Politiko / viáśu
a) Ĝeneralaj terminoj / sómari sónomori
| adíra |
potenca |
Heb.: 'adir |
| ćánjo |
leĝo |
Vj.: chánh |
| díbo |
privilego |
Tlng.: dIb |
| dójli |
partio |
Pld.: Deil + ablaŭto e o |
| viáśu(#1) |
politiko |
Lit.: viešas 'öffentlich' + ablaŭto e a |
| wóhhu |
potenco |
Tlng.: woQ |
- #1: La aŭtoro interpretas politikon kiel publika agado. Tio klarigas la etimon.
b) Gravuloj / pújskulori
| bému |
princo |
Enc.: b'emo |
| rézu |
Trk.: rézas (resas) |
| émsi |
embasadoro |
Mi |
| májlku, -i |
reĝo, -ino |
Ajm.: malku & Jid.: mejlech |
| rájo |
civitano |
Sva.: raia |
| sájdu(#1) |
ministro |
Mong.: сайд [sajd] |
- #1: El tio eblas krei la vortojn paosájdu "ĉefministro" kaj sàjdu-bújgo "ministerio, ministrejo".
c) Institucioj / bújgori
| âmpajko(#1) |
oficejo |
|
| bújgo |
institucio |
Mi |
| ròŋ-bújgo(2) |
parlamento |
Jap.: róngi 'Besprechung, Diskussion' ("diskuto") + vidu supre |
| sàjdu-bújgo |
ministerio, ministrejo |
vidu supre |
| tójru |
ŝtato |
Mong.: төр [tör] |
| válderjolo |
registaro |
Sve.: välde, Ĉeĥ.: vláda, Fin.: valta + sufiksoj |
| vàldi-bújgo |
vidu supre |
- #1: Unua parto kun dua tonemo pro ámpi "problemo".
- #2: Laŭ Ĉin.: 議院 [yìyuàn], el 議 [yì] 'criticize; discuss' ("kritiki; diskuti") kaj 院 [yuàn] 'courtyard; institution' ("institucio") [Laŭ la artikolo 議院, en la angla Vikivortaro].
e) Regno ktp. / ríki vts.
| dáti |
regiono |
Vj.: đât |
| múźo |
Mong.: муж [muĝ] |
| enéo |
teritorio |
Sva.: eneo |
| gévi |
komunumo |
Heb.: gev |
| hádi |
limo |
Ind.: had |
| hhíli |
Mong.: хил [hil] |
| mídi |
kolonio |
Tlng.: mID |
| ríki |
regno |
Mn.Pr.: Rîki |
| vàpríki(#1) |
respubliko |
Fin.: vapaa + vidu supre |
- #1: Laŭ Est.: vabariik, el vaba kaj riik, kaj iomete malpli laŭ Ger.: Freistaat, el frei kaj Staat.
Vidu pri landoj.
f) Afiksoj / gubánduri
| -akti |
-regiono |
Gl.: -act(is) |
g) Sinteno / sawpíteo
| amáni |
paco |
Sva.: amani |
| pakánu |
Mn.Pr.: PAKAN, Packan <acc.> |
| ávilgo |
korupto |
Mong.: авилга[л] 'Korruption' ("korupto") |
| bébru |
imperialisto |
Sva.: beberu (pl.) ma- |
| krígu |
milito |
Ger.: Krieg |
h) Agoj / téndori
| hhórgo |
malpermeso |
Mong.: хориг [horig] |
| jáli |
puno |
Mong.: ял [jal] |
| na-lárima |
permesi |
TokP.: larim |
| na-ondála |
malpermesi |
Alb.: ndal |
| na-tílta |
Hung.: tilt |
| na-sóŋa |
baloti |
Mong.: сонгох [songoĥ] |
| váldi |
regado |
Sve.: välde, Ĉeĥ.: vláda, Fin.: valta* |
i) Aĵoj / ásiri
| âmpu-pláto(#1) |
formularo |
|
| mújto |
koruptmono |
Mn.Nor.: múta, Slov.: míto |
- #1: La unua parto kun dua tonemo pro ámpi "problemo".
j) Malprogresuloj / gedimgúnulori
| bébru |
imperialisto |
Sva.: beberu |
| gedimgúnulo(#1) |
malprogresulo |
- #1: La komenca parto laŭ Isl.: gamaldags 'rückständig, altmodisch'(#1a) / 'old-fashioned' ("malprogresa; malmoderna").
- #1a: Laŭ 'Kauderwelsch Band 13+, Isländisch Wort für Wort', paĝo 183.
Al la sekva ĉapitro
27.04.2022