Kitakujo 

Iri kaj veni / Nagéja va nagáma

a) Ĝeneralaj esprimoj / sómari bájiri

Kutime piede
na-ćútaja	migri	Keĉ.: chutay	ćútajeni	migrado
na-dójda	veni	Blg.: дойда [dójda]	dójdo	veno
na-gáma		Sans.: gam-	gámo
na-kêla(#1)		Kaz.: kelîw	kêlo
-kúra(#L)		Jap.: kuru	kúro
na-njóva		Vlf.: ñów (ñëw)	njóvo
na-énda	iri	Sva.: ku-enda(#2)	éndo	iro
na-géja		Ger.: gehen	géjo
na-hhóźa		Mn.Rus.: хожю [ĥožju]	hhóźo
na-ména		Fin.: mennä, Hun.: menni(#3)	méno
na-péra		Rus.: переть [perétj]	péro
na-lópa	kuri	Pld.: lopen	lópo	kuro
na-tlója		Niv.: tloi-	tlójo
na-nósta(#4)	supreniri; grimpi	Fin.: nousta	nósto(#5)	supreniro; grimpo
na-púrija	promeni	Keĉ.: puriy	púrijo	promeno
Kutime veturile
na-âka(#6)	veturi	Isl.: aka	âko	veturo
na-dóra		Tib.: dro, dru	dóro(#7)
na-tráda		Cig.: trád-el (Prät.) trad-as	trádo
na-lêŋa(#8)	vojaĝi	Tlng.: leng	lêŋo	vojaĝo
na-máśa		Eg.: máš*	máśo
na-tába		Jap.: tabí	tábi

• #1: Dua tonemo pro kéli "lingvo".
• #2: Parencas Sva.: ku-endea 'zu jmdm. gehen' ("iri al iu"), ku-endesha 'etw. in Gang setzen, etw. fahren' ("irigi, veturigi ion"), Ling.: kokénde 'gehen' ("iri").
• #3: Parencas Est.: minema, minna, N.Sam.: mannat. Hazarde eĉ Lak.: máni 'gehen' ("iri") kaj Juk.: máan 'vorbeigehen' ("preteriri") similas.
• #4: Variantoj nanôsta, nanáwsta.
• #5: Ne miksu kun nósti "oriento".
• #6: Dua tonemo pro áki, áko kaj áku "mi".
• #7: Homonimo dóro "vojo", el Jap.: dôro.
• #8: Dua tonemo pro na-léŋa "celi".
• #L: Tio estas ligenda verbo.

b) Esperante kun prefikso / Kiesperántoksi su pìrebándu

Irado
na-gíra	eniri	Turk.: girmek	na-en-géja	Esperanto, germana (hineingehen), latina (inire)
na-ída	eliri	Mn.Jap.: ide	na-is-géja	Esperanto, germana (hinausgehen), latina (ex-ire)
na-óća	aliri	Mong.: очих [oĉiĥ]	na-gu-géja	Esperanto, germana (hingehen), latina (adire)
na-óda(#1)	foriri	Mong.: одох [odoĥ]	na-pojs-géja	Esperanto, germana (weggehen), latina (abire)
na-skéta		Rus.: из [iz] + Kaz.: ketîw
na-pérna	transiri	Gr.: περνω [pernô]	na-ànde-géja	Esperanto
na-vúka(#2)		Sva.: ku-vuka
Kurado
na-ngacíra	forkuri(#3)	Ind.: ngacir	na-pojs-lópa	Esperanto, germana (weglaufen)
Venado
dáo(#P)	alveni, ĝisveni	Ĉin.: 到 [dào]	na-ku-gáma, na-do-gáma	Esperanto, germana (ankommen, hinkommen), latina (advenire)
			na-duj-gáma, na-hàde-gáma
			na-gu-gáma, na-kìpe-gáma
na-wétua	elveni	Jav.: wëtu	na-is-gáma	Esperanto, germana (herauskommen)
Al- kaj desuprado
len(#D)(#P)	alsupri	Vj.: lên(#4)	na-tahh-géja	germana (hinaufgehen), hungara (felmegy)
na-órga		Mong.: оргих [orgiĥ]
suŋ(#5)(#D)(#P)	desupri	Vj.: xuô´ng(#6)	na-tiw-géja	germana (hinuntergehen), hungara (lenmegy)
na-úra		Keĉ.: uray
Mova iĝado(#D)
ra(#P)	eliĝi	Vj.: ra	na-ís-intja, na-ve-ísa
tew	foriĝi	Km.: töw	na-pójs-intja, na-ve-pójsa
váo(#P)	eniĝi	Vj.: vào(#7)	na-én-intja, na-ve-éna

• #1: Variantoj na-hóda kaj na-wóda.
• #2: Ankaŭ "kruci". Ĝemelo vúke "trans -n".
• #3: Ankaŭ "fuĝi".
• #4: Komparu Km.: laöng 'hinaufbewegen; hinauf'.
• #5: Variantoj suóŋ, suóp kaj sup.
• #6: Komparu Km.: djọh 'hinunterbewegen; hinunter'.
• #7: Komparu Km.: djol 'hineinbewegen; hinein'.
• #D: Ili esprimas nur la movdirekton, pli malpli nedifinante la movmanieron.
• #P: Ankaŭ estas uzata kiel prepozicio, kune kun alia verbo.

Eĉ eblas kombino el simpla radiko el la tute maldekstra kolumno kun alia verbo el la tabelo.

Ŋa dáoź(#K) lagáma.	Mi alvenis.
Ŋa dáoź(#K) lagugáma.
Míco úraź(#K) házun lagíra.	Kato desuprante eniris domon.

• #K: Tio estas tiel nomata konverbo.

c)

na-kojt-gáma

veni ĉi tien

d) Ejoj / ájkori

derógu	vojo	Rus.: дорога [doróga] & Heb.: dereg
púti		Rus.: путь [putj]
gájto	strato	Jap.: gaitô
gátu		Fin.: katu & Isl./Sv.: gata
kêpi(#1)	supro de monto	Alb.: kep-i, (pl.) -a-t
várhhu(#2)		Plb.: wârch
śtégu	vojeto, pado	Alb.: shteg

• #1: Dua tonemo pro képa "kapabla, pova".
• #2: Variantoj várku, várśu, várru.

Al la sekva ĉapitro
22.09.2021