Kitakujo 

Plantoj / zóltukori, kásvukori, wínjukori

a) Enkonduko / enbrúŋeni

bójso	ŝoso; herbo; planto	Arm.: bois (gen.: busoy)
ćéti	ŝoso	Ĉin.(Gabl.): 屮 [č´et] (Ĉin.: 屮 [chè], Kant.: cit3)	na-ćéta	ŝosi
gréni(#1)	legomo	Pld.: grön
kásvuko(#2)	planto	Fin.: kasvaa + sufikso
wínjuko(#2)		Keĉ.: wiñay + sufikso
zóltuko		Rus.: жёлтый [ĵoltyj] & Hung.: zöld + sufikso	zóltuk-ìlmo	botaniko(#3)
kiváti	floro(#4)	Pl.: kwiat
kvéti		Ĉeĥ.: květ, Slvk.: kvet, Sor.: kwět
líli		Het.: alil
púmu	arbo	Fin./Est.: puu & Ger.dial.: Bôm	púmolo(#5)	arbaro
séko	fojno	Trk.: sékas
zírduko	vegetaĵo	Geo.: ზრდა [zrda] 'growth' ("kreskado") + sufikso

• #1: Sence influita de Afr.: groente 'Gemüse' ("legomo").
• #2: Laŭ la rilato inter Ger.: Gewächs kaj wachsen, Fin.: kasvi kaj kasvaa, Sor.: rostlina kaj rosć, Rus.: растение kaj расти, Lit.: augalas kaj augti, Ind.: tumbuhan kaj tumbuh.
• #3: Laŭvorte "planto-scienco".
• #4: Germane: „Blume, Blütenpflanze“.
• #5: Sinonimo lésu.

Arbojn vi trovos tie. Vi trovos plantojn, kies fruktoj manĝeblas jene. Kaj ankaŭ legomoj konatas.

b) Specoj / rúśiri

Sporoplantoj / baozari zóltukori, baozukori

pápro

filiko

Pl.: paproć, Ma.Sor.: paproś

Gimnospermoj / nágosájari zóltukori

kadégu	junipero	Mn.Pr.: kadegs, Kadegis
wázi	pinio	Lak.: wazí

Angiospermoj / púspari zóltukori, tákrosájari zóltukori

árdo	vito	Vask.: ardo (ardao, arno)(#1)
bálko	tifao	Kat.: balca
bléno(#2)	hiskiamo	Slvk.: blen, Blg.: блен [blen](#2a)
boári	hordeo	Kor.: bo.ri & Angl.: barley
càsu-hálnimo	galanto	Laŭ Ger.: Schneeglöckchen
ćówfu	papiruso	Kopt.: ϫⲟⲟⲩϥ [čoouf](#3)	ćówfazi(#3a)	papirusa papero
			ćówfoso(#3b)	papirusa dokumento
déklo	palmo	Heb.: דקל [dékel]
dźećli(#4)	trifolio	A.Sor.: dźećel
endízilći	bananplanto	Sva.: ndizi + sufikso	endízi	banano
gájdi	tritiko	Mn.Pr.: gâidîs, Gaydis
kvéjti		Smg.: kvėitē, Norv.: kveite(#5)
hàni-lílimo	lekanteto	Laŭ Ger.: Gänseblümchen
hésko	karekso	Kim.: hesg
íncu	sambuko	Vask.: intsu-sa (lintsusa)
káf-ilću	kafoplanto	= + v-u ĉe sufikso	káfu	kafo
kakáu	kakao	Maj.: cacau [kakau]
léjri	lilio	Gr.: λείριον [leírion], Kopt.(Faj.): ϩⲗⲏⲣⲓ [hlēri](#6)
lúku	cepo	Rus.: лук [luk]
mâko(#7)	papavo	Cig.: mako
mórkvo	karoto	Ger.: Möhre, Rus.: морковь [morkovj]
nási	rizo	Ind.: nasi
nióru	kokoso	Malaj.: nior
nòwtójso(#8)	dianto	Kopt.: ⲛⲟⲩⲧⲉ [noute] + Est.: õis
ŋóta bójso(#9)	stevio	Vj.: ngọt + Arm.: bois
óhpi	tabako	Acug.: oxpi(x)(#10)
rétk-ilći	rafano	Cig.: retki + sufikso
rúgi	sekalo	Mn.Pr.: rugis, Lit.: rugys, rugiai
ruoko	kano	Fin.: ruoko
siámo	herbo, greso	Bedv.: siyaam(#11)
tisáo		Ĉin.(Gab.): 艸 [ts´aò] (Ĉin.: 艸 [căo]; Vj.: thảo)
símsi	skirpo	Ger.: Simse
té-ilćo	te-planto	= + v-u ĉe sufikso	téo	teo
			té-uso
tímbi	daktilo	Ted.: timbi
tólni	junko	Nah.: tolin
túnku	maizo	Ajm.: tunqu
úsni	kardo	Lit.: usnìs
várdi	rozo	Arm.: վարդ [vard], Geo.: ვარდი [vardi], Ar.: ward(#12)
zárojso(#13)	krizantemo	Taĝ.: зар [zar] + Est.: õis
zéru	aveno	Kom.: zör 'oats'
zíri	kumeno	Uzb.: зира [zira]

• #1: Parencas Alb.: hárdhí, árdhí 'vine' 'Weinstock, Rebe' ("vito"); Arm.: որթ [orth].
• #2: Genro laŭ His.: beleño.
• #2a: Parencas Rus.: белена, Ĉeĥ.: blín, Mn.Pl.: bleń, Mn.Angl.: beolone, beolene, belene, Mn.A.Ger.: bilisa, bilesa, bilsa.
• #3: Parencas Kopt.: ϭⲟⲙϥ [comf], ϭⲟⲛϥ [conf], Eg.: ṯwfj.
• #3a: Laŭvorte "papirus-substanco".
• #3b: Laŭvorte "papirus-objekto".
• #4: Genro laŭ Ma.Sor.: źiśelina, Pl.: dzięcielina, Slvk.: ďatelina, Blg.: детелина [detelina], Kr.: detelina, Slov.: detelja.
• #5: Parencas Lit.: kviečiai, Ltv.: kvieši. La norvega laŭ kveite, en la angla Vikivortaro.
• #6: Parencas Kopt.(Sah.): ϩⲣⲏⲣⲉ [hrēre], Kopt.(Boh.): ϩⲣⲏⲣⲓ [hrēri].
• #7: Dua tonemo pro na-máka "manĝi".
• #8: Laŭ la etimo de dianto, el Mn.Gr.: δῖος [dîos] 'of Zeus, godly' ("de Zeŭso, Zeŭa, dia") kaj ἄνθος [ánthos] 'flower' ("floro").
• #9: Laŭ la gvarania vorto „ka'a he'ẽ“ "herbo dolĉa".
• #10: Parencas Aĉum.: „owp, úp“, Ŝast.: „?ū́wa“, Jan.: „mōxa“.
• #11: Parencas Kopt.: sim.
• #12: Parencas Av.: varëd´a-; Heb.: wered; Sva.: waridi.
• #13: Laŭ la etimo de Angl.: chrysanthemum.

c) Partoj / déjlori

baozi	sporo	Ĉin.: 孢子 [bāozǐ]	baozuki, baoza zóltuko	sporoplanto
bóni	radiko	Vj.: bổn	bònćéti(#1)	draĵo
t¸ápo(#2)		Gua.: tápo, rápo
úndeso		Mong.: үндэс(эн) [ündes(en)]
búni	kafgrajno	Nub.: bún, Ar.: buwn (Sva.: mbuni)
cépi	fruktaro	Mez.A.Ger.: zepfe 'Fruchtstand (Traube, Rispe, Ähre)'
ćápri	branĉo(#3)	Keĉ.: chapra	ćaprimo	branĉeto
ćíśi	dorno	Tzel.: č'iš
itséku(#4)		Ĉin.(Gab.): 刺 [tsek] (Ĉin.: 刺 [cì])
dáwni	folio	Ind.: daun
lápo		Lit.: lapas, Ltv.: lapa, Hung.: lap [låp]
sajuro		Ind.: sayur, TokP.: sayor
istúbi	trunko	Fer.: stubbi
túnu		Ajm.: tunu
iśímo	maiz(spadik)o	Kiĉ./Aktk.: ixim [išim]
kèjn-lápo(#5)	kotelidono	Gt.: keinan + vidu supre
kórsi	tigo(#6), kulmo	Fin.: korsi
kúlti	ŝelo	Ind.: kulit
lápti	frondo	el lápo + t
lómo	polpo(#7)	Vj.: lõm
móku	ligno	Vj.: mộc, Jap.: moku (Ĉin.: 木 [mù])
púvo		Fin./Est.: puu
zúru		Vask.: zur
mútu	burĝono	Keĉ.(SPC): mutu
óstu	branĉo(#8)	Arm.: ոստ [ost]
śáku, -i		Sans.: šākhā, Lit.: šakà, (Per.: ŝaĥ)
oźéki	nukso	Pl.: orzech [oĵeĥ]
páwdo	pedunklo	Ceb.: pawod
páwdlo(#9)	pedicelo	vidu supre + l
póju	tigo(#10)	Uzb.: poya	làpo-póju	petiolo, folio-tig(et)o
vársi		Fin.: varsi (Est.: vars)
pójpo	petiolo	el póju + p
púspi	floro(#11)	Sans.: puṣpa
rúru	frukto	Keĉ.: ruru
na-sája	semi	Het.: šai- (šiya-), Gt.: saian, Mn.Pld.: sâian	sájo	semo
skújo(#12)	pinglo	Lit.: skujà, Ltv.: skuja
śómu	ŝelo, guŝo	Tlng.: Som
táti	pikilo(#P), pikaĵo(#RV)(#W)	Gua.: tatĩ*
úsku	ĉiro	Rus.: у́сик [úsik]

• #1: Laŭ Ger.: „Wurzelschosse“, sed en singularo.
• #2: Variaĵo: rápo.
• #3: Germane: „Zweig“.
• #4: Variaĵo: tiséku.
• #5: Laŭ Ger.: „Keimblatt“.
• #6: Germane: „Halm“.
• #7: Science: "sarkokarpo".
• #8: Germane: „Ast“
• #9: Laŭ la rilato de Pl.: szypułka 'pedicel' ("pedicelo") al szypuła 'peduncle' ("pedunklo").
• #10: Germane: „Stiel, Stängel“.
• #11: Germane: „Blüte“.
• #12: Derivaĵoj skùjpúmu, skújaswu "konifero", laŭ Ger.: „Nadelbaum“.
• #P: Laŭ "PIV".
• #RV: Laŭ "Reta Vortaro".
• #W: Laŭ "Vikipedio".

Partoj de floro / púspari déjlori

apójso(#1)	perianto	Ltv.: ap- + Est.: õis
dépi	poleno	Ind.: debu + b > p
púspa débu(#2)		vidu supre
dèplápo(#3)	stameno	vidu supre
dépûto(#4)	antero	vidu supre + Mong.: уут [uut]
frájni	stigmo	Isl.: fræni
frájvi	pistilo	Isl.: fræva
jàjso-beado(#5)	ovario	Rus.: яйцо́ [jajcó] + Ngan.: beada°
kèlki-lápo(#6)	sepalo	Mn.Pr.: kêlkîs, kelkis + vidu supre
púsponćo	florbazo	vidu supre + Toĥ.A: āñc 'unten' + ablaŭto
vártalo(#7)	stiluso	Fin.: vartalo
wàjplápo(#8)	petalo	Got.: waips + vidu supre

• #1: Pruntetraduko laŭ la etimo de perianto, el Gr.: περί [perí] 'about, around' ("ĉirkaŭ") kaj ἄνθος 'flower' ("floro").
• #2: Laŭ Ger.: Blütenstaub, Slov.: cvetni prah; Ĉin.: 花粉 [huāfěn] (el 花 [huā] 'flower; blossom; to spend' ("floro; ??") kaj 粉 [fěn] 'dust; powder' ("polvo")); Turk.: çiçek tozu.
• #3: Laŭ Ger.: Staubblatt.
• #4: Laŭ Ger.: Staubbeutel.
• #5: Laŭ Isl.: eggleg, el egg 'egg' ("ovo") kaj leg 'womb, uterus' ("utero").
• #6: Laŭ Ger.: Kelchblatt, Ndl.: kelkblad.
• #7: Nur transprenis la botanikan signifon de la etimo. La lingva signifo estas esprimata per dahátu "radiko" kaj la anatomia signifo - per bádu kaj śíno "korpo".
• #8: Laŭ Ger.: Kronblatt, Sve.: kronblad; Turk.: taç yaprak.

d) Infloreskoj / púspari stójkuri

púspi	floro(#1)	Sans.: puṣpa
púspa stójku(#2)	infloresko	vidu supre + mikso el stóju "stato" kaj Ma.Sor.: stołk(#3)

• #1: Germane 'Blüte'.
• #2: Pruntetraduko laŭ Ger.: Blütenstand.
• #3: En Ma.Sor.: kwiśonkowy stołk^(#2).

Specoj / rúśiri

Alcentraj aŭ grapolecaj infloreskoj / Gućáwpari lip klásemsari púspari stójkuri

hásko	spiko	Arm.: հասկ [hask]
háskimo	spiketo	vidu supre + sufikso
klási	grapolo	Isl.: klasi(#1)
klípo(#2)	spadiko	Ser.: клип [klip]
mícko(#3)(#D)	amento	el míco + k el -ek-, el Rus.: -ек [-ek]
ŋélŋo		Itelm.: ӈә’лӈә’л
pénko(#4)(#D)	kapitulo	Bret.: penn, Kim.: pen + k el -ek-, el Rus.: -ек [-ek]
plújmo	paniklo	Ndl.: pluim
śíśki	strobilo	A.Sor./Ĉeĥ.: šiška(#5)
tóldo	umbelo	Mn.A.Ger.: toldo
tòldoklási(#6)	korimbo	vidu supre

• #1: Parencas Dan.: klase.
• #2: Ĉe maizo ĝi nomiĝas iśímo aŭ tùnku-klípo.
• #3: Laŭ Ger.: Kätzchen, Ndl.: katje, kiuj signifas kaj "kateto" kaj "amento", Fr.: chaton, It.: gattino, kiuj signifas kaj "katido" kaj "amento".
• #4: Rilatas al péno "kapo" kiel kapitulo al kapo.
• #5: Parencas Ma.Sor.: šyška, Pl.: szyszka.
• #6: Laŭ Ger.: Doldentraube.
• #D: Tio estas tiel nomata "etimologia diminutivo".

Decentraj aŭ cumaj infloreskoj / Otćáwpari lip kvástemsari púspari stójkuri

kvásto(#1)

cumo

Dan./Norv.: kvast

• #1: Kvankam la etimoj signifas kaj "kvasto" kaj "cumo", la Kitaka nur transprenis la botanikan sencon. Por "kvasto" estas bójto, el Hung.: bojt.

Unucumoj / ickvástori

ickvásto	unucumo(#1)	el ic kaj kvásto
kréclo(#2)	cincino(#3)	Cig.: kreco(#4)
plétlo(#5)	ripidio(#6)	Km.: ផ្លិត [phle't#K, phlət#W](#7)
rúvlo(#8)	bostriko(#9)	Fin.: ruuvi(#10)
sírplo(#11)	drepano(#12)	Fin.: sirppi(#13)

• #1: Sinonimo "unuflanka cumo".
• #2: Ĝemelo kréco "buklo".
• #3: Sinonimoj "helicoida cumo", "alterna unucumo", "zigzaga cumo".
• #4: Kun aldono de la kutime algluita l.
• #5: Ĝemelo pléti "ventumilo".
• #6: Laŭ la scienca termino rhipidium.
• #7: Influita de Ger.: Fächel, kiu siavice estas derivaĵo de Fächer "ventumilo".
• #8: Ĝemelo rúvi "ŝraŭbo"
• #9: Sinonimoj "skorpioida cumo", "skorpieca cumo", "ŝraŭba unucumo".
• #10: Influita de Ger.: Schraubel, kiu siavice estas derivaĵo de Schraube "ŝraŭbo".
• #11: Ĝemelo sírpi "serpo".
• #12: Laŭ la scienca termino drepanium.
• #13: Influita de Ger.: Sichel, kiu havas la sencojn "serpo" kaj "drepano".
• #K: Laŭ la rilata volumo de la libro-serio Kauderwelsch.
• #W: Laŭ artikolo en Vikivortaro, angle Wiktionary.

Ducumoj / snewkvástori

snewkvásto

ducumo(#1)

el snew kaj kvásto

• #1: Sinonimo "duflanka cumo", "dikotoma cumo".

Plurcumoj / ćèndokvástori

ćèndokvásto

plurcumo

Kur.: çend + vidu supre

Kunmetitaj cumoj / bilsamdétari kvástori

bilsamdéta kvásto	kunmetita cumo
	tirso

e) Fruktospecoj / Àwgli-rúśiri

àpláwgli	pomfrukto	Pld.: Appel + Ltv.: auglis
egózo	nukso	Heb.: 'egoz
egózemsi	kariopso	vidu supre + sufikso
kápsi	kapsulo	Gr.: κάψα [kápsa]
kiváwgli	ŝtonfrukto, drupo	Fin./Est.: kivi + Ltv.: auglis
lúski	guŝo	A.Sor.: łuska(#1) 'Hülse'
mári	bero	Fin.: marja
śómu	ŝelo; guŝo	Tlng.: Som
trúku	silikvo	A.Sor.: truk(#2) 'Schote'

• #1: Parencas A.Sor.: łušćina, łušć.
• #2: Parencas Ma.Sor.: tšuk 'Schote', Pl.: strąk 'Hülse(nfrucht), Schote', Blr.: струк [struk], Rus.: стручо́к [struĉók].

f) Verboj / gèra-sónori

na-cúhhva	ĝermi(#1)	Mong.: цухуйх [cuĥujĥ]
na-kásva	kreski	Fin.: kasvaa
na-wínja		Keĉ.: wiñay
na-kéjna	ĝermi(#2)	Gt.: keinan
na-maléla	velki	Sem./Maj.: malel
na-vísta		Lit.: vysti
na-pevúka	maturiĝi	Sva.: -pevuka
na-sája	semi	Het.: šai-, Gt.: saian, Mn.Pld.: sâian
na-tárhha(#3)	planti	Mong.: тарих [tariĥ]
na-zírda	vegeti	Geo.: ზრდა [zrda] 'growth' ("kreskado")

• #1: Germane 'sprießen'.
• #2: Germane 'keimen'.
• #2: Varianto na-tárka, laŭ la inklino eviti hh [ĥ] post r, l, m kaj n.

g) Afiksoj / gubánduri

-aswu	-arbo	Aĉum.: asw?ú 'tree'
-ilć-	-planto	Snĉ.: -iɬč

Al la sekva ĉapitro
14.09.2005, aktualigita 10.03.2022