Kitakujo 

Ludoj / púklori, tóglori

V-u ankaŭ sub sporto,

napitzíla	pilkumi	Maj.: pitzil
puánu(#1)	poento	Turk.: puan
na-púkla	ludi	Keĉ.: pukllay	púklelo	ludilo
na-tógla(#2)		Mong.: тоглох [togloĥ]	tóglelo
na-túda(#3		Kor.: tu.da	túdelo
úlgi	rolo	Mak.: улога [úloga]	na-úlga	roli
			paoúlgi	ĉefrolo
wásnjo(#4)	kazino	kvazaŭdiminutivo de wási "domo"

• #1: Ne miksu ĝin kun poan "mil", poáni "sinjorino" kaj poánu "sinjoro".
• #2: Ankaŭ uzata en "sciencaj" terminoj, kiel ekz. peśtóglo "preludo". Krome se temas pri rolo en teatraĵo, se na-ućtúda "aktori" estas tro konkreta.
• #3: Kutime aperadas en kunmetaĵoj, kiel montrata sekve.
• #4: Laŭ la rilato de It.: casino kaj casa. La formo wásko ne eblas pro homonimeco kun wásko "ŝnuro, ŝnurego" kaj wásko "nubo".

El "túda" / ísot "túda"

Kitake	Esperante	Rimarko
bawtúdi	pantomimo	laŭvorte "mutludo", el mallongigo de báwda "muta" kaj -túda "ludi"
bèrditúdo	mimiko	laŭ Ger.: Gebärdenspiel
kalamtúdo	kalemburo	laŭvorte "vortludo", sed kun alia komenco ol la sekve menciota vorto
neźtúdo	mimiko	laŭ Ger.: Mienenspiel
na-njâćtúda	imiti	laŭvorte "ripet-ludi", sinonimo na-hújra "imiti"
pûtúdo	koncerto
na-sojtúda(#1)	ludi (muzikon/muzikilon), muziki	kunmetaĵo el mallongigo soj- "soni" kaj -túda "ludi"
sontúdo	vortludo	laŭ Esperanto vortludo, Id.: vortoludo, Ger.: Wortspiel
na-tojstúda(#2)	ludi (sonregistraĵon, vidbendon)	kunmetaĵo el varianto tojs- (de tojn "du") kaj -túda "ludi"
na-ućtúda	aktori	laŭvorte "okaz-ludi"
ućtúderju, -i	aktoro, -ino
na-zentúda	ludi muzikon	kunmetaĵo el zéni "muziko" kaj -túda "ludi"

• #1: Parte inspirita de Fin.: soitta, kies radikon ĝi eĉ enhavas. La transitivecon ĝi heredas de la ligenda verbo. Ke estas aparta verbo por tio, estas subtenata de pliaj lingvoj, kiel ekz. Gua.: mbopu. Krome el tio deriveblas ekz. sojtúdelo "muzikilo".
• #2: Parte inspirita de Fin.: toistaa, kies radikon ĝi eĉ enhavas.

Ludiloj / púklelori, tóglelori

Ilecaj ludiloj

cejájo(#1)	ludglobeto, rulglobeto	kunmetaĵo el la mallongigoj ce- "roko; ŝtono" kaj jaj- "ovo"
díslo	ĵetpluredro, ludpluredro	Irl.: dísle
kvúti(#2)	kubo(#3)	Fin.: kuutio(#4)

• #1: Laŭvorte "ŝtonovo".
• #2: Dum kuboludado estas uzataj ses apartaj numeraloj. Alternative eblas kunmetaĵo tlidkvúti.
• #3: Por la ludilo ekzistas kunmetoj, nome ĵetkubo, ludkubo. La simpla vorto krome estas uzata por la matematikaj sencoj.
• #4: Parencas Fin.: kuusi, kuute- "ses", Est.: kuus (Gen.) kuue, Ĥat: kut, (S): hot, Kom.: kvat', kvajt, Udm.: kwat', Sam.: gut'tâ, Mans.: hoot, qåt, Mar.: kut, Mrdv.: koto, Hung.: hat

Sportecaj ludiloj

hohtsémo	pilko	Ĉjn.: hóhtsémo
pílto		Keĉ.: piluta, Vask.: pilota
prìgowásko(#1)	saltoŝnuro	Rus.: прыгать [prygatj] + Keĉ.: waska
śúpelo	balancilo (fojfoje pendolo)	Ltv.: šūpoles, el šūpot
vípi	baskulo(#2)	Ger.: Wippe

• #1: Varianto prùjgowásko.
• #2: En la teknika senco, foje tradukata per "levilo", aperas alia termino, nome svíri.

Ulecaj ludiloj

bíbi	pupo	Ger.(dial.): Bibbi
lálko		Pl.: lalka
cvrko	smurfo	Ger.: Zwerg
dáwćo(#1)	pluŝurso	varianto de dáwto "urso"
mojkdáwto		kunmetaĵo el mójku "pluŝo" kaj dáwto "urso"
mojkímbo	pluŝbesto	kunmetaĵo el mójku "pluŝo" kaj mallongigo -imb- "-best-"

• #1: Ŝuŝa konsonanto inspirita de Pl.: miś, kiu havas la sencojn kaj de la besto kaj de la pluŝbesto.

Tabuloj / dúburi

śátro

ŝako

Mong.: шатар [šatar]

Ŝako / śatro

ádvo(#1)	ĉevalo	Mong.: адуу [aduu]
ájru	kuriero	Got.: 𐌰𐌹𐍂𐌿𐍃 [airus]
bóndu(#2)	peono	Isl.: bóndi, Sve.: bonde
kóśki	turo	Geo.: კოშკი [ḳošḳi]
májlki	reĝino	Ajm.: malku 'rei' & Jid.: מלך [mejlech]
májlku	reĝo

• #1: Ankaŭ uzata por la besto kaj bruto.
• #2: La signifo "kamparano" nur aperas regione. La etimo estiĝis el participo de Mn.Nor.: búa 'to reside, to live' ("loĝi"), rilatanta etime al na-búga "konstrui".

Kartoj / nájpori

Enkonduko

nájpo(#1)	karto, ludkarto	Kat.: naip, His.: naipe
nàjpopúklo	kartoludo	vidu supre

• #1: Eblas derivaĵo pùklonájpo "ludkarto". Por neludaj kartoj estas la termino bátri "karto".

Kvar koloroj

césko	trefo	♣	Mong.: цэцэг [ceceg]
hérti	kero	♥	Fin.: hertta
rújtu	karoo	♦	Fin.: ruutu & Ndl.: ruiten
śópu	piko	♠	Ndl.: schoppen, Luks.: Schëppen

Kartaro / nájpolo

Jen tabelo kun la ordo de terminoj laŭ artikolo "ludkarto", en la angla Vikivortaro.

túzu	aso	Rus.: туз [tuz]
tí'u	unuo	Brm.: ti'
lámu	duo	Orm.: lama
tójću	trio	Fin.: toinen 'zweiter' ("dua") + Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy
vátu	kvaro	Sngr.: vati
ŋóhu	kvino	Jap.: 五 [go] & Tib.: nga, Kant.: ng5
ŋójcu	seso	Jap.: 五 [go] & Tib.: nga, Kant.: ng5 + Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy
séjcu	sepo	Fin.: seitsemän, Est.: seitse
káhhu	oko	Fin.: kahdeksan, Est.: kaheksa
tósu	naŭo	Tuv.: тос [tos]
kújmpi	deko	Fin.: kymppi
mínkunju(#1)	fanto	Ĉks.: minko' + sufikso
nájni	damo	Fin.: nainen
mínku	reĝo	Ĉks.: minko'
dádlu	ĵokero	el dáda "granda" + l

• #1: Plejparte laŭ Ĉks.: minko' oshi'' 'jack (in cards)' ("fanto").

Al la sekva ĉapitro
23.11.2024