Kitakujo 

Bestoj / êlukori, mímbori, úmbukori

bílgi	embrio	Tgl.: bilig
êluko(#1)	besto	Fin.: elukka(#2)
kóno		Vj.: con [k-]
mímbo(#3)		Gua.: mymba
úmbuko(#4)		Sva.: -umba '(er)schaffen' ("krei")
iśímbi	femalo	íśi "virino" kaj mallongigo el mímbo "besto"
miálo	bruto	Mn.Irl.: míl, Kim.: mil(#5) & Mong.: мал [mal]
újwo(#6)		Ajm.: uywa
narímbu	masklo	náru "viro" kaj mallongigo el mímbo "besto"
tájro	feto	Ĉin.: 胎兒 [tāi'ér]
tójlo	juna bruto	Mong.: төл [töl]

• #1: El na-êla "vivi", kies sinonimo estas na-élta. Tiu rilato similas al Gron.: „uumsasoq“ 'Tier' ("besto") kaj „uumavoq“ 'er/sie/es lebt' ("li/ŝi/ĝi vivas") [Laŭ Kauderwelsch Band 204, Grönländisch Wort für Wort, paĝo 56], Lit.: gyvūnas 'Tier' ("besto") kaj gyvénti 'leben' ("vivi") [Laŭ 'Vokiečių-lietuvių, Lietuvių-vokiečių kalbų žodynas', paĝo 358], Ltv.: dzīvnieks 'Tier' "besto" kaj dzīvot 'leben' ("vivi") [Laŭ Wörterbuch Lettisch-Deutsch, Deutsch-Lettisch], paĝo 56, Fin.: elukka, eläin 'animal' ("besto") el elää 'to live' ("vivi") [Laŭ artikolo eläin, en la angla Vikivortaro] kaj Mong.: амьтан 'animal' el амь 'breath; life'. Dua tonemo pro -el- "-il-".
• #2: Laŭ Fin.: elukka, en la angla Vikivortaro.
• #3: Mallonge mim- (kiel komenca parto, kiel ekz. en na-mímca "bleki") kaj -imb- (kiel fina parto, ekz. en vojvímbo "dazipo", kwetímbo "hejmbesto").
• #4: Laŭ Est.: loom, en la angla Vikivortaro.
• #5: Parencas Gr.: μηλον [mêlon].
• #6: Distingenda disde la iom simila újvo "frukto".

Trajtoj

lésna(#1)	sovaĝa	el lésu "arbaro" + n
léśa(#1)		el lésu "arbaro" + konsonantalterno
njárona		Gua.: ñarõ
támra	malsovaĝa	Isl.: tamur

• #1: Inspirita de la rilato de Est.: metsik al mets; Ltv.: mežonīgs al meža, Lat.: silvestris, silvāticus al silva.

a) Vertebruloj / kréŋulori

Birdoj / línturi, sipóruri, véksori

líntu	birdo	Fin.: lintu
sipóru		Heb.: sipor
vékso(#1)		Ĉjn.: vé'késo (vé'kése)

• #1: Ekzistas mallongigo -eks- uzebla en kunmetoj.

Listo

Ĉe vortoj, kies baza formo havas la finaĵon -i aŭ -u, interŝoviĝas ś, por ke la distingo de la specio disde la virbirdo resp. birdino restu ebla.

adíku	karibuo	Alg.: adik
aéto	aglo	Gr.: αετοϛ [aetós] & Hav.: aeto	aéti	aglino	aétoko	aglido	aétu	viraglo
sléćo		Itelm.: слэч	sléći		sléćoko		sléću
taguáto		Gua.: taguato	taguáti		taguátoko		taguátu
áhko	fraterkulo	kvazaŭdiminutivo de áhhu "frato"	áhki	fraterkulino	áhkunjo	fraterkulido	áhku	virfraterkulo
ávekso(#1)	rabobirdo	kunmetaĵo el ávu "ĉaso" kaj mallongigo -eks-(#2)	áveksi	rabobirdino	áveksunjo	rabobirdido	áveksu	virrabobirdo
bajpénuko	pingveno	Ĉin.: 白 [bái] (白色 [báisè]) + Kim.: pen + -uk-	bajpénuki	pingvenino	bajpénukoko	pingvenido	bajpénuku	virpingveno
kálekso(#3)		kunmetaĵo el kálo "fiŝo" kaj mallongigo -eks-(#2)	káleksi		káleksećo		káleksu
bájuko(#4)	cigno	Ĉin.: 白 [bái] (白色 [báisè]) + -uk-	bájuki	cignino	bájukoko	cignido	bájuku	vircigno
cózekso(#5)	emuo	Nav.: -ts'oz(#4a) + mallongigo -eks-(#2)	cózeksi	emuino	cózeksunjo	emuido	cózeksu	viremuo
ćwépu(#6)(#S)	kolombo	Aĉum.: ču?épu, (PR) čawēpu	ćwépuśi	kolombino	ćwépoko	kolombido	ćwépuśu	virkolombo
dajámekso(#7)	albatroso	kunmetaĵo el mallongigo da- "grand-", jámu "maro" kaj mallongigo -eks-(#2)	dajámeksi	albatrosino	dajámeksunjo	albatrosido	dajámeksu	viralbatroso
dévekso(#8)	struto	Tr.: deve + mallongigo -eks-(#2)	déveksi	strutino	déveksunjo	strutido	déveksu	virstruto
ja'éno		Heb.: יען [ya'en]	já'eni		ja'énećo		ja'énu
goako	korvo	Bal.: goak	goaki	korvino	goakoko	korvido	goaku	virkorvo
háni(#S)	ansero	Est.: hani, Fin.: hanhi	hániśi	anserino	hánoko	anserido	hániśu	viransero
hiúlu(#S)	strigo	Etr.: hiuls	hiúluśi	strigino	hiúloko	strigido	hiúluśu	virstrigo
púgu(#9)(#S)		TokP.: pugu	púguśi		púgoko		púguśu
hovéśi	galinago	Ĉjn.: hove'še	hovéśiśi	galinagino	hovéśoko	galinagido	hovéśiśu	virgalinago
hhaléwi(#10)(#S)	mevo	Enc.: xałeu, xal'ew, xalew	hhaléwiśi	mevino	hhaléwoko	mevido	hhaléwiśu	virmevo
jámekso(#11)		kunmetaĵo el jámu "maro" kaj mallongigo -eks-(#2)	jámeksi		jámeksunjo		jámeksu
jampéśko(#12)	ŝterno	kunmetaĵo el jámu "maro" kaj péśko "hirundo"	jampéśki	ŝternino	jampéśkunjo	ŝternido	jampéśku	virŝterno
kalaéto	fiŝaglo	kunmetaĵo el kálo "fiŝo" kaj aéto "aglo"	kalaéti	aglino	kalaétoko	aglido	kalaétu	viraglo
kérko	koko	Gr.: κερκοϛ [kérkos], Mn.Irl.: cercc	kérki	kokino	kérkoko	kokido	kérku	virkoko
kôndo		Sng.: kɔ́ndɔ̀	kôndi		kôndoko		kôndu
kréjro	ardeo	Kim.: crëyr	kréjri	ardeino	kréjroko	ardeido	kréjru	virardeo
kúcu(#S)	meleagro	Juk.: cutz [kutc]	kúcuśi	meleagrino	kúcoko	meleagrido	kúcuśu	virmeleagro
kúklo	kukolo	Lat.: cuculus, It.: cucolo, Pl.: kukulka, Esp-o: kukolo,	kúkli	kukolino	kúkloko	kukolido	kúklu	virkukolo
kúrki(#S)	gruo	Fin.: kurki	kúrkiśi	gruino	kúrkoko	gruido	kúrkiśu	virgruo
mesóki(#S)	hirundo	Ĉjn.: mésó'ke	mesókiśi	hirundino	mesókoko	hirundido	mesókiśu	virhirundo
péśki(#13)(#S)		Fin.: pääsky(nen)	péśkiśi		péśkoko		péśkiśu
múrko	kazuaro	TokP.: muruk	múrki	kazuarino	múrkunjo	kazuarido	múrku	virkazuaro
ŋájso	akcipitro	Niv.: ӈайс [ŋajs] 'hawk' ("akcipitro")	ŋájsi	akcipitrino	ŋájsoko	akcipitrido	ŋájsu	virakcipitro
ŋáŋu	anaso	Nenc.: ŋa''ŋu	ŋáŋiśi	anasino	ŋáŋoko	anasido	ŋáŋiśu	viranaso
śináti(#S)		Ger.: schnattern	śinátiśi		śinátoko		śinátiśu
piènja'éno	kivio	kunmetaĵo el pién- "mini-" kaj ja'éno "struto"	piènja'éni	kiviino	piènja'énećo	kiviido	piènja'énu	virkivio
rajbdatúpsekso(#14)	tukano	kunmetaĵo el rájba "bunta", mallongigo da- "grand-" (el dáda "granda"), túpsu "beko" kaj -eks-(#2)	rajbdatúpseksi	tukanino	rajbdatúpseksunjo	tukanido	rajbdatúpseksu	virtukano
réwni	perdriko	Itelm.: рэвнэ	réwniśi	perdrikino	réwnoko	perdrikido	réwniśu	virperdriko
rímekso(#15)	papago	kunmetaĵo el na-ríma "paroli" kaj -eks-(#2)	rímeksi	papagino	rímeksunjo	papagido	rímeksu	virpapago
sróko	pigo	Pl./Sor.: sroka	sróki	pigino	srókunjo	pigido	sróku	virpigo
svórko		Plb.: svorko	svórki		svórkunjo		svórku
súrvo(#16)	nanduo	Keĉ.: suri 'rhea' ("nanduo, reao")	súrvi	nanduino	súrvoko	nanduido	súrvu	virnanduo
taoso	pavo	Mn.Gr.: ταώς [taṓs]	taosi	pavino	taosunjo	pavido	taosu	virpavo
válu(#S)	falko	Isl.: valur	váluśi	falkino	váloko	falkido	váluśu	virfalko
várpo	pasero	Fin.: varpunen	várpi	paserino	várpunjo	paserido	várpu	virpasero

• #1: Kun iom pli ĝenerala signifo ol en Tokp.: waso alasa.
• #2: El vékso "birdo", el Ĉjn.: vé'késo (vé'kése).
• #3: Pruntetraduko laŭ Tokp.: waso kala.
• #4: Cignoj kutime estas blankaj.
• #5: Parta pruntetraduko laŭ Nav.: tsídiitsoh ditsʼozígíí.
• #5a: Laŭ Vikivortaro signifas 'to be long-haired (as a sheep, dog)' ("esti longhara (kiel ŝafo, hundo)").
• #6: Variaĵo ćuépu.
• #7: Inspirita de Nav.: tónteel tsídiitsoh 'albatross'.
• #8: Laŭ Tr.: deve kuşu, Hind.: शुतुरमुर्ग़ [śuturmurġ] kaj kun inversa ordo de la partoj laŭ Mal./Ind.: burung unta.
• #9: El tio estas derivebla ekz. tlakpúgo "demono" (ĉikaze laŭ Naŭ.: tlācatecolōtl).
• #10: Variaĵo: hálewi (alia akcento!), dialekto: hhálvi, kálbi.
• #11: Pruntetraduko laŭ Nav.: tónteel tsídii 'seagull, gull' ("mevo"), el tónteel 'ocean, sea, large lake' ("oceano, maro, lagego") kaj tsídii 'bird' ("birdo").
• #12: Laŭ Ger.: Seeschwalbe, Blg.: морска лястовица [morska ljastovica], Kmr.: morwennol kaj iomete malpli laŭ Port.: andorinha-do-mar.
• #13: Ŝuŝa konsonanto kun supersigno laŭ parencaj Karl.: „peäc'küläm'e, peäškün'i“, Kom.: „pis'c'i“, Hung.: „fecske“.
• #14: Inspirita de Nav.: tsídii bidaatsoh naashchʼąąʼí. Alternative eblas mallongigi iomete la terminon al datúpsekso, pli malpli laŭ Ĉin.: 巨嘴鳥 [jùzuǐniǎo].
• #15: Inspirita de Nav.: tsídii yáłtiʼí.
• #16: La aldona v estiĝis el u de nanduo, por ebligi distingon disde -súra "fari".
• #S: Intersoviĝas ś, por ke la specio restu distingebla de la virbirdo.

ípko	ovo (de birdo)	Sr.: iipx [îpx/]	na-ípkejra(#1)	demeti ovon
ábru	plumo	Ak.: abru
túpru		Niv.: tup-r // thup-r
túpsu	beko	Keĉ.: tupsa; tupsay	na-túpsa	beki

• #1: Pruntetraduko laŭ Id.: ovifar, iomete subtenata de la rilato inter Fin.: munia 'to lay an egg' ("demeti ovon") kaj muna 'egg' ("ovo").

Fiŝoj / kálori, kíriri

kálo	fiŝo	Fin./Est.: kala(#1) & Som.: kalluun
kíri(#2)		Sum.: kir (gir)

• #1: Parencas Hung.: hal, Vog.: xûl, Ĥan.: xut.
• #2: Ekzistas inversigo -ikr- uzebla en kunmetoj, kiel ekz. kérmikro "angilo".

Listo

behháno	sturgo	Enc.: bexana (bexena, béhanna, behánna)
brúnsi	ploto	Mn.Pr.: BRÛNSÊ, brunse
ćánri	karpo	Geo.: ჭანარი [tsch´anari]
játu	tinuso	Fiĝ.: yatu
kérmikro(#1)	angilo	Fin.: käärme + Sum.: kir (gir) + inversigo
kéwćo	salmo	Itelm.: ӄэвч
kúdu	ezoko	Mez.Ket.: 4qu:də (Ket.: 4qur')
sláŋto(#2)	haringo	Snĉ.: sl-ang´ët
śóku	ŝarko	Juk.: xoc [šok]
tádju	petromizo	Enc.(Ch): tád'u, (Enc.(B): tasu)
tájmo	truto	Fin.: taimen
túrsko	moruo	Fin.: turska
wéći	perko	Snĉ.: weči

• #1: Laŭ Arm.: օձաձուկ [ōjajuk] 'eel' ("angilo"), el օձ [ōj] 'snake, serpent' ("serpento") kaj ձուկ [juk] 'fish' ("fiŝo"), Mong.: могой загас [mogoj zagas] 'eel' ("angilo") kaj Naŭ.: coamichin 'eel' ("angilo").
• #2: Variaĵo slánto.

Amfibioj / dówukori, dowéltukori, zemsúvukori

Enkonduko

dówuko(#1)	amfibio	Ĉin.: 都 [dōu] 'all, both' ("ĉiuj, ambaŭ"), Kant.: dêu3 'Paar' ("paro")(#2)
dowéltuko(#3)		vidu supre + Hung.: élet
zemsúvuko(#4)		Ltv.: zeme + Kaz.: suw

• #1: Pruntetraduko laŭ Ltv.: abinieks^(#W).
• #2: Sence influita de Ind.: dua "du".
• #3: Pruntetraduko laŭ Slvk.: obojživelník^(#W) (iomete malpli Slov.: dvoživka^(#W-en) kaj A.Sor.: dwojožiwc^(#W-de)), Hung.: kétéltű^(#W) kaj la etimo de "amfibio", Mn.Gr.: άμφιβιος [amphíbios] el αμφω [amphō] "ambaŭ" kaj βιος [bíos] "vivo".
• #4: Pruntetraduko laŭ Rus.: земноводное [zemnovodnoje]^(#W), Ukr.: земноводне [zemnovodne]^(#W) kaj Bg.: земново́дно [zemnovódno]^(#W).
• #W: Laŭ la artikolo Amphibie, en la germana Vikivortaro, kaj laŭ la artikolo amphibian, en la angla Vikivortaro.
• #W-de: Laŭ la artikolo Amphibie, en la germana Vikivortaro.
• #W-en: Laŭ la artikolo amphibian, en la angla Vikivortaro.

Specioj

krúpi	bufo	Ltv.: krupis
kvápo	rano	Ger.: Quappe
mínu		Ĉin.(Gab.): 黽 [mìn] (Ĉin.: 黽 [měng])
walósi		Ĉer.: wa-lo-si
nećmíno(#1)	salamandro	kunmetaĵo el néći "vosto" kaj mínu "rano"
tráśko	trituro	Pl.: traszka

• #1: Pruntetraduko laŭ Fin.: pyrstösammakko 'salamander', el pyrstö 'tail' ("vosto") kaj sammakko 'frog' ("rano").

Reptilioj / krúntukori

krúntuko(#1)

reptilio

Mand.: kuruntu 'to crawl' "rampi"

• #1: Pruntetraduko laŭ Ger.: Kriechtier, Sve.: kräldjur, Nor.: krypdyr kaj iomete malpli laŭ Gr.: ἑρπετόν [herpetón].

Listo

jóvo(#1)	testudo	Dak.: yovo [jøvø]
kìlpikrúpo(#2)		kunmetaĵo el kílpi "ŝildo" kaj krúpi "bufo"
kérmi	serpento	Fin.: käärme
tlíśo(#3)		Nav.: tłʼiish
lísko(#4)	lacerto	Fin.: lisko
méśo	krokodilo	Eg.: msḥ [mesh]

• #1: El tio deriveblas jamjóvo, covjóvo "martestudo".
• #2: Pruntetraduko laŭ Fin.: kilpikonna, Ger.: Schildkröte.
• #3: El tio estiĝis ĝemelo tlíśli "spiralo", laŭ la rilato de Hind.: सर्पिल [sarpil] 'spiral' ("spiralo"), el सर्प [sarp] 'snake' ("serpento").
• #4: El tio estas derivebla lískegvo "drako", laŭvorte "lacertego", laŭ Nav.: naʼashǫ́ʼiitsoh, el naʼashǫ́ʼii 'lizard' ("lacerto") kaj -tsoh 'big' ("granda").

Mamuloj / sísukori, dítukori, déjukori

déjuko	mamulo	Ltv.: dēt, dēju
dítuko		Vask.: diti
sísuko		Ger.: Zitze & Ind.: susu
ŋáguko	ronĝulo, rodulo	Mn.A.Ger.: gnagan
sákimuko(#1)	marsupiulo	Gr.: σακκος [sakkos], Lat.: saccus, Ger.: Sack & Fin.: säkki
ûćuko(#2)		Mong.: уут [uut] + sonŝanĝo de t al ć

• #1: Laŭ Ger.: Beuteltier.
• #2: Dua tonemo de la radiko pro na-úća "okazi".

Listo

aćáko	muso	Ajm.: achaku	aćáki	musino	aćáku	virmuso
lúhho		Irl.: luch [lux] (gs.: luiche, npl.: ~a, gpl.: ~)	lúhhi		lúhhu
advo	ĉevalo	Mong.: адуу [aduu]	ádvi	ĉevalino	ádvu	virĉevalo
hésto(#1)		Nor.: hest (N.Sam.: heasta)	hésti		héstu
íko		Gr.(Äol.): ίκκος [(h)íkkos](#2)	íki		íku
alépu	virvulpo	Gr.: αλεπου [alepoú] [-u]	alépi	vulpino	alépoko	vulpido
ánro	leopardo	Amh.: anär	ánri	leopardino	ánroko	leopardido
àvánro(#3)	gepardo	Turk.: av + Amh.: anär	àvánri	gepardino	àvánrećo	gepardido
lòpánro		Pld.: lopen + Amh.: anär	lòpánri		lòpánrećo
balámo	jaguaro	Kiĉ.: balam /b'a:lam/	balámi	jaguarino	balámu	virjaguaro
náwlo		Map.: nawel	náwli		náwlu
báluko	blankfrunta ĉevalo	Angl.: ball, Kim.: bal, Gt.: bala + Fin.: -uk (el: elukka)
bárgo	porketo	Vask.: bargo
bárso	tigro	Mong.: барс [bars]	bársi	tigrino	bársu	virtigro
báśuko	hundo	Cig.: baš-ól (Prät.) baš-ilas (Sans.: bhas-) + sufikso	báśuki	hundino	báśuku	virhundo
peóso		Rus.: пёс [pjos], Pl.: pies, A.Sor.: pos	peósi		peósu
śúno		Arm.: շուն [šun]	śúni		śúnu
vôvaw(#4)		Ger.: Wauwau	vôvawi		vôvawu
bígodi	gulo	Enc.: bígod'i, biggod'i, biggoddi (bigud'i)
bóglo	urso	Enc.: bôgl'a, bôgl'ä	bógli	ursino	bóglu	virurso
dáwto		Geo.: დათვი [datvi]	dáwti		dáwtu
zúŋuko		Ĉin.: 棕 [zōng] (棕色 zōngsè), Kant.: zung1-xig1 + sufikso	zúŋuki		zúŋuku
búznu	virkapro	Cig.: buzno; buzni	búzni	kaprino	búznoko	kaprido
cjápu		Alb.: cjap	cjápi		cjápunjo
caomákuko(#5)	kapibaro	Ĉin.: 艸 [căo] + Ind.: makan + sufikso	caomákuki	kapibarino	caomákuku	virkapibaro
caonjámuko(#5)		Ĉin.: 艸 [căo] + Ngan.: ńam-, ñam-(#6) & Pat.: njam + sufikso	caonjámuki		caonjámuku
veskúćo(#7)		Fin.: vesi + Keĉ.: kuchi, Ajm.: khuchi	veskúći		veskúću
ćério	apro	Vask.: txerri (zerri)	ćérii	aprino	ćériu	virapro	Var.: céri, céro, ćéro
ćigósi	mustelo	Alg.: cigosi [ĉ-]
ćímu	lupo	Aĉum.: čimmu (dial.) č'immu	ćími	lupino	ćímoko	lupido
vájlo		Irl.Ogham: vail (Arm.: գայլ [gayl])	vájli		vájloko
ćútu	virazeno	Ajm.: ch'utu	ćúti	azenino	ćútoko	azenido
dâglo(#8)	simio	Ted.: dagel	dâgli	simiino	dâgloko	simiido
ópso		Ĉeĥ.: opice, Kr.: opica, Pld.: Aap [åp]	ópsi		ópsunjo
damájmo	gorilo	kunmetaĵo el mallongigo da- kaj májmo "homsimio"	damájmi	gorilino	damájmu	virgorilo
dévo	kamelo	Turk.: deve	dévi	kamelino	dévu	virkamelo
dèvánro(#9)	ĝirafo	Turk.: deve + Amh.: anär	dèvánri	ĝirafino	dèvánroko	ĝirafido
dílćo	marmoto	Nav.: dilcha'	dílći	marmotino	dílću	virmarmoto
ebólo	ĉevalido	Kim.: ebol
grívampo(#10)	hieno	Slov.: griva + Mans.: а̄мп (Hung.: eb)	grívampi	hienino	grívampu	virhieno
gúmro	hipopotamo	Amh.: ጉማሬ [gumarre]	gúmri	hipopotamino	gúmroko	hipopotamido
jogíko(#11)		kunmetaĵo el jógi "rivero" kaj íko "ĉevalo"	jogíki		jogíkunjo
vesíko(#12)		kunmetaĵo el vési "akvo" kaj íko "ĉevalo"	vesíki		vesíkunjo
ímźo	kanguruo	Mong.: имж [imĵ]	ímźi	kanguruino	ímźu	virkanguruo
írlo	hamstro	Baŝk.: ирлән [irlən]	írli	hamstrino	írlu	virhamstro
jamkáw(#13)	sireno	Ngan.: jam, Nen.: jamʔ & Eg.: jám, Sem.: yam, Jid.: jam + kaw	jamkáwi	sirenino	jamkáwu	virsireno
jamújkro(#13)		Ngan.: jam, Nen.: jamʔ & Eg.: jám, Sem.: yam, Jid.: jam + Mong.: үхэр [ükher]	jamújkri		jamújkru
jánsu	bubalo	Ĉer.: yv-su, ya-ni-sa
káto	kato	=	káti	katino	kátoko	katido
míco		Ger.: Mietze & Keĉ.: misi, Juk.: mìis & Kaz.: mysykh	míci		mícu	virkato
njáwkuko		Vog.: ńawg-, Fin.: nauku-, Hung.: nyávog	njáwkuki		njáwkukoko	katido
kaw	bovo	Pld.: Kauh, Angl.: cow, Sur.: kau	káwi	bovino	káwoko	bovido	Var.: góvo, gávo.
újkro		Mong.: үхэр [ükher]	újkri		újkrunjo
kéhho	cervo	Kiĉ.: queh, quieh /kex/	kéhhi	cervino	kéhhu	vircervo
tláni		Niv.: tlani
kréto	talpo	Pl.: kret	kréti	talpino	krétu	virtalpo
tálpo		=
kúći	porkino	Keĉ.: kuchi, Ajm.: khuchi	kúću	virporko	kúćoko	porkido
kúwo	kobajo	Keĉ.: quwi	kúwi	kobajino	kúwu	virkobajo
lábu	leono	Ak.: labbu	lábi	leonino	láboko	leonido
lákru	sciuro	Niv.: laq-r
láwnuko(#14)	bradipo	Ind.: laun + sufikso	láwnuki	bradipino	láwnukunjo	bradipido
lesrúno	orangutano	kunmetaĵo el lésu "arbaro" kaj rúno "homo"	lesrúni	orangutanino	lesrúnu	virorangutano
lósu	alko	Jid.: loß
lújsi	linko	Mn.Pr.: luisis, Luysis
májmo	homsimio(#15)	Cig.(Lov.): majmo (Pl.) majmura	májmi	homsimiino
mínźo	kastoro	Mong.: минж [minž]	mínźi	kastorino	mínźu	virkastoro
mùjgúrnuko	rinocero	Vj.: mũi + Nub.: gurún (Ar.: guruwn) + sufikso	mùjgúrnuki	rinocerino	mùjgúrnuku	virrinocero
nijálo	ibekso	Amh.: nïyala	nijáli	ibeksino	nijáloko	ibeksido
núklo	kuniklo	A.Sor.: nukl	núkli	kuniklino	núkloko	kuniklido
ombópi	vesperto	Gua.: mbopi					Var.: bópi, mópi.
óvico	ŝafo	Rus.: овца [ovca], Pl.: owca, Lat.: ovis	óvici	ŝafino	óvicoko	ŝafido
pàjćivájlo(#16)	kojoto	Kim.: paith + Irl.Ogham: vail	pàjćivájli	kojotino	pàjćivájlu	virkojoto
pajćśúnko(#17)	cinomuso	kunmetaĵo el pájći "prerio" kaj la kvazaŭdiminutivo śúnko por malgrandaj hundecaj bestoj	pajćśúnki	cinomusino	pajćśúnku	vircinomuso
prúhowco(#18)	tamiaso	derivaĵo el prúhu "strio" kaj sufikso	prúhowci	tamiasino	prúhowcu	virtamiaso
pruíko(#19)	zebro	kunmetaĵo el mallongigo pru- "strio" kaj íko "ĉevalo"	pruíki	zebrino	pruíku	virzebro
pùsćilúhho	gerbilo	kunmetaĵo el púsći "dezerto" kaj lúhho "muso"	pùsćilúhhi	gerbilino	pùsćilúhhu	virgerbilo
róco	rato	Cig.: roco	róci	rato	rócu	rato
sárvo	kapreolo	Hung.: szarv 'horn', Fin.: sarvi, Est.: sarv	sárvi	kapreolino	sárvu	virkapreolo
sérmo	ermeno	Ltv.: sermulis	sérmi	ermenino	sérmu	virermeno
sjéljo	boaco	Ket.: s´ɛl´, 4s´ɛl´, 4sɛl´ 'Rentier'	sjélji	boacino	sjélju	virboaco
slónjo	elefanto	Pl.: słoń (Sor.: słon, Rus.: слон [slon])	slónji	elefantino	slónju	virelefanto
sókvo	ĉimpanzo	Sva.: sokwe	sókvi	ĉimpanzino	sókvu	virĉimpanzo
súslo	zizelo	Pl.: suseł	súsli	zizelino	súslu	virzizelo
śóśo	leporo	Cig.: šošoj (Pl.) šošoja, schoschov	śóśi	leporino	śóśu	virleporo
śunvájlo(#20)	ŝakalo	Arm.: ծով [šun] + O.Irl.: vail	śunvájli	ŝakalino	śunvájlu	virŝakalo
tlìśli-néća dáwto(#21)	kinkajuo	Nav.: tl'iish + l + Snĉ.: neč + Geo.: დათვი [datvi]	tlìśli-néća dáwti	kinkajuino	tlìśli-néća dáwtu	virkinkajuo
tva-dáwto(#22)	lavurso, prociono	Mn.A.Ger.: twahan, Mez.A.Ger.: twahen + Geo.: დათვი [datvi]	tva-dáwti	lavursino, procionino	tva-dáwtu	virlavurso, virprociono
ûćdáwto(#23)	koalo	Mong.: уут [uut] + sonŝanĝo t al ć + Geo.: დათვი [datvi]	ûćdáwti	koalino	ûćdáwtu	virkoalo
ûćróco(#24)	didelfo	Mong.: уут [uut] + sonŝanĝo t al ć + Cig.Burg.: roco	ûćróci	didelfino	ûćrócu	virdidelfo
unpàwónuko(#25)	acinonikso	prefikso + Keĉ.: paway + Gr.: ὄνυξ
vojvímbo(#26)	dazipo	Est.: vöö, Veps.: vö, Hung.: öv + mallongigo -imb-, el mímbo "besto" (el Gua.: mymba)	vojvímbi	dazipino	vojvímbu	virdazipo
vónućo	mefito, skunko	Rus.: вонючка [vonjúĉka]

• #1: Ĝemelas al la radiko hes- "hipo-" uzenda en sciencaj terminoj, kiel ekz. hescábli "hipokaŝtano".
• #2: Parencas Lat.: equus, Gr.: ιππος, Gr.Mik.: i-qo, Mn.Irl.: ech, Lit.: ašvienis 'Hengst' ("virĉevalo"), ašvà 'mare' ("ĉevalino"), Mn.Angl.: eoh 'horse' ("ĉevalo").
• #3: Laŭ Ndl.: jachtluipaard (el jacht 'hunt, hunting' ("ĉas(ad)o") kaj luipaard 'leopard, panther' ("leopardo, pantero")), Irl.: liopard fiaigh (el liopard 'leopard' ("leopardo") kaj fiaigh, gen. de fiach 'hunting' ("ĉasado")).
• #4: Ankaŭ: "hundeto".
• #5: Laŭ la etimo de kapibaro el Mn.Tup.: kapi'iûara 'capybara' ("kapibaro"), el kapi'i 'grass' ("greso") kaj -ûara 'eater' ("manĝanto, manĝulo").
• #6: Pliaj variantoj estas ñomo-, ñom-, ñêmê-, ñêma"kê-, ñan-.
• #7: Laŭ Fin.: vesisika (apud kapybara), Ger.: Wasserschwein (apud Capybara), Rus.: водосвинка [vodosvínka] (apud капиба́ра [kapibára]), Arm.: ջրախոզուկ [ǰraxozuk], Ĉin.: 水豚 [shuǐtún].
• #8: Dua tonemo pro dáglo "amuzo".
• #9: Kunmetaĵo laŭ Afr.: kameelperd, laŭ la artikolo Giraffe, en la germana Vikivortaro.
• #10: Pruntetraduko laŭ Ĉin.: 鬣狗 [liègǒu], el 鬣 [liè] 'mane' ("kolhararo") kaj 狗 [gǒu] 'dog' ("hundo"). Krome -amp- estas sufikso por hundecaj bestoj, escepe de dialekto, kie el ĝi estiĝis ámpo "hundo". En la madja dialekto aperas la sufikso -eb- (en grívebo "hieno"), laŭ Hung.: eb.
• #11: Laŭ la etimo de hipopotamo, subtenata de Fin.: virtahepo; Ger.: Flußpferd; Ĉin.: 河馬 [hémǎ].
• #12: Laŭ Hung.: víziló; Turk.: su aygırı.
• #13: Laŭ Ger.: Seekuh, Angl.: sea cow, Ndl.: zeekoe, Da.: søko, Nor.: sjøko, Sve.: sjöko; Fin.: merilehmä.
• #14: Laŭ rilato inter Angl.: sloth kaj slow.
• #15: Science: antropoforma simio,
• #16: Laŭ Ger.: Präriewolf, Nor.: prærieulv, Sve.: prärievarg, Hung.: prérifarkas.
• #17: Pruntetraduko laŭ diversaj lingvoj, kiel ekz. Ger.: Präriehund, Pl.: piesek preriowy; Fin.: preeriakoira, Hung.: prérikutya.
• #18: Laŭ Pl.: pręgowiec 'chipmunk' ("tamiaso"), el pręga 'stripe' ("strio") kaj -owiec.
• #19: Laŭ Taj.: ้าลาย, Vj.: ngựa vằn, Malaj.: kuda belang, sed kun inversa sinsekvo.
• #20: Laŭ Arm.: շնագայլ [šnagayl].
• #21: Pli malpli laŭ Fin.: kierteishäntäkarhu.
• #22: La unua parto tva- estas mallonga formo de na-tváha "lavi".
• #23: Laŭ Fin.: pussikarhu kaj iomete malpli laŭ Isl.: pokabjörn.
• #24: Laŭ Sve.: pungråtta kaj Ger.: Beutelratte.
• #25: Laŭ la etimo de la scienca termino de la genro. Vidu ekz. en la artikolo Acinonyx, en la angla Vikivortaro.
• #26: Pruntetraduko laŭ Ger.: Gürteltier "dazipo", Ndl.: gordeldier, Slvk.: pásovec.

Enakvaj mamuloj / zemsúvari sísukori

cóvampo(#1)(#2)	foko	Arm.: ծով [cov] + Mans.: а̄мп (Hung.: eb)
còvuśúno(#1)		Arm.: ծով [cov] + Arm.: շուն [šun]
éskwi		Snĉ.: ?esxw
hhálmi	delfeno	Mong./Burt.: xalim 'whale'
jamkúćo(#3)	foceno	kunmetaĵo el jámu "maro" kaj kúćo "porko"
kwénso	baleno	Snĉ.: qwënës
mórśko	rosmaro	Est.: morsk, N.Sam.: morša (Fin.: mursu)
ŋúvo	dugongo	Sva.: nguva
rúnikro(#4)	manato	kunmetaĵo el rúno "homo" kaj inversigo
údro	lutro	Ltv.: ūdrs, Lit.: ūdra

• #1: Laŭ Arm.: ծովաշուն [covašun].
• #2: En la madja dialekto estas cóvebo "foko". Vidu en la antaŭa listo de piednotoj tiun pri sufikso por hundecaj bestoj.
• #3: Pruntetraduko laŭ Arm.: ծովախոզ [covaxoz] 'porpoise' ("foceno"), Pl.: morświn 'porpoise' ("foceno"), Rus.: морска́я свинья́ 'porpoise' ("foceno").
• #4: Pruntetraduko laŭ Naŭ.: tlacamichin 'manatee' ("manato"), el tlacatl 'person' ("homo") kaj michin 'fish' ("fiŝo").

b) Insektoj / móhuri

císki	lignovermo	Vask.: sis-ka (Bcb.: c.oc.)
císno(#1)	abelo	Nav.: tsís'ná
ímpi		Ger.Dial.: Imp
mèdzilìhuko(#2)		Fin.: mesi, Hung.: méz & Jap.: mitsu + Sans.: lih
cócu	akrido	Bcb.: c.oc. (Vask.: sis-ka)
cúgo	pulo	Ĉer.: ᏧᎦ [tsuga]
tájki		Ain.: taiki
embéru(#3)	tabano	Gua.: mberu
hési	muŝo	Ĉjn.: hése
hómaho	moskito	Ĉjn.: hóomaho, hóoma
kámlu	burdo	Mn.Pr.: kamus, camus (l el Ger.: Hummel)
ksúmo(#4)		Itelm.: °kzumh
źúmźi		Jid.: shúmshe
kútvo	pediko	Ind./Fiĝ./Rap.: kutu, Tag.: kûto(#5)
lépko(#6)	papilio	Hung.: lepke(#7)
pilpíntu		Ajm.: pilpintu
mádo	verm(et)o, raŭpo	Ger.: Made, Fin.: mato*
meśkéso	cimo	Ĉjn.: meškeso
mitóko	kokcinelo	Mi
móhu	insekto	Ngan.: mou
mórvi	formiko	Mn.Rus.: моровий [morovij] (m), Dgsp.: morwi-o-
néŋo	kulo	Enc.: nenag, neneggo, nénoggo
vármu		Lit.: varmas
ninánku	lampiro	Ajm.: ninanqu
vósi	vespo	Sor.: wosa
zóri	laŭso	Vask.: zorri
źúku	skarabo	Jid.: shuk

• #1: El tio estas derivebla císnegvo "burdo", laŭvorte "abelego", laŭ Nav.: tsís'nátsoh, el tsís'ná 'bee' ("abelo") kaj -tsoh 'big' ("granda").
• #2: Modelo Sans.: „madhulih-“.
• #3: Variaĵo béru, méru.
• #4: Varianto skwúmo.
• #5: Parencas Ruk.: koco, Samo.: 'utu.
• #6: Variaĵo lípko, lápko.
• #7: Parencas Fin.: liipo, Vog.: lâpëx.

c) Araneo kaj parencoj / hámori va máklori

hámo	araneo	Maj.: ham, (am)
sárdo(#1)		Arm.: սարդ [sard]
têlu	skorpiono	Tam.: teel

• #1: El tio deriveblas sárdaso "araneaĵo".

d) Kankroj / krápuri

krápu(#1)

kankro

Fin.: krapu

• #1: El tio deriveblas kráputi "kancero", ĉar en multaj lingvoj la du terminoj estas eĉ la samaj, por almenaŭ havi minimuman distingon.

e) Moluskoj / meákukori

batátkuko(#1)	oktopiedulo	Vj.: bát, Kant.: bad3, Taj.: bpäät(#2) + Dolg.: атак [atak](#3) + sufikso
bat-itsúk-uko(#1)		vidu supre + Ĉin.(Gab.): 足 [tsuk] (Ĉin.: 足 [zú] "foot; leg")(#4) + sufikso
bat-páwtuko(#1)		vidu supre + Pld.: Faut, Gr.: pódi + sufikso
káju	konko	Jap.: kai
kújto	polpo	Fiĝ.: kuita
skímkwi(#5)		Snĉ.: sqíʔmək̕ʷ
lésmo	limako	Pt.: lesma
pólźo	heliko	Slov.: polž(#6)
tálbi	ostro	Tag.: talabá

• #1: Laŭ la scienca nomo Octopoda, laŭvorte "okpiedulo", sed ankaŭ laŭ Lit.: aštuonkojis, Ltv.: astoņkājis, Rus.: осьминог.
• #2: Parencas Ĉin.: 八 [bā]; Lao.: päät.
• #3: Parencas Jak.: атах [atax], Turk.: ayak, Kaz.: аяқ [ayaq].
• #4: Parencas Kant.: zuk¹, Vj.: „túc“
• #5: Dialekte skímpi.
• #6: Parencas Ser.Kr.: puž, Blg.: плъж [plǎž], плу́жек [plúžek].

f) Vermoj / ćérmori

ćérmo	vermo	Cig.(Fin.): tʃermo
rajnćérmo(#1)	lumbriko	Angl.: rain + vidu supre
verdéjuko(#2)	hirudo	kunmetaĵo el véri "sango", na-déja "suĉi" kaj sufikso

• #1: Laŭ Ger.: Regenwurm, Mn.Angl.: reġnwyrm, Rus.: дождевой червь (apud земляной червь).
• #2: Pruntetraduko laŭ Ndl.: bloedzuiger (apud echel, laak), Isl.: blóðsuga (apud igla), It.: sanguisuga (apud mignatta), Port.: sanguessuga.

g) Kniduloj /

díkjo

meduzo

Tag.: dikya

h) Bestaj korpopartoj / êlukari bàdu-déjlori

ábru	plumo	Ak.: abru
túpru		Niv.: tup-r // thup-r
fákso	kolharoj, kolhararo	Isl.: fax 'Mähne'
grívi		Slov.: griva
gálu	flugilo; naĝilo	Vask.: he-gal, Bur.: gʌl-gi
háci	ungego	Vask.: hatz
inóso		Sr.: inóosj [inôsx]®
hífu	haŭto	Jap.: hífu(#1)
náhki		Karl./Fin.: nahka
ûdi(#2)		Nor.: hud
ihhápu	maĉostomako	Sr.: ixáp [iháp]®
ípu	vosto	Sr.: iip [îp]®, ipajö [ipaxw]® (Pl.) iipcoj [îpkox]®
néći		Snĉ.: neč
rêpu		Kr.: rep, Ser.: реп [rep]
jáśmo	naĝilo	Sr.: yazim [jašim]
plávelo		Rus.: плавать [plavatj], Ukr.: плавати [plavaty, plawaty], Slvk.: pláv/ať (-am) + suf.
gúrnu	korno	Nub.: gurún (Ar.: guruwn)
kírovo		Ain.: kirau(#3)
roágu		Rus.: рог [rog], Lit.: ragas, Ltv.: rags
jajpésko(#4)	ovario	mallongigo de jájko kaj jájso "ovo" + pésko "nesto"
jajvádu(#5)	ovodukto	mallongigo de jájko kaj jájso "ovo" + Ltv.: vads
jút-elo	sentilo	Ltv.: jûtu, jûti, jût; jûtâm ¦ jutu; jutâm, Lit.: jutau (Ltv.: just, Lit.: jùsti) + suf.
kálaśti	fiŝosto	kunmetaĵo el kálo "fiŝo" kaj mallongigo -aŝt- "-osto"
kóbu	felo	Enc.: koba, koba, kóba
ompóso		Ling.: mpóso
léntelo	flugilo	Fin.: lentää + sufikso
petáru		Het.: petar, pettar
loápi	piedego, ungego	Lit.: lopa, Rus.: лапа [lapa], Mn.A.Ger.: lappo, Kur.: lapk(#6)
mágli	mamo de besto	Vog.: мāгыл [mâgyl]
njólo	rostro	Vog.: нёл [njol] 'nose'(#7)
nódjo	lanugo	Enc.: nod'o 'Daunen'
rági	karno	Vask.: a-ragi, ha-ragin
síski	skvamo	Ind.: sisik
táti	pikilo	Gua.: tatĩ;*
túpsu	beko	Keĉ.: tupsa; tupsay
ûću(#8)	marsupio	Mong.: уут [uut] + sonŝanĝo de t al ć
zínjo	eburo	Kos.: i|zinyo [3,ama] 'Zahn'

• #1: El Ĉin.: 皮肤 (皮膚) [pífū].
• #2: Dua tonemo pro údo "gefrato" kaj -ud- "-on-". La komenca h kutime mankas pro interfero kun la neparencaj vortoj Lit.: oda kaj Ltv.: āda. Varianto húdi. Kutime "kaŝiĝas" en kunmetaĵoj, kiel ekz. hùŋûdulo "nigrulo".
• #3: Parencas Eg.: k´r.ty. qr.tj 'horns', Som.: garri 'horn', Moch.: qaro, Ar.: qarn, Heb.: qeren.
• #4: Laŭ Hung.: petefészek 'ovary' ("ovario") (el pete 'egg, ovum' ("ovo") kaj fészek 'nest, seat' ("nesto, sidejo")) kaj Ĉin.: 卵巢 [luǎncháo] 'ovary' ("ovario").
• #5: Laŭ Ltv.: olvads 'Eileiter' ("ovodukto"), iom subtenata de la simile konstruita A.Sor.: jejkowód 'Eileiter' ("ovodukto").
• #6: Parencas Isl.: löpp, Gt.: lôfa.
• #7: Parencas Ostj.: нюл [njul].
• #8: Dua tonemo pro na-úća "okazi". Krome la formo je t ne eblas pro na-úta "okazi".

Diversaj dentoj / dórćari dántiri, gígiri

dokdánti	venena dento	kunmetaĵo el dóka "venena" kaj dánti "dento"
kajkdánti	vanga dento	kunmetaĵo el kájko "vango" kaj dánti "dento"
lújrigi	incizivo, tranĉodento	derivaĵo el na-lújra "tranĉi" kaj mallongigo -ig-, el gígi "dento"
maldánti	molaro, mueldento	kunmetaĵo el na-mála "mueli" kaj dánti "dento"
nèhtidánti	kanino, kojndento	kunmetaĵo el néhti "kojno" kaj dánti "dento"
peosŋo(#1)		kombino el peoso "hundo" kaj Vj.: ngà & Taj.: งา [ngaa]
ŋánto	dentego; tusko(#K)(#R), pikdento(#K)	Vj.: ngà & Taj.: งา [ngaa] + -nt- el dánti "dento", por ebligi distingon disde ŋa "mi"
seŋdánti		kunmetaĵo el na-séŋa "piki" kaj dánti "dento"
piendánti	laktodento	kunmetaĵo el piénu "lakto" kaj dánti "dento"

• #1: Inspirita de la rilato inter Mak.: песјак 'canine' ("kanino") kaj пес 'dog, hound' ("hundo").
• #K: Laŭ la vortaregoj de p-ro Krause.
• #R: Laŭ la Reta Vortaro, trovebla ankaŭ en la apo Prevo.

V-u ankaŭ sub korpopartoj.

i) Rilataĵoj / bécasori

na-gnáća	peli	Pl.: gnać
jájko(#1)	ovo	Pl.: jajko
jájso(#1)		Rus.: яйцо [jajco]
kálenu		Nahl.: kâllen
mûno(#2)		Fin.: muna
rúntu		Keĉ.: runtu
koari	mielĉelaro	Lit.: korys, Ltv.: kāre
njímo(#3)	vakso	Mŝt.: ñi_ma_
vósku		Ĉeĥ.: vosk
túrso	frajo	Mong.: түрс [türs]

• #1: Ilia mallongigo jaj- estas uzebla dum vortfarado, kiel ekze. en jajŋúpa "ovoforma, ovala".
• #2: Dua tonemo pro múni "pordo"; na-múna "deziri; ami".
• #3: En alia genro njími signifas "kandelo".

V-u sub son-verboj primaraj.

j) Loĝejoj / zívajkori

góli	kavaĵo, kavejo, truo	Alb.: gólle
pésko(#1)	nesto	Fin.: pesä, Hung.: fészek(#2)
vóheso(#3)		Ĉjn.: vôhe'so
sójli(#4)	kavaĵo, kavejo	Arm.: soyl

• #1: Varianto pésćo. El tio deriveblas ekz. zempésko "ternesto".
• #2: Parencas Nen.: piďé, pića, Selk.: pitį, pli malpli laŭ la pdf-dosiero Studien zur Geschichte der samojedischen Sprachen , paĝo 55 (dosiere 53).
• #3: Varianto vohéso kun alia akcento.
• #4: El tio deriveblas ekz. zemsójli "terkavo", mimsójli "besta kavo".

k) Movmanieroj / páwkváwori

na-énda	iri	Sva.: kw-enda(#1)
na-géja		Ger.: gehen
na- hhóźa		Mn.Rus.: хожю [ĥoĵu]
na-ména		Fin.: mennä, Hung.: menni(#2)
na-péra		Rus.: переть [perétj]
na-drjápa	grimpi	Irl.: dreap [drjap]
na-púira		Ĉerm.: pu, Fin./Est.: puu + Mong.: ирех [ireĥ]
na-krúnta	rampi	Mand.: kuruntu
na-lénta	flugi	Fin.: lentää
na-njújka	salti	N.Sam.: njuiket, njuikut
na-príga(#3)		Rus.: прыгать [prygatj]
na-pláva	naĝi	Rus.: плавать [plavatj], Ukr.: плавати [plavaty], Slvk.: plavať
na-súza		Uzb.: suzmoq

• #1: Derivaĵoj kw-endea, kw-endesha, parencas Ling.: ko-kénde; iel similas Eg.: hnd.
• #2: Parencas Est.: minema, minna, Sam.: mannat.
• #3: Varianto: na-prújga. Krome signifas ankaŭ "hopi".

l) Pliaj verboj / másari gèra-sónori

na-áwska	piki	Vask.: ausi-ki
na-séŋa		Malaj.: sengat
na-bíra(#1)	naski	Mn.Irl.: biru
na-ćímba(#2)	fosi	Sva.: chimba
na-dója	melki	Rus.: дои́ть [doítj] (Pl.: doić)
na-mílga		Angl.: to milk, Lat.: mulgere
na-êla	vivi	Fin.: elää
na-élta		Hung.: élet
na-fársa(#3)	perei	Isl.: farask
na-ístua	sidi	Fin.: istua
na-wáśa		Tar.: waša
na-kálma	morti	el kálmo, el Fin.: kalma
na-móra		Lat.: mori
na-r¸ája		Ain.: rai
na-keíta(#4)	kuŝi	Mn.Gr.: κεῖται [keitai]
na-lájga(#5)		Ger.: liegen, Angl.: lie [laj]
na-knísa(#6)	fosi	Lit.: knìsa; knìso
na-stéja	stari	Ger.: stehen, Rus.: стоять

• #1: Specifaj verboj laŭ la idoj troveblas en la ĉapitro pri "brutoj".
• #2: Germane graben.
• #3: Varianto na-fárska "perei".
• #4: Ne miksu ĝin kun na-kéjta "varii", el kéjtu "varianto, variaĵo".
• #5: El prakitaka tiliéga "kuŝi" (pri vivaj estaĵoj) kaj tilája "kuŝi (pri nevivaj estaĵoj". Tiu distingo aperas en kelkaj tre konservemaj dialektoj.
• #6: Germane wühlen.

Vidu ankaŭ la ĉapitrojn pri dormado.

Al la sekva ĉapitro
15.02.2024