Kitakujo 

Arto / ŋéjsto

Enkonduko / enbrúŋeni

gérco	verko	Arm.: գործ [gorc](#1) + ablaŭto	na-gérca	verki
			gercerju, -i	verkisto, -ino
ŋéjsto	arto	Kant.: ngei6-sêd6(#2)	ŋéjsterju, -i	artisto, -ino

• #1: El tio sen la ablaŭto estiĝis górci "laboro".
• #2: Parencas Ĉin.: 藝術 [yìshù], Jap.: geijutsu, Kor.: 예술 [yesul] kaj Vj.: nghệ thuật.

Bilda arto / mátla ŋéjsto

báksu(#1)	peniko	Mong.: багс [bags]	na-báksa	peniki
cérzo	krajono	Hung.: ceruza	ràjbcérzo	buntkrajono
na-fájha(#2)	pentri	Pr.Nord.: ᚠᚨᛁᚺᛁᛞᛟ [faihido](#2a) "mi pentris"	fájhaso(#2b)	pentraĵo
			fájhastu, -i(#2c)	pentristo, -ino
			fájhodna(#2d)	pentrinda
			fajŋéjsto(#2e)	pentrarto
noatmátlo(#3)	portreto	kunmetaĵo el noátu "vizaĝo" kaj mátlo "bildo"	icnoatmátlo	memportreto
noatzúrgo(#3)		kunmetaĵo el noátu "vizaĝo" kaj zúrgo "bildo"	icnoatzúrgo
na-piéśa	desegni	Lit.: piešti 'zeichnen'/'to draw' ("desegni")(#4)	piéśaso	desegnaĵo
			piéśbeodu	desegnotablo
			piéśerju, -i	desegnisto, -ino
			pieśŋéjsto	desegnarto
			piéśpusújsi(#5)	karbo por desegni
			pusújspiéśeni(#6)	desegnado per karbo
sùvo-sivéti-húpo(#7)	akvarelo	Uzb.: suv, Kaz.: suw; Rus.: цвет [cvet]; Lao.: ຮູບ [hūp] (Taj.: รูป [rûup])
sùvo-sivèti-mátlo(#7)		vidu supre + v-u sub -máta(#8)
sùvo-sivéti-zúrgo(#7)		vidu supre + Mong.: зураг [zurag]

• #1: Ĉar g ne eblas antaŭ s, ĝi fariĝas k.
• #2: Varianto na-fája kaj na-pája.
• #2a: Parencas Mn.Nor.: fá, Lat.: pingere.
• #2b: Varianto fájaso kaj pájaso.
• #2c: Varianto fájastu, -i kaj pájastu, -i.
• #2d: Varianto fájodna, pájodna (kun la kutima sufikso), fájawla, pájawla, fájalva, pájalva (kun regionaj sufiksoj).
• #2e: Varianto pajŋéjsto. Pro eŭfoniaj kialoj varianto kun h ne eblas.
• #3: Laŭ Hung.: arckép 'portrait' ("portreto").
• #4: Parencas Lit.: piešėjas 'Zeichner' ("desegnisto"), piešìmas 'Zeichnen' ("desegnado"), pieštùkas 'Bleistift' ("krajono").
• #2a, #4: Parencas Rus.: писа́ть [pisátʹ], el kio estiĝis per parta inversigo -ips- "-grafio".
• #5: Laŭ Hung.: rajzszén.
• #6: Laŭ Hung.: szénrajz.
• #6: Laŭvorte: "akvo-koloro-bildo", laŭ Ĉin.. 水彩畫 [shuǐcǎihuà], Mong.: усан будгийн зураг [usan budgijn dsurag] kaj Fin.: vesivärimaalaus.
• #7: El ĝi estiĝis per aldona konsonanto la formo mátlo "bildo".

Vidu ankaŭ sub fotado.

Tridimensia arto / kumrozmíta ŋéjsto

cepéno(#1)	skulptaĵo (ĉefe la kapo)	kunmetaĵo el la mallongigo ce- "roko; ŝtono" kaj péno "kapo"
túti	statuo	Eg.: twt [tut] (Kopt.(Boh.): ⲑⲟⲩⲱⲧ [thouōt], Kopt.(Sah.): ⲧⲟⲩⲱⲧ [touōt])
na-véjsta(#2)	skulpti	Fin.: veistää	véjstaso	skulptaĵo
			véjsterju, -i	skulptisto, -ino

• #1: Laŭvorte "ŝtonkapo".
• #2: Samdevena kiel la scienc-teknika radiko vejst- "glif-", kiel ekz. en wihsvéjsti "hieroglifo".

Teksta arto / wènbóna ŋéjsto

aójdu(#1)	aedo	Ger.: Aöde, Pl.: aojda
béti	verso	Sva.: beti	nabétema	fari versojn
na-díva	spekti	Ĉeĥ.: dívat se (po-, za-)	dívaso	spektaĵo
			divtúdo	dramo
			na-divtúdopia(#2)	dramigi
klóŋu	rimo	Km.: ឃ្លោង [khloong]	na-klóŋa	rimi
kloŋluáto(#3)	metro(#4)	kunmetaĵo el klóŋo "rimo" kaj luáto "leĝo" (nur en kunmetaĵoj)
mobáju(#5), -i	poeto, poetino	derivaĵo el prefikso kaj báji "vorto; esprimo"	mobájuti	poezio
njeŋlílo(#6)	poezio	kunmetaĵo el mallongigo njeŋ- kaj líli "floro"	njeŋlílerju, -i	poeto, -ino
njeŋpúspo(#6)		kunmetaĵo el mallongigo njeŋ- kaj púspi "floro"	njeŋpúsperju, -i
tíhi		Vj.: thi(#7)	tíherju, -i
njipójdu(#8)	rapsodo	kunmetaĵo el na-njípa(#9) "kudri" kaj varianto ojd- de na-aójdia "kanti"	njípójduti	rapsodio
ójdi	odo	Mn.Gr.: ᾠδή [ōidḗ]
pûtóglerju(#10)	menestrelo	kunmetaĵo el pû- "sono; muziko; ...", na-tógla "ludi" kaj sufikso	pûtóglerji	menestrelino
na-róva	gravuri	Hung.: ró-, rov- 'to carve, th engrave, to cut (runes etc)' ("gravuri")	róverju, -i	gravuristo, -ino
skáldu	skaldo	=	skáldi	skaldino
skópu	bardo	Mn.A.Ger.: skopf 'poet' ("poeto"), Mn.Angl.: sċop(#S)	skópi	bardino
skumtúdo(#11)	tragedio	kunmetaĵo el la mallongigo skum- el skúmja "malgaja" kaj -túda "ludi"
slóki	strofo(#12)	Ĉeĥ.: sloka
topskópu(#13)	trobadoro	kunmetaĵo el na-tópa "trovi" kaj skópu "bardo"	topskópi	trobadorino
veseltúdo(#14)	komedio	kunmetaĵo el veséla "gaja" kaj -túda "ludi"	veseltúdemsa	komika
wéni	literaturo	Ĉin.: 文 [wén]
wèn-bóno(#15)	teksto	vidu supre + Vj.: bổn
wénko		kvazaŭdiminutivo de wéni "literaturo"

• #1: Parencas al na-aójdia "kanti".
• #2: Inspirita de Ger: dramatisieren, Gr.: δραματοποιώ [dramatopoió].
• #3: Inspirita de Ĉin.: 韻律 [yùnlǜ]
• #4: Nur en la poezia senco. Por la mezura estas ćígo, ĝemelo de ćíku "paŝo". Por la mezurilo estas -mítlo (el na-míta "mezuri") kaj -ukro.
• #5: Inspirita de Tag.: makata 'poet' ("poeto").
• #6: Laŭ Gua.: ñe'ẽpoty 'poem; poetry' ("poemo; poezio")).
• #7: Parencas Ĉin.: 詩 [shī], Kor.: 시 [si]. La ĉina formo ne eblas pro śi- "ĉi(-)", kiel ekz. en śitéme "ĉi tiu".
• #8: Inspirita de la etimo de rapsodo.
• #9: Varianto de na-njépa "kudri". El tio krome estiĝis ĝemelo njípto "rafeo".
• #10: Inspirita de Ger.: Spielmann.
• #11: Inspirita de Ger.: Trauerspiel (apud Tragödie), Ĉin.: 悲劇 [bēijù].
• #12: Bonvolu atenti, ke aliaj grekdevenaj vortoj enhavanta similan vortoparton estu tradukataj alie, nome uzante la radikon dold-, kiel ekz. nuodóldu "apostrofo" kaj ŋildóldi "katastrofo".
• #13: Inspirita de la etimo de trobadoro, kiu rilatigas la vorton al "trovi".
• #14: Inspirita de Ger.: Lustspiel (apud Komödie), Ĉeĥ.: veselohra (apud komedie).
• #15: Laŭ Ĉin.: 文本 [wénběn], el 文 [wén] kaj 本 [běn].
• #S. Kun sencoŝanĝo.

Vidu ankaŭ sub muziko kaj skribi kaj legi.

Ejoj / ájkori

bújni	scenejo	Ger.: Bühne
dìva-ŋèjsto-házu(#1)	teatro	Ĉeĥ.: dívat se + vidu supre + Hung.: ház
dúvrajko	operejo	el dúvri "opero" kaj sufikso
làwla-ŋèjsto-házu(#2)		Fin.: laulaa + vidu supre
huptáro(#3)	galerio	kunmetaĵo el húpo "bildo" kaj táro "kolektejo"
pilèmi-ŋèjsto-házu(#4)	kinejo	Ind.: pilem + vidu supre
siéko	cirko	Km.: សៀក [siək]; Vj.: xiếc

• #1: Laŭvorte "spekti-art-domo", parte laŭ Ĉeĥ.: divadlo.
• #2: Laŭvorte "kant-art-domo".
• #3: Inspirita de Hung.: képtár 'art gallery' ("artgalerio").
• #4: Laŭvorte "film-art-domo". Bonvolu atenti, ke tiea "ekrano" kitake nomiĝas bájaŋo, pli malpli pruntetraduko laŭ Fin.: valkokangas '(film) screen' ("(filmo) ekrano").

Al la sekva ĉapitro
02.04.2025