílujni | butino (C4H6) | ||||||
| kvíluźo | butilo (C4H9-) | ||||||
| 25. | leps- | -greso | Lat.: gradus | paŝo | Hung.: lép +s | peślépsu | progreso |
| samlépsi | kongreso | ||||||
| 26. | lews- | -lizo | Gr.: λύσις [lúsis] | malligi | Gt.: lausjan + ablaŭto | ićléwsi | aŭtolizo |
| lèwséhi | lizosomo | ||||||
| na-ljaléwsa | paralizi | ||||||
| mòtluléwsi | fotolizo | ||||||
| onléwsi | analizo | ||||||
| ŋilléwsi | katalizo | ||||||
| 27. | mel-(#11) | termo-, -termo | Gr.: θερμός | varma, varmega | Hung.: meleg | ejméla | endoterma |
| kimméla | ekzoterma | ||||||
| mélmitlo | termometro | ||||||
| zèmméla | geoterma | ||||||
| 28. | muj- | rino- | Gr.: ῥινός | nazo | Vj.: mũi | mújdigo | rinito |
| mùjgúrnuko | rinocero | ||||||
| 29. | -njaći | -fagio | Gr.: φαγεῖν [phageîn] | manĝi | Orm.: nyaachuu | dusnjáći | disfagio |
| hésnjaći | hipofagio | ||||||
| nújśnjaći | oniĥofagio | ||||||
| zémnjaći | geofagio | ||||||
| 30. | -njaćl- | -fago | Orm.: nyaachuu + l | tlaknjáćlo | antropofago | ||
| 31. | njárd-(#12) | neŭro- | Gr.: νεῦρον | nervo | Arm.: նյարդ [nyard] | njárdârvi | neŭrologio |
| njárdawri | neŭrozo | ||||||
| njárdeći | neŭralgio | ||||||
| njárdono | neŭrono | ||||||
| njárdorvo | neŭrologo | ||||||
| 32. | -noś-(#13) | -fer-(#14) | Lat.: ferre | porti | Lit.: nèti + ablaŭto | na-vuknóśa(#15) | transigi |
| 33. | nujś-(#16) | oniĥo- | Gr.: ὄνῠχ [onukh-] | ungo | Os.: ных [nyx], Ma.Sor.: nokś | nújśawri | oniĥozo |
| nújślewsi | oniĥolizo | ||||||
| nújśmôgawri | oniĥomikozo | ||||||
| nújśnjaći(#17) | oniĥofagio, ungomordado | ||||||
| 34. | -ojs- | -ant-(#18) | Gr.: ἄνθος | floro | Est.: õis | apójso | perianto |
| djujojso | akanto | ||||||
| nòwtójso(#R3) | dianto | ||||||
| sujtojso | galanto, neĝborulo | ||||||
| togójso(#R3) | helianto, sunfloro | ||||||
| -antem- | Gr.: ἄνθεμον | zárojso | krizantemo | ||||
| 35. | orc-(#19)(#K-) | ergi- | Gr.: ἔργον [érgon] | laboro, tasko | Arm.: գործ [gorc] | bièdórci | alergio |
| samórci | sinergio | ||||||
| 36. | (-)orv(-) | (-)iatro(-) | Gr.: ῑ̓ᾱτρός [īātrós] | kuracisto | Hung.: orvos | hésorvu(#8), -i | ĉevalkuracisto |
| jâśorvu, -i | pediatro (infankuracisto), -ino | ||||||
| òrvázilmo | iatroĥemio, iatrokemio | ||||||
| siélorvu, -i | psikiatro, -ino | ||||||
| śénorvu, -i | geriatro, -ino | ||||||
| 37. | pérg- | e-, it- | Lat.: eō, īre | iri | Mal.: pergi | nuopérgjaku | abituro |
| 38. | poansk- | -arĥ-, -arĥio | Gr.: ἄρχω [árkhō] | regi | Pl.: panować, Ĉeĥ.: panovat kaj sk el Dan.: herske |
icpoansku, -i | monarĥo, -ino |
| unpoanski | anarĥio, anarkio | ||||||
| 39. | pûŋ-(#20) | orto- | Gr.: ορθο [ortho-] | rekta; ĝusta; korekta | Pnp.: pwung | pûŋípsi | ortografio |
| 40. | renk-(#21) | krom(o)-, -krom(at)-(#22) | Gr.: χρῶμα [khrôma] | koloro | Turk.: renk | icrénka | monokromata |
| rènkápri | kromosfero | ||||||
| rènkúljo | |||||||
| rènkéhi | kromosomo | ||||||
| 41. | rim-(#23) | log- | Gr.: λόγος [lógos] (el λέγω [légō]) | diraĵo (diri) | Keĉ.: rimay | icrímu | monologo |
| ićrím(ut)a | aŭtologika(#24) | ||||||
| ŋilrímu | katalogo | ||||||
| peśrímu | prologo | ||||||
| prinrímu | dialogo | ||||||
| rímuti | logiko | ||||||
| 42. | seoŋ-(#25) | alk- | Kant.: 醇 [seon4] | seoŋenju | alkeno (CnH2n) | ||
| seoŋinju | alkano (CnH2n+2) | ||||||
| seoŋujni | alkino (CnH2n-2) | ||||||
| seoŋuźo | alkilo (CnH2n+1) | ||||||
| 43. | sloj- | strat-(#26) | Lat.: strātum | litkovrilo; kuseno, apogilo; lito | Rus.: слой [sloj] | slòjápri | stratosfero |
| 44. | stín-(#27) | -edro | Gr.: ἕδρα [hédra] | seĝo; benko; edro(#E) | Ukr.: стіна | pramstínu | kvinedro, pentaedro |
| 45. | suv(o)-(#28) | hidro- | Gr.: ὑδρο-, el ὕδωρ | akvo | Uzb.: suv, suu, Kaz.: suw | sùvkepálo | hidrocefalo |
| sùvléwsi | hidrolizo | ||||||
| 46. | sváz-(#29) | hidr(o)- | Uzb.: suv, suu, Kaz.: suw + Est.: asi | svàzékśo | hidracido | ||
| 47. | sveś- | kseno- | Gr.: ξένος [xénos] | fremda | Ltv.: sves | sveśîrmi | ksenofobio |
| sveśújvi | ksenogamio | ||||||
| 48. | śan-(#30) | geront- | Gr.: γέρων [gérōn] | maljunulo | Irl.: sean | śánârvi | gerontologio |
| śánelmu, -i | gerontologo, -ino | ||||||
| śánilmo | gerontologio | ||||||
| 49. | śen-(#31) | ger- | Gr.: γῆρας [gêras] | maljuneco | Irl.: sean | śénârvi | geriatrio |
| śénorvu, -i | geriatro, -ino | ||||||
| 50. | tlak-(#32) | antropo- | Gr.: άνθρωπος [ánthropos] | homo | Naŭ.: tlācatl | tlaknjáćlo | antropofago |
| tlakvínru | filantropo | ||||||
| tlakvínruti | filantropio | ||||||
| 51. | andr- | Gr.: ἀνδρός [andrós] | tlákamso | androido | |||
| 52. | tvajk- | atmo- | Gr.: ἀτμός | vaporo | Ltv.: tvaiks | tvajkápri | atmosfero |
| 53. | ûd-(#33) | -dermo | Gr.: δέρμα [dérma] | haŭto | Nor.: hud | ejûdi | endodermo |
| kimûdi | ektodermo | ||||||
| ûdârvi(#34) | dermatologio | ||||||
| ûdorvo(#35) | dermatologo, haŭtkuracisto |
||||||
| 54. | újv- | -gamio | Gr.: γάμος [gámos] | edz(in)eco, geedzeco | Ndl.: huwen | ćandújvi | poligamio |
| ejújvi | endogamio | ||||||
| icújvi | monogamio | ||||||
| ićújvi | aŭtogamio, memfekundiĝo | ||||||
| kimújvi | ekzogamio | ||||||
| snewújvi | bigamio | ||||||
| sveśújvi | ksenogamio | ||||||
| 55. | ulj-(#36)(#K-) | -sfero | Lat.: sphaera, Gr.: σφαῖρα [sphaîra] | globo | Slvk.: guľa | èltúljo | biosfero |
| nowúljo | noosfero | ||||||
| puolúljo | hemisfero | ||||||
| rènkuljo | kromosfero | ||||||
| tvajkuljo | atmosfero | ||||||
| 56. | -urm- | kad-; pt- | Lat.: cad- / | fali | Keĉ.: urmay | otúrmuti | dekadenco |
| samúrmo | simptomo | ||||||
| 57. | utl-(#37) | acet- | Lat.: acētum | vinagro | Alb.: úthull | útlato | acetato |
| útloŋo(#38) | acetono | ||||||
| 58. | véjst- | glif- | Gr.: γλυφή [gluphḗ] | gravuraĵo | Fin.: veistää | véjsti | signobildo(#39) |
| wihsvéjsti | hieroglifo | ||||||
| 59. | vínr- | fil- | Gr.: φίλος | amiko | Mn.Nor.: vinr | źozvínru | filozofo |
| źozvínruti | filozofio | ||||||
| 60. | wigl-(#40) | lip(o)-(#41) | Gr.: λίπος [lípos] | graso | Lkt.: wígli | wìgléhi | liposomo |
| 61. | wihs- | hiero- | Gr.: ἱερός [hierós] | sankta | Gt.: 𐍅𐌴𐌹𐌷𐍃 [weihs] | wihspoanski | hierarĥio, hierarkio |
| wihsvéjsti | hieroglifo | ||||||
| 62. | zem(i)-(#42) | geo- | Gr.: γεω- [geo-] | tero | Ltv.: zeme | nuozémo | apogeo |
| zèmiberáśto | geografio | ||||||
| zèmílmo | geologio | ||||||
| zèmméla | geoterma | ||||||
| 63. | -zjed-(#43) | -fon- | Gr.: φωνή | sono; voĉo; krio, bleko | Ltv.: dziedāt | ćandzjédi | polifonio |
| samzjédi | simfonio | ||||||
| suvzjédo | hidrofono | ||||||
| umèmzjédo | elektrofono | ||||||
| wejzjédo(#44) | mikrofono | ||||||
| zjédmitlo | fonometro | ||||||
| zjédukro | |||||||
| zùrzjédo | ksilofono | ||||||
| 64. | zur-(#45) | ksilo- | Gr.: ξύλον | ligno | Vask.: zuru | zúripsi | ksilografio |
| zúrozi | ksilozo | ||||||
| zurpóki | ksilokopo | ||||||
| zùrzjédo | ksilofono | ||||||
| 65. | źoz- | sof- | Gr.: σοφός | lerta, kapabla; inteligenta, prudenta | Jap.: 上手 [jōzu] | źozvínru | filozofo |
| źozvínruti | filozofio |
| Ĉine | Pinjine | Kitake | Ekzemplo | Senco |
|---|---|---|---|---|
| 草 | cǎo | tisáo, cao- | caolópsi(#1) | prerio |
| 反 | fǎn | han-(#2) | na-hanérva(#3) | refuti |
| 黑 | hēi | hej- | hejzémi(#4) | ĉernozemo, ĉernozio |
| 化 | huà | hoa-(#5) | hoacéjo(#6) | fosilio |
| hoailmo(#7) | ĥemio | |||
| hoaríno(#8) | pseŭdonimo | |||
| 門 | mén | múno, múnko | kolmúnko(#9) | gloto |
| 人 | rén | run-(#10) | dadrúno(#11) | adolto, plenkreskulo |
| lubrúno(#12) | geedzo | |||
| 石 | shí | ce-(#13) | cemêlno(#14) | grafito |
| cevójdo(#15) | gipso | |||
| céjo(#16) | hoacéjo(#6) | fosilio | ||
| 水 | shuǐ | suv- | súvuko(#16) | hidro(#17) |
| 同 | tóng | toŋ(#18) | nar-tóŋu(#19) | gejo |
| zan-tóŋi(#20) | lesbanino |
La transpreno de vortfaraj ideoj el la navaja lingvo iomete malfacilas, ĉar ofte la sinsekvo estas inversa al la kutima ordo, kiu aperas en Esperanto kaj kutime ankaŭ en la Kitaka lingvo.
| Navaje | Kitake | Ekzemplo | Senco |
|---|---|---|---|
| -TSʼOZ(#1) | cóza | cozmóhu | raŭpo |
| -KʼǪSH(#2) | koŋś- | ||
| -ZÉÍ(#3) | -zej- | na-zéja | diseriĝi |
| zéjajpa | diseriĝema |
Radikoj pri koloroj troveblas en la paĝo pri etimologiaj koloroj.
Al la sekva ĉapitro
25.04.2025