Adverboj
| jo |
jes |
Pld./Jid./Luks.: jo, Kaŝ./Ma.Sor.: jo; Fin.: joo |
najóa, najódiha |
jesi |
| nem |
ne |
Hung.: nem |
nem sójve |
ne plu |
| maj |
Taj.: mài |
maj sójve |
| nuk |
ankoraŭ |
Modelo Ger.: noch |
nuk nem/maj |
ankoraŭ ne |
| tarba(#1) |
sed jes |
Nep.: tara + Kur.: ba |
Tarba mu lamáka káwkun. |
Sed jes mi manĝis kukon. |
| bu |
vere ne |
Ĉin.: bù 'nein, nicht' |
Bu mu lámaka káwkun. |
Vere ne, mi ne manĝis kukon. |
- #1: Ĝi servas en respondo jesiga al negativa demando.
Adjektivoj
| átva |
ebla |
Hung.: -ható |
átvaw |
eble |
| jakína |
certa |
Sva.: yakini |
jakínaw |
certe |
| hójta |
ĝusta |
Fin.: hyvä, Est.: hea + t |
Témo tehójta! |
Tio ĝustas! |
| râśta(#1) |
Per.: rāßt |
Témo teráśta! |
| tónja |
vera |
Mand.: tooñaa |
Témo tetónja! |
Tio veras! |
| Témo nem tetónja! |
Tio ne veras! |
- #1: Sence influita de la germana parenco richtig "ĝusta". Ne eblas
rásta pro rásti "mejlo". Tial unue okazas ŝanĝo al ráśta. Sed tio poste pro na-ráśta "skribi" denove ŝanĝiĝis al râśta, kun dua tonemo.
Afiksoj
| -vis- |
certe, sendube |
Pld.: wiß, (gewiß) |
Émi sjegámvisa. |
Ŝi certe venos. |
Substantivoj
| ápmenjo |
cirkonstanco |
derivaĵo el ap- "ĉirkaŭ" kaj lasta parto de Hung.: körülmény |
| apstójku(#1) |
kunmetaĵo el ap- "ĉirkaŭ" kaj la kunmetenda -stojku "-stato" |
| dźóti(#2) |
stato, eco |
Jap.: 状態 [jōtai] |
| manstójku(#3) |
situacio |
kunmetaĵo el na-mána "esti" kaj la kunigenda -stojku "-stato" |
| pátri |
kondiĉo |
el pat "se, kaze ke" kaj r |
- #1: Pli malpli laŭ la etimo de cirkonstanco, subtenata de diversaj lingvoj, kiel ekz. Ger.: Umstand, Ltv.: apstāklis, Rus.: обстоятельство.
- #2: Samdevena estas la esivo je -dźot "kiel".
- #3: Parte inspirita de Ltv.: stāvoklis 'position, location; state, condition' (pozicio, loko; stato, kondiĉo), Ger.: Zustand "stato; situacio". Sence simila estas dzajstójku "situo", kiu siavice akcentas la lokon.
Verboj
| na-pûŋa(#1) |
ĝusti |
Ponape: pwung |
Témo tepûŋa! |
- #1: Dua tonemo pro troa simileco kun na-púŋka "mordi".
Al la sekva ĉapitro
20.03.2024