Armeo kaj armiloj / hólo va núhhuri, zéŋkori
Mi mencias la ĉitieajn esprimojn, ĉar ili apartenas al la lingvo.
Sed mi ne pledas por tia agado, senkondiĉe ĉu tion faras "amika" ŝtato aŭ "teroristoj".
a) Ĝeneralaj esprimoj / sómari bájiri
| na-dávujna(#1) |
kapitulaci |
derivaĵo el na-dáva "doni" kaj -ujn- refleksivo |
dávujno |
kapitulaco |
|
|
| dvíso |
malamiko |
Sans.: dvis |
|
|
|
|
| na-entáka(#2) |
okupi, okupacii |
derivaĵo el prefikso kaj na-táka "preni" |
entákeni |
okupado, okupacio |
ruentáko |
okupanto |
| féhhtu |
batalo |
Skot.: fecht |
na-féhhta |
batali |
|
|
| hîlo(#3) |
morto |
Vask.: hil |
|
|
|
|
| hólo(#4) |
armeo |
Bur.: hôl |
na-hóla |
armei |
hólerjo(#5) |
armeisto |
| na-húla |
detrui |
Sum.: 𒅆𒌨 [hul(#L), ḫul(#W)] |
|
|
|
|
| na-riúrja |
Gt.: riurjan |
|
|
|
|
| na-rósla |
Pl.: roz- + -l- |
|
|
|
|
| krígu |
milito |
Ger.: Krieg |
krígajpa |
militema |
krígerjo(#5) |
militisto |
| páŋku(#6) |
rango |
Malaj.: pangkat |
páŋkeśo |
rangeco |
|
|
| na-puolta(#7) |
ataki |
Lit.: puola miksita kun la infinitivo pulti |
puolto |
atako |
|
|
| na-rópna(#8) |
eksplodi |
Hung.: robban |
rópni |
eksplodo |
|
|
| ségo |
venko |
Gl.: seg-os |
na-séga |
venki |
|
|
| solságu |
ordono |
Ger.: sollen "devi" kaj sagen "diri" |
na-solsága |
ordoni |
|
|
| na-śáwta |
pafi |
Lit.: šáuti, Ltv.: šaut |
śáwtelo |
pafilo |
śáwterjo(#5)(#9) |
pafisto |
| na-tómpa |
Vog.: tômp |
tómpelo |
tómperjo(#5) |
| na-vêla(#10) |
ordoni |
Rus.: велеть [veletj] |
vêlo |
ordono |
|
|
| na-vérja |
defendi |
Isl.: verja |
vérjerjo |
defendisto |
na-vérjujna |
defendi sin |
- #1: Pruntetraduko laŭ Fin.: antautua, parte subtenata de Ger.: sich ergeben.
- #2: Laŭ Ltv.: ieņemt, parte subtenata de Ger.: einnehmen.
- #3: Dua tonemo pro híli "luno".
- #4: El tio deriveblas holtáku "okupacio", laŭ Isl.: hernám 'occupation' ("okupacio") kaj na-holtáka "okupacii", laŭ Isl.: hernema 'to occupy' / 'besetzen' ("okupacii").
- #5: La afiksoj -ast' kaj to- ĉi tie ne eblas, ĉar tute ne temas pri metio, sed detruema okupo.
- #6: El tio deriveblas pirpáŋko "prioritato", laŭ Ger.: Vorrang.
- #7: Ĝemelo de na-púla "fali". Mikso kun diftonga formo pro púlti "bolto".
- #8: Duobla b ne eblas. Pro na-róba "fari; igi" simpla b ankaŭ ne eblas. Sed simpla ŝanĝo al p ne eblas pro rópo "inklino". Tial n konserviĝis.
- #9: Por la zodiako estu uzata alia sufikso, nome -end, tiel ke la kompleta vorto estas tiam śáwtendo "pafisto" (zodiake). Ĉikaze inspirita de Mn.Angl.: sċēotend 'shooter, archer; warrior', el sċēotan 'to shoot' ("pafi").
- #10: Dua tonemo pro vélu "frato".
- #L: Laŭ Libro.
- #W: Laŭ 'Wiktionary' ("Vikivortaro").
b) Armiloj / núhhuri, zéŋkori
| núhhu |
armilo |
Tlng.: nuH |
núhholo |
armilaro |
na-núhha |
armi |
| zéŋko |
Arm.: զենք [zenkʿ] |
zéŋkolo |
na-zéŋka |
primitivaj /
| dâro(#1) |
bastono |
Kur.: dar |
| pfínći |
Bur.: phinč, pfinč |
| stápu |
Alb.: stap, -i; stapinj, -të |
| íldo(#2) |
glavo |
Mong.: илд [ild] |
| mímo |
sago |
Enc.: m´imo, Enc.(M,T): mimo |
| sélmi |
sabro |
Mong.: сэлэм [selem] 'sabre' ("sabro") |
| śáwt-bájku |
pafarko |
kunmetaĵo el na-śáwta "pafi" kaj bájku "arko" |
| tomp-bájku |
kunmetaĵo el na-tómpa "pafi" kaj bájku "arko" |
| śpágo |
spado |
Rus.: шпага [špága] 'epee' ("spado") |
- #1: Dua tonemo pro na-dára "donaci".
- #2: El tio deriveblas wótildo "tranĉilo" (laŭ la etimo de Ger.: Messer), íldedlo "glavingo".
malprimitivaj /
| brìn-rúto(#1) |
tanko |
Isl.: brynja 'armor' ("kiraso") + Fin.: ratas & Lit.: ratas + ablaŭto |
| dòr-kárstu(#2) |
Tib.: dro, dru + Lit.: karstas |
| èmdo-kárstu(#3) |
Kom.: emdon + vidu supre |
| dad-súŋu(#4) |
kanono, pafilego |
Lit.: dìdelis & Kart.: დიდი [didi] & Ĉin.: 大 [dà] + vidu sekve |
| súŋu |
pafilo |
Vj.: súng |
| tómpelo |
vidu supre + sufikso |
- #1: Pruntetraduko laŭ Fin.: panssarivaunu.
- #2: Laŭvorte "vetur-ĉerko".
- #3: Laŭvorte "ŝtal-ĉerko".
- #4: Laŭvorte "grand-pafilo". Varianto kun mallonga unua parto da-súŋu.
c) Vestaĵoj / Wásasori
| bríni |
kiraso |
Isl.: brynja |
| ti'ŋúpo |
uniformo |
Brm.: ti' + Mi |
Al la sekva ĉapitro
06.10.2025