Metado / Déteni, kâjeni, kójveni
a) Ĝeneralaj esprimoj / sómari bájiri
| na-dágma |
starigi |
Geo.: dadgma |
| na-déta(#1) |
meti |
Lit.: deti(#2) |
| na-kâja(#3) |
Dah.: kaaj- |
| na-kójva(#4) |
Kaz.: khojîv(#5) |
| na-pjásta(#6) |
el pjási "loko" kaj aldona konsonanto |
- #1: Ĝemelo na-dóta "parki".
- #2: Parencas Rus.: деть 'to put, to place' ("meti, lokigi"), Arm.: դնել [dnel].
- #3: Dua tonemo pro káju "konko". Parencas na-keíta "kuŝi"; na-kûja "kuŝi; dormi".
- #4: Krome signifas en derivaĵoj fojfoje "-poni", kiel ekz. nasamkójva "komponi". Variantoj na-kojíva, na-kójma (m laŭ la turka parenco).
- #5: Parencas Turk.: koymak.
- #6: Parte inspirita de Ĉeĥ.: umístit, Pl.: umieścić; Ndl.: plaatsen (el plaats); Lat.: locō (el locus); Hung.: helyez (el hely).
b) Kun kromsencoj / su ìsretólkuri
| na-klásta |
meti, kuŝigi |
Rus.: класть [klastj], Ukr.: класти [klasty] |
c) Derivitaj formoj / bilwájtrari ŋúpiri
Tradukataj per kunmetaĵoj
| Kun prefikso |
Senco |
Etimo |
Sen prefikso |
Etimo |
| na-endéta |
enmeti(#1) |
= + vidu supre |
nalágja |
Tag.: lagyan |
| na-enkójva |
= + vidu supre |
naŋúla(#2) |
Alb.: ngul |
| na-gudéta |
almeti |
|
| na-otdéta |
demeti |
Rus.: от [ot] + vidu supre |
| na-otkójva |
Rus.: от [ot] + vidu supre |
| na-pirdéta |
antaŭmeti |
|
| na-pirkójva |
|
| na-pojsdéta |
formeti |
|
| na-pojskójva |
|
| na-samdéta |
kunmeti |
|
| na-sudéta |
|
| na-updéta(#3) |
surmeti |
|
| na-upkójva(#4) |
|
na-hákna(#5) |
Arm.: հագնել [hagnel] |
- #1: Plejparte Ger.: hineinlegen.
- #2: Ger.: 'stecken, hineinstecken'. Krome el ĝi estiĝis kun aldona konsonanto na-ŋúlpa "ŝtopi" kaj kiel kvazaŭdiminutivo ŋúlko "tampono".
- #3: Varianto na-opdéta en tiuj regionoj, kie anstataŭ up- aperas op-.
- #4: Variantoj na-opkójva, na-opkójma en tiuj regionoj, kie anstataŭ up- aperas op-.
- #5: Kutime temas pri vestaĵoj. Jen kelkaj variantoj na-hágna kaj na-háŋa. Krome rilatas sufikso al ĝi, nome -aŋ- "vestaĵo".
Tradukataj per apartaj radikoj
| Kun prefikso |
Senco |
Etimo |
| na-bedéta(#1) |
okupi |
derivaĵo el prefikso kaj na-déta "meti" |
| na-bewkójva |
imponi |
|
| na-samkâja |
komposti |
|
| na-samkójva |
komponi |
|
| na-watkójva(#3) |
deponi |
|
- #1: Laŭ la lokiga signifo de Ger.: besetzen. Por la signifo pri tasko resp. laboro ktp. estas uzata na-ŋandája aŭ na-ŋandáva. Sinonimo de ambaŭ signifoj estas na-ajstáka, laŭ Ltv.: aizņemt, Pl.: zająć/zajmować. Por la milita signifo de "okupi" (pli malpli ankaŭ "okupacii") estas uzata na-entáka, laŭ Ltv.: ieņemt.
- #2: Varianto na-samkojíva "komponi".
- #3: Varianto na-watkojíva "deponi". El tio deriveblas watkòjvotáro (varianto watkòjivotáro) "deponejo", inspirita de Hung.: raktár 'repository, store, depository, warehouse' ("?, vendejo, deponejo, stokejo").
Al la sekva ĉapitro
23.06.2025