Kitakujo 

Parencaro / aśmíjatolo, mâklolo

a) Grupoj / ólpiri, bújlori

aśmíjato parenco Sr.: azmiiyat [aŝmîjat]®
mâklo(#1) Maj.: makil
beójnuti(#2) societo be- + ojn + sufikso
bújlo grupo Arm.: բույլ [bujl]
ólpi Mi
kézmo popolo Lik.: qezMmi, kezMi
láo(#3) Gr.: λαος [laos] > Kopt.: ⲗⲁⲟⲥ [laos](#4)
kóptimo persono Sr.: cooptim [kôptim]®
rómi Kopt.: ⲣⲱⲙⲉ, ⲣⲱⲙⲓ
sijáwi(#5) Ĉer.: si-yv-wi [sijąŭi]
kújni generacio Mn.A.Ger.: kunni, Mez.A.Ger./Mez.Pld.: künne,
Pld.: Künne, Gt.: kuni
niéso(#6) homoj(#7) Malt.: nies
nígmo(#8) socio Mong.: нийгэм [niigem]
samêluti(#9) sam- "kune" + na-êla + sufikso
nípo tribo; klano, parencaro,
familiaro
Cig.(Lov.): nipo 'Stamm, Sippe' (Hung.: nép)
rúwu tribo Kaz.: ruw
ubóko Knjr.: ubwoko
sájmi familio Ltv.: sàime
samójni(#10) unio sam- "kune" + ojn "unu"
śiśómpu kolektivo, teamo Mi
táldi teamo Vask.: talde
táwti(#11) nacio Lit.: tautà, Ltv.: tauta(#12)

b) Ĝeneralaj esprimoj / sómari bájiri

ájmi virino Naik.: ayma
íśi Heb.: אשה [iŝa, 'iŝâ(h)] > Jid.: ísche & Kiĉ.: ixoc [-ŝ-] 'wife' ("edzino"),
Ĉon.: ixik [iŝik], Ĉort.: ixik [iŝik] 'woman' ("virino")
kváni Tonkawa: kwân(#1)
záni Per.: زن [zan](#1)(#2)
ásli praulo Ind.: asli
ójśu Hung.: ős
bâmbi(#3) bebo Sng.: bámbi (en: tó bámbi 'Vater eines Neugeborenen')
leúnjo kunmetaĵo el mallongigo le- "malgranda" kaj sufikso
bámbo infano It.: bambino
bárno Isl./Nor./Gt.: barn(#4)
jâśi(#5) Sr.: yaazu [jâŝi]® & Kum.: яш [yaş] 'child' ("infano")
tóto Sva.: mtoto
dadrúno(#6) adolto, (ĉtl.) plen-
kreskulo
Lit.: didelis & Kart.: didi & Ĉin.: [] + Keĉ.: runa
daréno Ĉin.: 大人 [dàrén]
déjbâmbi suĉinfano Ltv.: dēt, dēju + Sng.: bámbi (en: tó bámbi 'Vater eines Neugeborenen')
déjuli suĉknabino Ltv.: dēt, dēju + sufikso -ul-
déjulu suĉknabo
dóstu, -i amiko, -ino Tur./Pŝt./ Hin.: dost
hewrúnu, -i(#7) Fin.: hyvä, Est.: hea + Keĉ.: runa
dvíso malamiko Sans.: dvis
gúmo(#8) homo Gt.: guma, Mn.Angl.: gumo
gúmolo(#9) homaro
házioslo domanaro Hung.: ház + mikso el -ies- "-an-" kaj -ol- "-ar-"
miásu junulo, juna viro Lat.: mās & Fin.: mies
nájni virino; damo Fin.: nainen
náru viro Heb.: na^ar & Sans.: nar, Pli.: nara-, naro
néjti knabino Fin.: neiti
néski Vask.: neska 'girl' (""knabino)
pójki derivaĵo el pójku
nígma sociala Mong.: нийгмийн [niigmiin] (el нийгэм [niigem])
nurbírlo novnaskito kunmetaĵo el núra "nova", na-bíra "naski" kaj l
ŋóbo(#10) ĝemelo Sng.: ngbɔ́ (en: tà ngbɔ́ 'Mutter von Zwillingen')
poáni sinjorino Lit.: ponià, Pl./Slvk./Ukr.: pani
poánu sinjoro Lit.: ponas, Pl./Slvk./Ukr.: pan
pójku knabo Fin.: poika, Ltv.: puika, Sve.: pojke
śúru Eg.: šúre
rúno(#11) homo Keĉ.: runa
rúnu(#11) viro
sínjo najbaro Mand.: siiñoo
somsédo Cig.(Lov.): somsedo, (Pl.) somsedura
tájno(#12) unue naskiĝinto Ajm.: tayna
tóto(#13) infano, infaneto Sva.: mtoto 'child' ("infano")
úle(#14) neduuma persono sufikso + e

c) Familianoj / sájmezori

2 generacioj antaŭe / ek kújniri píraw

àsli-bírulo(#1) geavo vidu supre + Mn.Irl.: biru + sufikso
níni, nínu(#2) avino, avo(#3) Ind./Bal.: nini, Turk.: nine
nóni, nónu(#4) It.: nonna, nonno

1 generacio antaŭe / ojn kújni píraw

Gepatroj / gitéjtori
átah patro, paĉjo Hur.: at·aj, Ur.: atǝ & Gt.: atta, Het.: atta-, Gr.: atta, Lat.: atta, Alb.: át/ë, -i
bápu patro Ind.: bapak, Bal.: bapā, Hin.: bap
tátu Juk.: tat & Jid.: táte < Ukr.: тато [tato], Pl.: tata, tato, tatuś; Luv.: tati-
& Kos.: u|tata [1a, oo], Ling.: tatá, Oŝiŭ.: tate & Dak.: taata & Est.: taat
bírulo(#1) gepatro Mn.Irl.: biru + sufikso
dźánulo(#2) Sans.: jan [ĝ-] + sufikso
matuáko(#3) Maor.: matua 'elder; parent' ("pli maljuna, pli aĝa; gepatro")
téjto mikso el tátu "patro" kaj éjdi "patrino"
tuarúno(#4) kunmetaĵo el la mallongigo tua- "malnova" kaj rúno "homo"
éjdi patrino Mez.A.Ger.: eide(#5)
máći(#6) A.Sor.: mać (Rus.: мать [matj])
mámi Ger.: Mami, Jid.: máme, Lit.: mama, Ukr.: mama & Knjr.: mama,
Sva.: mama, Ndbl.: u-mama, Kos.: u|mama
Geonkloj / ginânori
ćóźu onklo Kom.: чож (Udm.: чüж)(#1)
dódo geonklo Heb.: דוד [dod] 'uncle' ("onklo"), דודה [dóda] 'aunt' ("onklino")
nâni, nânu(#2) onklino, onklo Gr.: nénnas/nánnas, nánna/nánnê, Cig.(Lov.): nano 'Onkel' ("onklo")
tídu onklo (pli juna frato
de patrino)
Nen.: tide(#1)

Sama generacio / séma kújni

áhhi(#1), áhhu(#2) fratino, frato Ar.: ach, Heb.: aĥ & Mong.: ax [ah], Kaz.: agha
véli(#3), vélu(#4) Fin.: veli & Alb.: vëllá-i
aśáki, aśáku kuzino, kuzo Sr.: azáac [aŝâ´k]®
dódunjo gekuzo vidu supre + vidu malsupre
háju(#5) edzo Kopt.: hai < Eg.: h3y 'Ehemann' ("edzo")
lubrúno(#6) geedzo Rus.: любить [ljubitj] + Keĉ.: runa
njási, njásu(#7) edzino, edzo Mŝt.: ñasi'i
śáti, śátu(#8) Tling.: šAt(#9) 'wife' ("edzino")
sambírulo(#10) gefrato Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama + Mn.Irl.: biru + sufikso
sembeádulo(#11) Ain.: sem & TokP.: sem + Ngan.: beada° + sufikso
semtéjtulo(#12) Ain.: sem & TokP.: sem + vidu supre + sufikso
údo Ĉer.: ᎤᏙ [udo, u-do]

1 generacio sekve / ojn kújni sójaw

dóhtri(#1) filino Per.: دختر [dochtar], Pld.: Dochter, Mn.Pld.: dohtar, Mn.Angl.: dôhtar, dôhter
húni. Ket.: hun(#2)
tóni Tik.: ton
núsi bofilino Avr.: nus, Tind./And./Krt.: nusa, Bcb./Ĉeĉ./Ing.: nus
sájnu, sájni nevo, nevino Mŝt.: sajin
pásunjo(#3) ido, posteulo Alb.: pas, Per.: [paß] + Keĉ.: uña
súnu(#4) filo(#5) Lit.: sūnùs, sūnūs, Sans.: sûnús, Gt.: sunus, Mn.A.Ger.: sun(u), Mn.Pld./Mn.Angl./Mn.Frs.: sunu
ténu(#6) Tik.: ten

2 generacioj sekve / ek kújniri sójaw

anúku, anúki nepo, nepino Lit.: anūkas
ćúću, ćúći Ind.: cucu [ĉuĉu]
táwino genepo Lng.: tawin

d) Rilataj terminoj / bécari

ćandújvi(#P) poligamio Per.: چند [čand] + Ndl.: huwen
na-dźána(#1) generi Sans.: jan-, Pli.: jana
èjtrupúli alimento, nutramono kunmetaĵo el na-éjtra "nutri" kaj púli "mono"
icújvi(#P) monogamio Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy + Ndl.: huwen
nigdárni harmonio kunmetaĵo el mallongigo nig- "socia; sociala" kaj dárni "harmonio"
nigkámi kunmetaĵo el mallongigo nig- "socia; sociala" kaj kámi "samopinia; akorda, harmonia, konforma",
el káma "samopinia; akorda, harmonia, konforma"
pa-hája senedza Kopt.: hai < Eg.: h3jj 'Ehemann' ("edzo")
pa-njása senedz(in)a Mŝt.: ñasi'i
pa-śáta senedzina Tling.: šAt 'wife' ("edzino")
ójnći, ójnću orfino, orfo Mong.: ɵнчин [ɵnĉin]
sísno(#2) virgulino Cig.(Lov.): sisno, (Burg.): sisni < Hung.: szűz
sjétni, sjétnu(#3) vidvino, vidvo Snĉ.: sye?tën
snewújvi(#P) bigamio Eg.,: snéwe + Ndl.: huwen

e) Afiksoj / gubánduri

Prefiksoj / pìrebánduri

asli- pra- Ind.: asli àsli-nónu praavo
gi- ge- Son.: gi gisájnori genevoj
kes-(#A) meza Fin./Est.: keskus, (Hung.: közép) kes-súnu, kes-ténu meza filo
mo-(#1) -ano Cv.: mo- mo-sájmu, mo-sájmi familiano, familianino
nas-(#2) -ar-(#3) Nub.: nas- (Ar.: ناس [nās])
nor-(#A)(#4) juna Est.: noor & Arm.: nor nor-dóhtri, nor-tóni (pli) juna filino
sean-(#A)(#5) maljuna Irl.: sean [ŝän], Lit.: senas, Lat.: senex, Sans.: sanas seàn-ténu (pli) aĝa filo
svi- bo- Ger.: Schwieger- svi-bápu bopatro
úbaj- duon-(#6), stif-(#7) Drg.: ubaj ùbaj-tóni duonfilino
En dialekto
Por homoj
er-(#1) vir- Mong.: эр [er] er-súne(#2) filo
ne-(#3) -in- Enc.: ne, nä, nê ne-súne(#4) filino
Por bestoj
om-(#5) vir- Okc.: òme, Sic.: omu omkáte(#6) virkato
em-(#7) -in- Fin.: emo kaj emä & Mong.: эм [em] emkáte(#8) katino

Sufiksoj / pasbánduri

Normale, do antaŭ la genrosufikso / mótlaw, hat píresaj tla kìni-pasbándu
-ajś-(#1) -infano, -fil(in)o Sr.: yaazu [jâŝi]® Paolajśu Paŭlo-filo
-eć-(#2) -id- A.Sor.: -eć- slónjo elefantido
-ok-(#3) Rus.: -ёк [-ok] rúnoko homido
-unj- Keĉ.: uña mícunjo katido
-ek-(#4) -et-(#5) Rus.: -ек [ek] bárneko infaneto
-im-(#6) Gua.: -mi(#7) tónimi filineto
-ez- -an- It.: -ese, Ger.: -ese/-esin Kitákezi Kitakanino
-ies-(#8) Fin.: mies Kitákiesi
-iosl- -anar- el -ies- "-an-" kaj -ol- "-ar-" házioslo domanaro
-iti -njo Ltv.: -īte Émiti Emnjo
-oćku -ĉjo Hung.: -cska, -cske Rúdoćku Rudĉjo
-uśu Pl.: -uś, Rum.: -uș Rúduśu
-ujz- -naskito Tur.: -üz- ékujzo(#9) ĝemelo
En dialekto
-oś-(#9) bo- Hung.: -os- [oŝ] bápu(#10) bopatro
Post la genrosufikso / pássaj tla kìni-pasbándu
Karesformoj
-ama(#1) panjo Tam.: ammaa Íti-ama panjo Itino
-apja(#1) paĉjo … Tulu.: appa, appè, Tam.: appaa Mónu-apja paĉjo Monuo
Ĝentila formo
-cin(#2) kara Naŭ.: -tzin Rénucin kara Reneo
Tempaj formoj
-kwe iama, eksa Gua.: -kue (-ngue)(#3) dóstu-kwe eks-amiko
-raŋ estonta Gua.: śáti-raŋ fianĉino (edzino-estonta)
Etiga formo
-mi(#4) -et- Gua.: -mi(#5) bápumi(#6) paĉjo

Povas eĉ okazi mikso de la genra finaĵo kun sufikso jene.

Genro Senco Sufikso Senco Mikso Senco Ekzemplo Senco
-i -in- -eś- -ec- -ejś- -ineco áhhejśo fratineco
-u -iĉ-, - -eś- -ec- -ujś- -eco áhhujśo frateco

Al la sekva ĉapitro
14.11.2024