Kitakujo 

Malsano / Ansâwo

a) Ĝeneralaj esprimoj / sómari bájiri

gérsuti(#1) operacio Isl.: gera + s + sufikso
ójnenśe kasújo unua helpo Mn.Lat.: oinos + Kaz.: -inši, -inši + Ain.: kasuy
sájrulajko malsanulejo Fin.: sairas + sufikso
pôkajko(#2) akceptejo Sva.: -pokea + sufikso
órvo kuracisto Hung.: orvos
sàjro-ílmo(#3) medicino Fin.: sairas + Turk.: ilim, Ar.: عِلْمٌ [ʕilm(un)], Ind.: ilmu
tàrv-ílmo(#4) Fin.: terve + ablaŭto + vidu supre
dànti-órvo dent(okurac)isto Lit.: dantis, Sans.: dânta-, Kim.: dant + Hung.: orvos
sùdjórvo(#1) kuracisto por internaj malsanoj Enc.: sud'e

b) Farto / géjto

ansâwa malsana Kor.: an-, Gr./Sans.: a(n)- + Kaz.: saw ansâwo malsano
sájra Fin.: sairas sájrulo malsanulo
udaníla Ĉer.: u-da-ni-la udanílulo
nagéjta farti Ger.: geht's    
sâwa(#1) sana Kaz.: saw sâwo sano
térva Fin.: terve térvi
wárwegva malbonfartega Jap.: warui + Ĉer.: -egŭ-    

Vidu ankaŭ sub fartoj.

c) Malsanoj / ansâwori

báŋo lamo Cig.(Lov.): bango (f.) -i, (Pl.) -e báŋulo lamulo
báwda muta Gt.: bauþs 'taub, stumm' báwdulo mutulo
bíŋa surda Tag.: bingi bíŋulo surdulo
bedókeni privenenigo Ger.: be- + Vj.: đôc [dowk] & Jap.: dokú
+ Rus.: -ение [enie]		    
boáli malsano Rum.: boala boála malsana
márzi Sva.: maradhi (Pl.) márza
ompási(#1) doloro Ling.: mpási na-ompása dolori
círemeni malvarmumo Tar.: cir-a + Esp-o: -um-Kun ŝanĝiĝinta vokalo!
+ Rus.: -ение [enie]		    
na-ćéta vomi Snĉ.: če?ët ćétajpeni vomemo
na-vjéla Alb.: vjell vjélajpeni
dég-emo(#2) inflamo Lit.: degti + Esp-o: -um-Kun ŝanĝiĝinta vokalo!    
dègo-múkli brulvundiĝo Lit.: degti + Khl.: mukily    
na-háka rompi Taj.: hak háko rompo
na-léma A.Sor.: lemić lémo
héjto febro Gt.: heito    
marído Nub.: maríd (Ar.: مَرِيْض [marīḍ])    
na-hújma vertigi, havi
kapturniĝon		 Fin./Karl.: huimata hújmu vertiĝo, kap-
turn(iĝ)o
îsu-ompási(#3) reŭmo Enc.: isu + Ling.: mpási    
na-kósja tusi Lit.: kosi kósjo tuso
kóvu cikatro Sva.: kovu    
kújma kaduka Pld.: küm (kün), Mez.Pld.: küˆm    
kútli veruko Ind.: kutil    
múkli vundo Khl.: mukily na-múkla vundi
nátri naz-kataro Cig.(Burg.): natra    
na-njópa lezi Gua.: ñopu (a) njópu lezo
oćóku variolo Enc.: očoku    
pinèwo-sásu(#4) spirafekcio, spirmanko Gr.: πνεω [pneô] + Keĉ.: sasa    
púmbu(#5) puso Cig.(Lov.): phumb púmbetjeni pusiĝo
riáku lakso Km.: riak anriáku(#6) konstipo
séro doloro; vundo Skot.: sair [ßêr]    
cùkru-sájreśo(#7) diabeto Lit.: cukrus + Fin.: sairas    
vèri-tlóco sango-premo Fin.: veri, Hung.: vér
+ Ma.Sor.: tlocyś		 párka vèri-tlóco alta sangopremo
níza vèri-tlóco malalta sangopremo

V-u ankaŭ ĉe korpo-partoj,

dókmujlo(#1) viruso Vj.: đôc [dowk] & Jap.: dokú + Fer.: mýl
njáŋo bakterio Mong.: нян(#2)

d) Rilataj verboj / Bécari gèra-sónori

na-akmíja sveni Sr.: hacx cmiih [?akx/ kmî?] akmíjo sveno    
na-báca vangofrapi Alb.: bacë báco vangofrapo    
na-be-dóka venenigi prefikso + Vj.: đôk & Jap.: dokú bedókeni venenigo    
na-ćóva(#1) flegi Heb.: tova ćóveni flego ćóverji flegistino
na-dánja bati Vj.: đanh dánjelo batilo    
na-hádza Juk.: -hadz- hádzelo    
na-póka Ĉin.(Gab.): 搏 [pok] (Ĉin.: 搏 [bó]) pókelo    
na-êla vivi Fin.: elää êlo vivo êla viva
na-élta Hung.: élet élto élta
na-háda mordi Ar.: عَضَّ [ʿaḍḍa] hádo mordo    
na-húka(#2) droni Fin.: hukkua        
na-jákta infekti Juk.: yàakt|al jáktu infekto najáktetja,
navejákta		 infektiĝi
na-kálma morti Fin.: kalma kálmo morto rulkálmo mortinto
na-móra Lat.: mori móru namórintja,
namemóra		 mortigi
na-káśka terni Sr.: caahzx [kâ?ŝx/]®        
na-ksímta juki Sr.: csimta [k-]® ksímto juko ksímta juka
na-njo-sâw-etja,
na-ve-njo-sâwa		 resaniĝi vidu supre        
na-njo-térv-etja,
na-ve-njo-térva		        
na-sâw-intja,
na-me-sâwa		 sanigi        
na-térv-intja,
na-me-térva		        
na-nújkuta(#3) narkoti Itelm.: nujku + sufikso nújkuti narkoto    
na-rátva(#4) savi Pl.: ratować, Jid.: rátewen, (ratírn) rátvistu, -i savisto, -ino    
na-ríta ruli Lit.: ritù, (rìsti), Ltv.: ritēt rìtménelo rulirilo, rulapogilo(#5) rìt-túli rulseĝo
na-síra kudri(#6) Keĉ.: siray sírelo kudrilo    
na-tárva kuraci Fin.: terve + ablaŭto tárverju, -i kuracisto, -ino    

e) Apoteko / lìki-kádi

bíntu bandaĝo Rus.: бинт [bint] na-bínta bandaĝi
gúŋu vato Brm.: `gung    
na-kútuma froti Kiĉ.: cut + um sve kútumeni por frot(ad)o
lási guto Ltv.: lase, lašu    
líki medikamento Ukr.: ліки [liky] lìki-adéli(#1) tablojdo
lìki-jódru(#2)
lìkílmo(#3) medicino
na-máka manĝi Ind.: makan sve mákeni por manĝo
na-nújka dormi Itelm.: nujku nújk-intj-elo, me-nújk-elo dormigilo
na-núma Nub.: núm núm-intj-elo, me-núm-elo
na-svápa Sans.: svápiti sváp-intj-elo, me-sváp-elo
mázi ungvento Ukr.: maz*    
òrvo-ráśtu(#4) recepto      

f) Frazoj / tókomori

Mu la-ve-sájra. Mi malsaniĝis.
Mu la-sájr-etja.
Mu labúla sájraksi.
Kvo tegéjta béjsaj tu?(#1) Je kio vi suferas?
Kùnku-ompáso tegéjta béjsaj mu.(#2) Mi suferas je kolo-doloro.
Mu tewárwegva. Mi malbonfartegas.
Mu tekóca.(#3)
Mu la-ve-círema. Mi malvarmumiĝis.
Mu la-círem-etja.
Múde péno teompása. Mia kapo doloras.
Mútap(#4) péno teompása.(#5)
Mu tehéjta. Mi febras.
Kámi tehéma vípsan vèri-tlócon. Vi havas altan sango-premon.
Kámi tehéma nízan vèri-tlócon. Vi havas malaltan sango-premon.
Ka kámi tehéma líkin pret pèno-ompáso? Ĉu vi havas medikamenton kontraŭ kapdoloro?
Ka teátva napáta témen líkin pa òrvo-ráśtu? Ĉu eblas ricevi ĉi tiun medikamenton sen recepto?
Kvaw mu go-máka témen líkin? Kiel mi prenu ĉi tiun medikamenton?
Dik lásirin / ek lìki-adélirin ojnmul dínopi. Dek gutojn / du tablojdojn unufoje tage.

Al la sekva ĉapitro
02.11.2021