Mikso / mísko
El du partoj / ísot ek déjloki
Unua praformo |
Senco |
Dua praformo |
Senco |
Rezulto |
Senco |
-ast- |
-ist- |
-ol- |
-ar- |
-aosl- |
-istar- |
dik |
dek |
rib |
mil |
drip |
dek mil |
dlin- |
long- |
len |
supren |
dlen-(#1) |
supren longa/alta |
-ies- |
-an- |
-ol- |
-ar- |
-iosl- |
-anar- |
na-kósa |
falĉi |
-ajk- |
-ej- |
kójsi, kójski |
falĉejo |
na-láwla |
kanti |
ólpi |
grupo |
láwlpi |
ĥoro, koruso |
meln- |
nigr- |
mílsa |
dolĉa |
méjlns-(#2), miélns-(#3) |
nigra kaj dolĉa |
nâki |
duopo |
njo- |
re- |
njâć-(#4) |
re-, denove |
njam |
manĝi |
na-nióza(#5) |
ĝui |
na-njómza |
frandi |
njo- |
re- |
na-géra |
fari |
na-ŋéra |
ripeti |
óma |
propra |
na-hémpa |
posedi |
na-ómpa |
posedi |
páŋku |
rango |
sémno |
signo |
spéŋko |
insigno |
pao- |
ĉef- |
poánu |
sinjoro |
na-paona(#6) |
regi |
plúci |
polmo |
njádo |
tubo |
pluado(#7) |
bronko |
púli |
mono |
ínsi |
kesto |
púlsi |
kaso |
puol- |
duon- |
ciéta |
solida |
cújta, cújlta |
duonsolida |
puol- |
duon- |
ojn |
unu |
pojl- |
seskvi- |
púti |
vojo |
na-zúja |
malhelpi |
na-zújta |
bari |
sam- |
kune |
na-víkla |
volvi |
svínkli(#8) |
konvolvulo |
sóju |
sekvo |
króku |
paŝo |
srójku(#9) |
fazo |
sóno |
vorto |
na-prújga |
salti; hopi |
na-sprújga |
insulti |
stíni |
muro |
stúni |
piliero |
stújni |
pilastro |
śára |
flava |
gáwro |
haro, hararo |
śáwra(#10) |
blonda |
śúsa |
unua; proto- |
táwku |
graso |
śtáwks-(#11) |
prop- |
tálu |
numero |
tíki |
fingro |
tlíki(#12) |
cifero |
tátu |
patro |
éjdi |
patrino |
téjto |
gepatro |
téjo |
mano |
désto |
tenilo, prenilo |
téjsto |
anso |
na-tjáta |
organizi |
na-bióma |
gvidi |
na-pjómta |
gvidi/direkti (kiel direktoro) |
vóko |
laboro |
pjási |
loko |
pjókso |
posteno |
záru |
oro |
áplo |
pomo |
záplo, zápro, zárplo(#13) |
oranĝo |
źúno |
permeso |
-'ujŋ |
mal- |
źújŋo |
tabuo |
- #1: En dlénko "boto", inspirita de Nav.: ké deigo nineezí 'boot', el ké 'foot; shoe' ("piedo; ŝuo"), deigo 'upwards, up' ("supren") kaj nineez 'it is long, he/she is tall' ("ĝi estas longa, li/ŝi estas alta").
- #2: En méjlnsuso "kokakolo".
- #3: En miélnsuso "kokakolo".
- #4: La rilato al "du" kompareblas al la rilatoj inter Fin.: toistaa kaj toinen.
- #5: Varianto na-njóta "ĝui".
- #6: Laŭ la rilatoj inter Pl.: panować kaj pan resp. Ĉeĥ.: panovat kaj pan.
- #7: Inspirita de Fin.: keuhkoputki, el keuhko 'lung' ("pulmo") kaj putki 'tube' ("tubo").
- #8: Sinonimo lièrká'o.
- #9: Varianto skrójku "fazo".
- #10: Inspirita de Mong.: шар үс [šar üs] 'blonde Haare' [laŭ 'Wörterbuch Mongolisch-Deutsch', paĝo 415, kapvorto шар].
- #11: Uzata science, kiel ekz. en śtáwksinju "propano", śtáwksinjandu "propanolo", śtáwksinjata ékśo "propanata acido", śtáwksenju "propeno", śtáwksujni "propino".
- #12: Parte inspirita de la etimoj de Angl.: digital "cifereca" kaj digit "cifero".
- #13: Laŭ la mikso de Heb.: תפוז [tapúz] el תַּפּוּחַ זָהָב [tapúakh zaháv]. Sinonimo icúŋo "oranĝo", kiu estas samradika kun icúŋi "oranĝujo, -arbo". Krome ekzistas la longa kunmeta formo zaráplo.
El tri partoj / ísot kum déjlori
Unua praformo |
Senco |
Dua praformo |
Senco |
Tria praformo |
Senco |
Rezulto |
Senco |
sjálo |
kamparo |
njáru |
somero |
wási |
domo |
sjárso(#1) |
vilao |
ven- |
rus- |
njáru |
somero |
wási |
domo |
vjárso(#2) |
daĉo |
- #1: Parte laŭ la difino por "vilao" el PREVO, nome "eleganta somerdomo, kampodomo" kaj PIV kiel "eleganta somerdomo en la kamparo".
- #2: Laŭ la difino por "daĉo" el PREVO, nome "rusa somerdomo".
Jen iel miksaj kaŭzativoj / Dja ískaw mískari kàwsu-gèra-sónori
El adverbo |
vínku |
eksteren |
-éjra |
fari |
na-véjnkra(#1) |
feki |
El mallongigo |
luj- |
mallonga; malgranda |
-éjra |
fari |
na-lújra(#2) |
tranĉi |
wat- |
de |
-éjra |
fari |
na-wájtra |
derivi |
Veraj verboj |
na-éta |
manĝi |
-éjra |
fari |
na-éjtra(#3) |
nutri |
na-gwéla |
vidi |
-éjra |
fari |
na-gwéjlra(#4) |
montri |
râśta |
ĝusta |
-éjra |
fari |
na-râjśtra(#5) |
korekti |
Afiksoj |
jao |
voli |
-éjra |
fari |
-aojr- |
voli -ig- |
-aorj- |
- #1: Laŭ la rilato de Fin.: ulostaa 'to defecate, excrete, egest' ("feki") al ulos 'out' ("el") kaj -taa.
- #2: Laŭ la etimo de His.: cortar. El tio deriveblas lújrigi "incizivo, tranĉodento". Krome ekzistas la sinonimoj na-kátima kaj na-kírva.
- #3: Sinonimo naétas-dája.
- #4: Laŭ la rilato inter Keĉ.: rikuchiy 'to show, expose, present, reveal' ("montri") kaj rikuy 'to see' ("vidi"), Jap.: 見せる [miseru] 'to show' ("montri") kaj 見る [miru] 'to see, watch' ("vidi, rigardi") kaj parte laŭ la rilato inter Fin.: näyttää 'to show, present' ("montri, prezenti") kaj näkyä 'to be visible, to be seen, to show' ("esti videbla, esti vidata, montri"). Sinonimo na-dájka.
- #5: Inspirita de la rilato inter du sufiĉe malproksimaj vortoj korekti kaj Ger.: richtig. Sinonimo na-zása.
Al la sekva ĉapitro
19.12.2024